A volta ao colexio para este curso está marcada pola pandemia de coronavirus, que obrigou a Goberno e comunidades autónomas a idear un sistema que garanta o dereito á educación minimizando o risco de contaxio. Con todo, o medo a enfermar de Covid-19 podería empuxar a algúns pais a non levar aos seus fillos a clase, algo que podería considerarse delito, pero só en casos "absolutamente excepcionais", segundo fiscais, que cren que a vía penal deber ser "o último recurso".
A fiscal Teresa Peramato, da Unión Progresista de Fiscais (UPF), explicou que, en situacións "límite", a negativa dos pais a que os seus fillos acudan a clases presenciais no centro escolar podería constituir un delito de abandono familiar tipificado no artigo 226 do Código Penal por deixar "de cumprir os deberes legais de asistencia inherentes á patria potestade", que leva unha pena de inhabilitación de entre catro e dez anos para exercela.
Peramato fixo fincapé en que só apreciaríase delito en situacións "verdadeiramente graves". Por exemplo, cando haxa unha "tozudez na negativa" dos pais por tratarse de colexios que adopten as medidas de seguridade necesarias e estar en poboacións onde o risco de contaxio do virus non sexa alto.
Incluso nesta conxuntura, o fiscal Juan Antonio Frago, da Asociación Profesional e Independente de Fiscais (APIF), apuntou que podería concorrer a eximente de medo "insuperable" prevista no artigo 20 do Código Penal.
Ambos coincidiron en que a vía penal non sería a máis adecuada para abordar as situacións de absentismo escolar, máis no actual contexto de crise sanitaria global, que aboca a un panorama inédito. "Non é un medo irracional", considerou Frago, aludindo á falta de información e aos rebrotes como factores obxectivos.
O portavoz da APIF tamén indicou que a vía penal sería demasiado lesiva, non só para os pais, senón para os propios menores, dado que son procesos longos que poden comprometer anos da vida escolar do neno.
OUTRAS SAíDAS
Peramato recordou que nos casos de absentismo escolar habituais tamén se intenta evitar o proceso penal. Segundo contou, normalmente o propio colexio contacta cos pais e, se estes persisten, ponse en coñecemento da comisión de absentismo, tras o cal xa correspondería á Fiscalía de Menores.
"Cada caso é un mundo e en cada caso o fiscal terá que examinar detalladamente as circunstancias do" mesmo , pero "o normal é que o fiscal intente e consiga un entendemento cos proxenitores e se resolva a situación", expuxo.
A problemática tamén podería canalizarse pola vía civil, onde o escenario extremo sería unha declaración de desamparo. "Tería que ser algo gravísimo o interesar civilmente a perda ou a suspensión da patria potestade", subliñou Frago.
Para a portavoz da UPF, "cabe esperar unha actuación diligente das distintas administracións" para "evitar situacións de medo, de modo que os pais poidan levar aos seus fillos ao colexio cun mínimo de seguridade". "A vía penal debe ser o último recurso", defendeu Peramato.
UNHA "OBLIGACIÓN"
A ministra de Educación, Isabel Celaá, recordou este xoves, con motivo da conferencia sectorial para preparar o curso 2020-2021, que levar aos fillos a clase é unha "obrigación" dos pais. "Estamos seguros de que as familias coñecen o dereito dos seus fillos á educación. Hai que ir a clase, é unha obrigación", declarou.
En España, a escolarización é obrigatoria entre os 6 e os 16 anos porque, conforme estableceu o Tribunal Constitucional (TC) nunha sentenza de 2010, a educación é un dereito dos menores e un deber dos pais que vai máis aló da "mera transmisión de coñecementos", algo que podería facerse en casa.
"Aspira a posibilitar o libre desenvolvemento da personalidade e das capacidades dos alumnos", incluída "a formación de cidadáns responsables chamados a participar nos procesos que se desenvolven no marco dunha sociedade plural en condicións de igualdade e tolerancia, e con pleno respecto aos dereitos e liberdades do resto", sostén o TC.
