Un fallo, só oito minutos despois do lanzamento desde Kurú (na Guayana Francesa) do foguete que o transportaba, frustrou a misión do satélite español Ingenio, unha das maiores apostas da industria aeroespacial española.
Cento por cento español, a misión estaba financiada polo Centro Español para o Desenvolvemento Tecnolóxico Industrial (CDTI) do Ministerio de Ciencia e Innovación, pero se enmarcaba á súa vez nunha sofisticada arquitectura europea de observación da Terra.
Ía ademais a completar o Programa Nacional de Observación da Terra por Satélite, xunto ao tamén español PAZ, en órbita desde 2018, e a escudriñar a Terra desde o espazo durante os próximos sete anos, aínda que estaba deseñado para aguantar dez.
Só oito minutos despois do lanzamento, que se produciu puntual á hora programada, o foguete Vega desviouse da traxectoria prevista e varias horas despois Arianespace, que investiga o sucedido, deu a misión por perdida.
"Oito minutos tras o despegamento da misión de Vega VV17 e despois do primeiro aceso do motor da etapa superior Avum, identificouse un desvío da traxectoria, o que implica a perda da misión. Nestes momentos están a analizarse os datos da telemetría para determinar a causa do fallo", sinalaron en senllos comunicados a Axencia Espacial Europea (ESA) e Arianespace.
Posteriormente, nunha declaración ante a prensa desde Kurú, o consorcio espacial Arianespace informou de que o fracaso do lanzamento debeuse a unha serie de erros humanos e non a un fallo de deseño.
Despois do aceso do motor, o control do vehículo perdeuse de forma permanente e a súa traxectoria desviouse rapidamente. Neste sentido, a empresa detallou que, segundo os primeiros datos da súa investigación preliminar, houbo un fallo na conexión dos cables no sistema de control.
Cun custo que rolda os 200 millóns de euros -incluído o lanzamento-, o deseño e construción de Enxeño e de todos os instrumentos dos que estaba dotado implicou durante anos ao sector espacial español.
Pedro Duque lamentou a perda da misión, pero valorou as tecnoloxías que se desenvolveron grazas a ese satélite
O contratista principal era Airbus Defence & Space España, pero no consorcio implicáronse as compañías aeroespaciais españolas máis importantes: Crisa, Deimos Space, GMV, GTD, HV Sistemas, Iberespacio, Indra, Sener ou Thales Alenia Space.
Pero involucraba ademais a numerosos organismos públicos, entre eles ao Instituto Nacional de Técnica Aeroespacial (INTA) dependente do Ministerio de Defensa, que se ía a encargar desde as súas instalacións en Torrexón de Ardoz (Madrid) do control da misión, das comunicacións e do procesamiento de datos.
O INTA ía tomar o control da misión tras as primeiras fases, as de lanzamento e colocación do satélite na órbita que estaba prevista, e para iso estaban xa preparadas as estacións terrestres de Torrexón de Ardoz e as de Maspalomas (en Canarias), ademais dunha comunicación "adicional" situada en Svalbard, en Noruega.
Tras o fracaso, o ministro español de Ciencia e Innovación, Pedro Duque, lamentou a perda da misión, pero valorou as tecnoloxías que se desenvolveron grazas a ese satélite.
Ao seu xuízo, eses desenvolvementos tecnolóxicos van servir para que as empresas españolas poidan acceder a novas contratacións, e referiuse en concreto á recente firma entre a multinacional Airbus Defence and Space e a ESA para a misión Land Surface Temperature Monitoring (LSTM), cun contrato que rolda os 380 millóns de euros.
"Estamos moi desgustados e cansos, que foi unha noite longa", declarou a Efe pola súa banda Demetrio Zorita, da compañía Sener.
O satélite tería capacidade de apuntar cara a diferentes lados e de acceder a calquera lugar da Terra en só tres
Para este experto, quen estivo oito anos traballando nesta misión satelital, "aínda que hoxe foi un mal día, a misión deixou un pouso, que é unha capacitación industrial e tecnolóxica, e unha metodoloxía sen precedentes da industria española".
Provisto dun sofisticado instrumento óptico, o satélite tería capacidade de apuntar cara a diferentes lados e de acceder a calquera lugar da Terra en só tres días, e complementar así a tecnoloxía radar da PAZ -segundo Zorita, o incidente con Enxeño "non degrada en absoluto" as capacidades deste satélite-.
Enxeño, que se ía a situar a case 700 quilómetros da Terra, tiña previsto situarse nunha órbita "heliosíncrona" (seguindo a dirección do sol coma se fose un girasol), e despregar aí a súa plataforma hexagonal con tres paneis solares de case 800 quilos.
Desde alí tiña que proporcionar imaxes -estaba preparado para obter unhas 600 ao día- cun extraordinario nivel de detalle, das que poderían dispor numerosas empresas e organismos nacionais e internacionais, útiles para monitorizar en tempo real desastres naturais como inundacións, terremotos ou incendios cando están a ocorrer, ou para combater desafíos globais como o cambio climático.
Unha misión, agora frustrada, capaz de escudriñar a cuberta terrestre e de reportar valiosa información para moitas disciplinas, como a cartografía, a vixilancia do uso do chan, o desenvolvemento urbano ou a xestión auga, a xestión da urxencia ou a seguridade.
