Entendamos as queixas: que os peregrinos son xentalla sábese dende os tempos de Xelmírez. A de chusma que teño que aguantar –diría o arcebispo mirando dende o seu pazo como un ciclista case mata a unha vella– total para venderlles catro bocadillos e dous imáns de neveira. É ben certo. O número e o comportamento destes visitantes resulta dificilmente compatible cunha vida dunha cidade normal, asumindo que a capital de Galicia sexa unha cidade normal. Tal como se orixinou a inventio compostelá, haberá que revertela polo idéntico método da poesía: baixo cada apartamento turístico abrollará un cemiterio conventual. Ou de apestados. As pantasmas e os poltergeist farán cancelar as reservas. Pero quen sabe, sendo o turismo tan imprevisible, ata atraemos a máis, e máis turbio.
De escribirse o Liber Sancti Iacobi hoxe, dáme a min que sería máis ben como un anuncio do Gadis. Igual Girberga de Flandres, a misteriosa socia e acompañante do Aimerico Picaud, faría énfase en que as mulleres, que son gran maioría no Camiño, han de andar con mil ollos ante a previsión de que as violen ou as maten. Cousa que só sae á luz cando a vítima é americana e vén o FBI investigar. Dos sistematizados asaltos nos albergues, dos roubos. Se non fose por esta soterrada realidade, ata habería quen pedise a volta dos salteadores de camiños. Porque os lobos e cans salvaxes xa están a volver.
O peregrino sempre foi estorbo e fonte de oportunidade. O papa Calixto ameazou coa excomuñón ao mesoneiro que enganase a un peregrino xacobeo, na maior restrición contra a hostalería que se recorde na cristiandade. Daquela secaban as fontes ca intención de obrigalos a mercar o seu viño, técnica empresarial que non mudou moito dende o medievo; tamén facían entusiasta uso da lei segundo a cal se un camiñante morría no seu local tiñan dereito a quedar cas súas pertenzas.
Normal que no Liber Sancti Iacobi, o texto que recolle o Codex Calixtinus, o sector servizos non estea moi valorado. No Libro V do Códice fáisenos unha descrición do Camiño e os países e xentes que vai cruzando. Podemos pensar que esta campaña publicitaria do século XII resulta como as de hoxendía, animando aos clientes a ir de vacacións low cost en plan místico-deportivo, pero máis ben servía para convencelos de non vir.
Os curas da Catedral son moi dados a non valorar as cousas, e mesmo perdelas. Claro que desapareceu o Códice, que o tiña o electricista nun garaxe ao lado dun puticlú no Milladoiro; parece ser que estar estaba na caixa forte, pero as chaves penduraban ao lado. Non fose ser que se extraviasen. Cando deron a nova houbo imaxes de arquivo co deán folleando o libro moi alegre, como se fose o Marca. Cando lles deron o Códice, noviño do trinque, aló polo 1150, gardárono tan mal que en poucos anos aquel orixinal estaba para tirar. Peor foi cando o do pirata Drake, que por medo a que chegase ata aló esconderon as reliquias do apóstolo tan ben que por tres séculos nin se acordaron onde estaban.
Hai consenso en atribuír a guía ao Aimerico, que era un crego bastante hippy, pois xa estivera en Xerusalén dúas veces, e coñecía ben a ruta compostelá. Tan ben a coñece que todo, agás a súa cidade de orixe, Poitiers –onde a xente é guapa, viste ben, son educados...– lle parece mal: os veciños da Gascoña xa son máis pailáns, pois déitanse sucios e dormen varios no leito. Prosegue cara ao sur e pola Baiona de Francia os barqueiros son malvados, que por aforrar custos meten a varios nun bote ruín e acaban afogando. Ademais, di, os tabáns son enormes. Chega á Vasconia e o terror é absoluto, pois falan unha lingua bárbara e a diversión deles, xente desprovista de calquera virtude, consiste en matar peregrinos franceses. Castela parécelle miserenta, pero soportable; porque pode que che rouben, pero non te asasinan sempre, e ademais queda menos para chegar. O país dos galegos "acomódase máis a nós, os franceses, que o resto de atrasados españois", pero di que somos iracundos e litixiosos. En resumo, que hai que arredarse dos nativos, sempre dispostos a facerlle mal ao viaxeiro.
Agradécese a sinceridade do Aimerico. Inda que nos proa non dar sabido quen era Girberga de Flandres. A min gustaríame que fose a súa gardacostas, con arnés de guerra e mandobre, como a Brienne de Tarth de Xogo de Tronos. Seica por facerse un oco co seu descaro e amenidade entre tanta aburrida sapiencia do Códice, por andar a queixarse de todo, eu imaxínome a este cura mochileiro un pouco chaíñas.
