Decote cando menciono que todos somos fillos, por exemplo, de Lord Byron ou de Shelley, noto que se dirixen cara min olladas de estrañeza que veñen a dicir quen son eses señoros e por que ía ser eu fillo, sequera metafórico, desa xente.
E non hai hipérbole na miña afirmación. Despois da onda da Ilustración, que tamén deixou unha fonda pegada no que arestora somos, por exemplo no mesmo sistema educativo, científico, ilustrado e obxectivista, chegou o tsunami do Romanticismo. E non todos somos ilustrados, pero o que si podemos afirmar sen temor a nos equivocar é que todos somos individuos. Todos e todas temos unha conciencia do noso ser, das nosas peculiaridades, de que somos como somos. Pero hai estudos históricos das mentalidades que demostran que eses pensamentos non existían en xeral antes do 1800 e, máis en concreto, antes de que os popularizasen poetas coma Byron.
Veñen de se cumprir os douscentos anos do pasamento de Byron en Missolonghi, onde, idealista e excesivo coma sempre, se establecera para axudar o pobo grego a conseguir a independencia do Imperio Otomán. O malo foi que en Grecia tamén había malaria –ou carrachas, ou febres tifoideas– e médicos pouco competentes armados de samesugas que zugaron e contaminaron o seu poético sangue. Este e outros episodios relátaos Fiona MacCarthy nunha monumental biografía, Byron. Vida y leyenda, que traduce e publica en español Debate vinte anos despois da súa edición orixinal e catro despois do pasamento da autora.
Apunta este groso volume a ser a biografía do ano en España pola combinación entre unha biógrafa excelente —que contou entre os seus personaxes a William Morris ou Walter Gropius— e un biografado que acumulou nos seus escasos 37 anos unha lenda que a autora desmonta só en parte —na parte que pode, máis en concreto—. Poñamos un exemplo das capacidades investigadoras de MacCarthy. Sabíase que Byron era coxo por unha malformación conxénita.... pero non de que pé coxeaba, pois as fontes eran contraditorias. Despois de rozar todas as declaracións sobre o asunto, a autora consegue afirmar con certeza que estaba eivado do pé dereito.
Menos sorte ten MacCarthy coas continuas polémicas protagonizadas polo bardo británico. Infante terríbel da aristocracia do seu país, ateo e subversivo declarado, mantedor dunha relación incestuosa coa súa medio irmá, conquistador impenitente dende un punto de vista que arestora xera resentimento, individuo caprichoso con amigos e compañeiros de letras... facer unha haxiografía de Lord Byron é imposíbel e por iso fai ben a autora en non tentalo sequera e asumir as fallas do persoeiro.
Se temos que atopar un defecto a tan magnífico libro, está na falla de crítica literaria. Suponse que na biografía dun escritor os acontecementos aparecen mesturados coa análise literaria, de xeito que a vida explica a obra e viceversa. Non ocorre isto no volume do que nos ocupamos porque a autora tende máis á historia cultura que á teoría literaria e porque, quizais, resultaba imposíbel dende a mesma xénese: hai vidas que nin a mellor literatura pode superar e na historia universal da literatura, probabelmente, a de George Gordon, Lord Byron, sexa a máis intensa e desconcertante, ata un punto que escurece grandes obras coma o Childe Harold ou o Don Xoán —uns libros que, por outra banda, no estritamente literario envelleceron moito peor cá lírica de John Keats, Coleridge ou Shelley, os outros grandes nomes do Romanticismo poético inglés—.
