O Covid-19 non pon as cousas fáciles, pero tampouco logra frear a solidariedade. A doazón de leite materno é un exemplo. Ata que se alivien as medidas preventivas, permanece conxelada. Literalmente. En canto decretouse o confinamento da poboación, as responsables do banco de leite do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago informaron ás doantes de que debían almacenar baixo cero todo o extraído ata que puidese volver recollerse, tarefa que se renovará durante este mes. No entanto, a proverbial capacidade de previsión das nais galegas permite que non haxa apuro. "Hai moitísimo stock", certifica a matrona do banco de leite compostelán, Diana Luque.
En realidade, a conxelación das doses das lactantes xusto tras a súa extracción é o procedemento habitual, explica Luque. O único que cambiou por mor da epidemia é o prazo de entrega. Se antes efectuábase cada tres semanas, a espera por mor das restricións de movemento alárgase xa case dous meses.
En Galicia hai dous bancos de leite, un na capital e outro en Vigo. O primeiro, posto en marcha en maio de 2016, é o encargado de recibir, pasteurizar e distribuír as doazóns para as áreas sanitarias do norte: Santiago, A Coruña, Ferrol e Lugo. O da cidade olívica fai o propio coas do sur —Vigo, Pontevedra e Ourense—. No seu caso, anunciou recentemente que, para unha maior seguridade, as entregas pasarían a realizarse na zona de aparcadoiro do hospital, sen necesidade de que se apear se do vehículo. Esta será unha das medidas que tamén incorporará o banco de Compostela. O obxectivo é evitar riscos tanto para a doante como para os bebés, as nais e os profesionais da unidade de Neonatología de Hospital Clínico de Santiago, que é onde se localizan as súas instalacións. Así mesmo, a data de entrega establecerase mediante cita previa.
Outra das decisións adoptadas é a «exclusión temporal» daquelas doantes que teñan "contacto" con casos positivos de coronavirus
Outra das decisións adoptadas é a «exclusión temporal» daquelas doantes que teñan "contacto" con casos positivos de coronavirus. Aínda que o equipo do banco realiza as pertinentes comprobacións, polo momento parece unha pauta máis teórica que práctica, posto que na área de Santiago "non tivemos un só caso", subliña a matrona.
Nestes catro anos, o banco de Santiago atendeu a máis de 380 neonatos. Os criterios para que reciban leite doado é que se trate de bebés prematuros de menos de 32 semanas ou cun peso inferior aos 1.500 gramos, detalla Luque. Outros candidatos son os prematuros tardíos con crecemento intrauterino retardado e os bebés que nacen con depresión respiratoria ou que foron sometidos a cirurxía abdominal. A importancia desta nutrición, recalca a tamén secretaria da Asociación Galega de Matronas, estriba en que o leite de fórmula é de orixe bovina. En cambio, o leite materno achega "proteína humana", así como un gran agasallo de anticorpos. á parte de previr enfermidades non só dixestivas, senón tamén factores de risco cardiovascular e infeccións nosocomiales, o leite materno mellora a tolerancia dixestiva e eldesarrollo psicomotor.
Ao longo da súa estancia hospitalaria, os neonatos consomen de media uns catro litros. Pero, a pesar do parón obrigado, non hai perigo de desabastecemento. Hai 30 litros xa pasteurizados e máis de 80 en cru, detalla Luque. Hai xenerosidade nas nais galegas. Son unhas corenta as doantes "activas" actualmente. Desde 2016, superan as 260.
En Lugo, aínda non son moitas. "Hai mulleres que xa nos comentaron a posibilidade de ser doantes", pero o feito de ter que ir a Santiago para materializalo "bota un pouco para atrás", confirma a supervisora da unidade de Neonatos do Hospital Lucus Augusti, Ana García Feijóo, quen informa de que, con todo, a situación podería cambiar no prazo dun ano.
Ata entón, desenvolverase un estudo das necesidades e as posibilidades do centro lucense. En función diso, abunda García Feijóo, caben dúas opcións: pasar a ser tamén un punto de recollida de doazóns ou, incluso, habilitar un espazo para a pasteurización do leite sen saír de Lugo.
García prefire non adiantar acontecementos e seguir observando a evolución dun banco receptor cuxa actividade apenas se remonta a febreiro, pero que está ben engrasada. Cada martes, mándase un pedido online ao banco de Santiago con unha media semanal de 3 litros, aínda que desde hai un mes a demanda descendeu. Hai menos nenos. O último día de abril só descansaba un na unidade, aínda que casualmente alimentado con leite doado.
Excedente
"Gústanos esperar a que o neno teña un mes", di Luque. é cando se sabe que a lactante produce un excedente e que o corpo tampouco axustou a cantidade á descendencia, o que ocorre ao terceiro mes. Adóitanse extraer uns 50 mililitros ao día.
