Retratos de Jorge Luís Borges, Mario Vargas Llosa ou Pablo Neruda, pero tamén un pé espido dunha peruana axeonllada e anónima. Baldomero Pestana buscou en moitos lugares a foto perfecta, que ao final atopou na pintura, e o Instituto Cervantes mostra agora ese percorrido nunha exposición.
Á fotografía dedicouse para comer e por devoción este artista nado en Castroverde en 1917, cuxa vida discorreu entre Arxentina, Perú e Francia para pechar o círculo en Galicia en 2015, onde tomou as súas últimas fotografías cunha cámara dixital.
Máis coñecido en Latinoamérica que en España na súa vertente fotográfica, esta retrospectiva "dun fotógrafo total", en palabras do comisario Juan Bonilla, busca "facer xustiza con el pero tamén co mundo, para que coñeza o seu legado", explicou a Efe a súa sobriña política, Carmen Rico.
"Os seus retratos non teñen parangón", destacou Bonilla. Puxo ante o seu obxectivo a un mozo Gabriel García Márquez, de pelo negro ensortijado e mirada perdida; a Carlos Fontes apurando unha cabicha, a Alfredo Bryce Echenique, a Fernando Arrabalde, a Blanca Varela, a Atahualpa Yupanqui e a Dizzy Gillespie, entre moitos outros, cun "ollo visionario" para anticipar ao mundo novos talentos e cunha óptica moi persoal dos xa consagrados como mestres.
Pero tamén foi capaz de plasmar a miseria sen ningunha teatralidade. "O indigno son as condicións nas que vive a xente, non a xente", dixo Pestana tras facer unha reportaxe para Unicef.
Os peruanos considérano o seu Cartier Bresson, asegurou o agregado cultural da Embaixada de Perú, Alonso Ruiz Rosas, quen destacou que entre 1957 e 1967 Pestana soubo captar "unha Lima que experimentaba unha mutación social moi importante, cunha migración do campo á cidade que xerou un gran espírito de emprendemento. Foi o retratista da cidade".
Ao longo da súa extensa carreira, como mostra un legado de 17.000 negativos, tamén tivo tempo de retratar as cidades como "flâneur" (paseante), grazas a que a súa muller, a arxentina Velia Martínez, era azafata de voo "e iso permitiulle viaxar por todo o mundo" e recoller nas súas fotografías aspectos menos coñecidos das grandes cidades do mundo, comentou Rico.
A exposición A verdade entre as mans, organizada polo Cervantes e a Xunta de Galicia, reúne máis de 150 imaxes e obxectos de Baldomero Pestana, "un verso libro, un home que buscaba a luz, non o brillo", e tras o seu paso por Madrid do 16 de febreiro ao 8 de abril viaxará ao Museo Centro Gaiás de Santiago de Compostela (do 27 de abril ao 2 de setembro) para despois itinerar por centros do Instituto Cervantes, empezando polo de París o 8 de novembro.
Para a mostra descartáronse os traballos que o autor consideraba "alimenticios", como os encargos publicitarios, explicou a tamén comisaria Chus Villar, quen subliñou que A verdade entre as mans é unha oportunidade para "mostrar a un gran creador, a un fotógrafo de rúa".
Sobre o seu descoñecemento en España explicou Bonilla que "non fixo nada por darse a coñecer, gústalle facer fotos, vivir, era o menos autopromocionado que había, traíao á expectativa, non estaba entre os seus intereses".
"Se vise esta exposición diría: 'Que entusiasmo ten esta xente'", apuntou respecto diso Carmen Rico, quen animou tamén a descubrir a biografía de "un verso libre", fillo de nai solteira e criado con familiares, que sempre buscou "a parte positiva da vida".
Aínda que a súa produción maioritaria foi fotográfica, finalmente sentiuse "máis realizado como pintor que como fotógrafo, aínda que toda a súa vida viuna a través dunha cámara", segundo Carmen Rico.
