Para curarme da incontinencia verbal e da tendencia a glosar, da excesiva expresión, expúxenme a formatos curtos e profundos coa esperanza dun contaxio.
Comecei a miña depuración vendo con atención a mediometraxe Le pupille (Disney+) de Alice Rohrwacher, de 38 minutos. Esta laureada historia de pecado e inocencia, ambientada nun internado católico italiano na Segunda Guerra Mundial, é unha liberadísima adaptación dunha carta entre a escritora Elsa Morante e o xornalista Goffredo Fofi. Realmente, é un conto presente nesa carta, unha fábula que recoñece non ter unha lección que dar.
Morante felicítalle as festas de Nadal e Aninovo a Fofi e asegúralle que lle vai contar "un feito certo, alomenos en parte e ata determinado punto". Nos días previos ao 25 de decembro, cando a fronte italiana mantén a duras penas aos Aliados, a fame peta forte nas portas dos fogares. Esta é a historia de Serafina, a quen as monxas lle din que é unha nena mala no pensamento, por moito que actúe ben.
A miña ignorancia facíame descoñecer que os rezos e peticións divinas son máis efectivas cando as efectúa un meniño, pero de corazón puro, claro. A Serafina pásalle algo similar, a fame non lle deixa rezar con claridade. Hai algo máis importante que o superior e é o inmediato. Por iso, por todo iso, a xente na historia leva comida ás monxas para solicitar unha bendición para un ser querido por correo certificado coa estampa de "solicitado por nenas puras".
Sorpréndome ante a transformación, en tan pouco tempo, da personaxe principal en Le pupille, habituado ás innecesarias metraxes de máis de 120 minutos. O motor de esta historia é a ambigüidade da moral no contexto en que se dá a vida. Ante a recepción dunha torta inglesa de máis de 70 ovos, como se reacciona nun convento da fame? Respéctase a cadea de mando? Foi necesaria unha sobremesa para quebrar a moral infantil.
Serafina medra na pantalla, supera os 38 minutos da metraxe natural para ser unha sabia anciá nun instante, e négase a compartir toda a torta inglesa co bispo en suposto nome de Deus, como sacrificio. As monxas, de novo, chámana mala e egoísta.
Coa súa porción diante, agarra un pedazo e tírao ao chan, para alimentar un can esmoleiro que entra e sae das escenas. Lévana lonxe por desacato e inmoral. Cando o resto das meniñas chegan ao cuarto compartido, abre a man e todas poden, alomenos, comer unha migalla de torta inglesa. Sen unha porción ese doce non vale e as monxas deciden darllo en pago a uns homes esfameados, que celebran de sobras. Tenden as doutrinas de fe a confundir maldade con valentía e colectividade, a auténtica solidariedade.
Absorto polo feito da fecunda narración de Le pupille, que en pouco tempo abrangue con amplitude, caín na conta de que o reloxo a duras penas desplazara as agullas. Atopei nisto unha nova vantaxe, a menor inversión persoal cun beneficio similar. Clausurei a microsesión de cinema cunha clásica mediametraxe aínda máis breve, La jetée. Esta foi, en realidade, unha revisión. Esta historia é máis coñecida pola súa versión alongada e anglosaxona de 1995, 12 monos, pero a orixinal é fundamental para comprender o poder da experimentación e a posterior implantación da ciencia ficción como cinema de respecto.
O francés Chris Marker é un deses xenios esquecidos e obviados por academias, pero respectado polos do seu mismo nivel. En 1962 quixo desafiar o xeito de representar historias e optou por falar desde alén da imaxinación fantástica. Narrou unha distopía apocalíptica: a Terceira Guerra Mundial. Un preso viaxará no tempo para atopar unha solución, aínda que el só quere recompoñer o recordo da súa amada. O innovador é o como, é contar esta historia só con fotos fixas que se dan continuidade como diapositivas.
Nesta revisión comprendo que pese ás 6 décadas que separan ambas mediametraxes, hai trazos de distinción fronte ao habitual, ao longo. En historias como La jetée pouco importa o acontecido antes e pouco importa o porvir, o presente inmediato apura o tempo porque é o único material do que se dispón. Ante a imposibilidade de recoller o basto e o amplo, a mellor opción é atopar historias pequenas, detalladas e universais dentro dun relato máis denso.
Capto a mensaxe que estes relatos breves, e outros tantos, me transmiten, pero percibo neles a fame de quen quere máis, de a quen non lle chega. Solicito con frecuencia que todo sexa máis curto, conciso e completo, a risco de que se remate por facer cultura nun formato de telegrama famento. Reflexionando sobre a duración e a brevidade, de novo, xa me excedín.
