O Constitucional avala a lei mordaza, incluídas as devolucións en quente

Con iso, cinco anos despois, dá reposta a unha das normas máis polémicas do Goberno de Mariano Rajo
Tribunal Constitucional. ARCHIVO
photo_camera Tribunal Constitucional. ARQUIVO

O Tribunal Constitucional ha avalado case a totalidade da Lei de Seguridade Cidadá, coñecida como a lei mordaza, incluídas as devolucións en quente de inmigrantes e as sancións por disturbios nas concentracións coñecidas como Rodea o Congreso.

Segundo informa o tribunal de garantías, o pleno aprobou esta sentenza por maioría dos seus membros. Con ela, cinco anos despois, dá reposta a unha das normas máis polémicas do Goberno de Mariano Rajoy, que estivo no centro do debate político desde a súa aprobación en 2015 con varios intentos frustrados de derrogación ou modificación nas Cortes.

Tras varios meses abordando o asunto, o tribunal avala finalmente os rexeitamentos de inmigrantes en fronteira, tan só con algunhas matizacións, así como as sancións por infracción grave nos disturbios de protestas fronte ás cámaras lexislativas e os "rexistros corporais externos" ou cacheos que implican o espido do detido.

Pero non avala o artigo que falaba das gravacións "non autorizadas" ás forzas e corpos de seguridade do Estado en artigo 36.23 da lei, que prevé como infracción grave o uso sen ese visto e prace policial de imaxes ou datos persoais ou profesionais das autoridades ou de devanditos membros.

Avala as devolucións en quente de calquera inmigrante que trate de entrar en España de xeito irregular

A sentenza non é unánime, dado que votaron en contra Cándido Conde-Pumpido e María Luisa Balaguer, quen vai redactar un voto particular, e resolve os recursos presentados hai cinco anos, do PSOE, Esquerda Plural, UPyD, Chunta Aragonesista e dous deputados do Grupo Mixto.

O relator foi o presidente do TC, Juan José González Rivas, quen asumiu a redacción tras a renuncia ao cargo de Fernando Valdés por un caso de presuntos malos tratos contra a súa muller.

González Rivas variou a posición que postulaba Valdés nun dos asuntos máis controvertidos da norma, as devolucións en quente.

Valdés era partidario de avalalas, pero sempre que se desen dúas condicións, que a entrada fose masiva e con violencia. Con todo, o presidente asumiu sen condicións o ditado do Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TEDH) tras fallar a favor de España no caso de dous inmigrantes de Mali e Costa do Marfil que foron expulsados a Marrocos tras entrar ilegalmente en Melilla en agosto de 2014.

Isto é, avala as devolucións en quente de calquera inmigrante que trate de entrar en España de xeito irregular, á marxe de que o faga só ou acompañado; ou utilice a violencia.

O Constitucional apoia os controvertidos "rexistros corporais externos"

Tan só expón o TC que as devolucións se fagan de acordo ás obrigacións internacionais adoptadas por España, que fáganse de forma individualizada e con pleno control xudicial e que se preste especial atención ás persoas especialmente vulnerables, como menores, mulleres embarazadas ou persoas de idade avanzada.

Igualmente, o Constitucional apoia os controvertidos "rexistros corporais externos" ou cacheos que implican o espido, que si poderán practicar os axentes policiais.

Entenden os maxistrados que este cacheo non vulnera o dereito á intimidade corporal cando devanditos rexistros, "que incluso poden levar o espido parcial, baséense en indicios racionais de que se porten obxectos e poidan ser utilizados coa finalidade de cometer un delito ou infracción ou de alterar a seguridade cidadá".

Fai o mesmo co apartado que inclúe como infracción grave as concentracións do que veu chamarse Rodea o Congreso, unhas protestas que foron unha constante na primeira lexislatura do Goberno de Rajoy.

Tamén ve constitucional que se sancione como infracción leve a ocupación de calquera inmoble contra a vontade do propietario

En concreto, cuestionábase que a infracción puidésese considerar "grave", aínda que as cámaras lexislativas non estivesen reunidas, pero o Constitucional entende que a súa protección non cambia por esta circunstancia, polo que avala as sancións (de 601 a 30.000 euros) con ocasión da perturbación grave da seguridade cidadá que se produza en reunións ou manifestacións fronte a Congreso, Senado ou asembleas das comunidades autónomas.

A sentenza avala a protección de dous bens xurídicos. Por unha banda, a especial significación institucional que teñen as institucións parlamentarias e por outro, o normal funcionamento destes órganos. Por iso considera constitucional que se sancione aos manifestantes, "aínda que non estiveren reunidas" as cámaras.

Tamén ve constitucional que se sancione como infracción leve a ocupación de calquera inmoble contra a vontade do propietario sempre que non sexa infracción penal ou da vía pública en contra da decisión das autoridades.

Practicamente, o único punto relevante que se declara inconstitucional e, xa que logo, nulo é o referente ás sancións por gravar e difundir imaxes das forzas e corpos de seguridade en manifestacións ou actos celebrados en lugares públicos "sen autorización".

Hai tres anos iniciouse o camiño para o seu cambio ou derrogación, pero quedou en nada

Recentemente, Interior ditou unha instrución que facía unha interpretación estrita dese precepto deixando claro que a mera toma de imaxes ou o tratamento dos datos dos axentes non constitúe infracción se non representa un risco ou perigo para eles, a súa familia, as instalacións ou as operacións policiais.

Pero agora o TC anula este artigo ao considerar que atenta contra a liberdade de información, ao ser "censura previa", polo que a Policía xa non poderá requisar cámaras nin impedir a gravación na vía pública.

Deste xeito, tras anos no "caixón", con dous intentos frustrados polo camiño, unha comisión "ad hoc" de maxistrados para limar asperezas ante un tribunal dividido e un cambio de relator, a norma recibiu o aval do Constitucional.

Queda por ver que ocorre no Parlamento coa proposición de lei impulsada polo PNV para reformar esta norma. Hai tres anos iniciouse o camiño para o seu cambio ou derrogación, pero quedou en nada.

De momento, é o instrumento do que se valeu o Estado para impor o groso das sancións por incumprimento dos estados de alarma decretados desde o mes de marzo pola pandemia da covid. 

Comentarios