Ningún hospital comarcal galego chega aos 600 partos anuais, pero só Verín queda sen pediatras

Os profesionais non teñen unha visión unánime ante este novo conflito na sanidade, que roza a Feijóo a menos dun ano das autonómicas 
Un padre y un niño en una movilización por el paritorio de Verín. BRAIS LORENZO
photo_camera Un pai e un neno nunha mobilización polo paritorio de Verín. BRAIS LORENZO

Garantir a seguridade das nais e dos bebés: é o argumento base co que a Consellería de Sanidade xustifica o paso de pechar o paritorio do Hospital de Verín e o que, á súa vez, esgrimen os detractores desta decisión, que defenden as vantaxes da atención de proximidade e alertan dos riscos de someter a unha embarazada a desprazamentos de "unha hora ou máis en coche".

Ás portas dun pleno no que volverá cobrar protagonismo o último conflito na sanidade galega, o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, anunciou esta semana que se analizará a reapertura do paritorio se se dan dúas premisas: lograr cubrir as dúas prazas de pediatría (que quedaran desertas e se volveron a convocar) e se os profesionais sanitarios o recomendan.

Persoal do hospital comarcal ve "un certo cambio" na postura da Xunta, aínda que temen que só se trate "dun movemento político para acougar a situación", xa que o conflito roza a Feijóo a un ano das autonómicas. En todo caso, unha portavoz das matronas consultada por Europa Press avanza que están analizando impulsar unha campaña para atraer pediatras e tentar que se cubran as prazas para que o Executivo autonómico "non teña escusas".

Pola súa banda, fontes de Sanidade consultadas por Europa Press apuntan que a vontade sempre é "achegar os servizos aos cidadáns", polo que todas as decisións están "en permanente reconsideración". Pero "a última palabra" é e será "dos técnicos".

Non en balde, as mesmas fontes inciden en que máis importante que a proximidade é que os cidadáns, con independencia de onde vivan, teñan acceso aos servizos sanitarios "coa mesma calidade e seguridade". Xinecólogos e matronas de Verín ven cuestionada a súa profesionalidade, aínda que Sanidade rexeita este extremo.

OS PARTOS NOS COMARCAIS

Así, o conflito foi evolucionando nas últimas semanas e revelouse como unha cuestión poliédrica que non se sustenta nun só argumento a pesar de que ao principio se puxo o foco case de forma exclusiva na caída do número de partos na comarca e apuntouse á perda de práctica clínica.

Segundo datos facilitados por Sanidade, en todos os centros sanitarios que dependen do Servizo Galego de Saúde computáronse no ano 2018 (último exercicio pechado) un total de 14.291 partos, dos que 1.715 (un 12 por cento) tiveron lugar nos sete hospitais comarcais –Cee, Monforte, Burela, O Barco de Valdeorras, Verín, O Salnés e O Barbanza–.

Ningún dos hospitais comarcais da comunidade alcanza os 600 partos anuais que figuran nas recomendacións das guías ás que aluden tanto a Xunta como a Sociedade Galega de Pediatría como criterio óptimo para dotar a un centro comarcal de unidade neonatal. De feito, a media anual de partos nos comarcais non chega aos 300 partos e só tres dos sete que hai, individualmente, os superan.

En concreto, se se analizan as cifras de 2018, o Hospital do Salnés computou o maior número de partos (457), seguido polo Hospital da Mariña (348) e o Hospital do Barbanza (315). Por baixo dos 300 nacementos estiveron o Hospital de Monforte (208), o de Cee (176), o de Valdeorras (122) e, en último lugar, o de Verín (89).

Atendendo aos datos do Instituto Galego de Estatística (IGE) sobre nacementos, nos concellos da área de influencia do Hospital de Verín nunca se alcanzou nin de lonxe os 600 partos anuais, nin sequera os 300, desde a inauguración do centro no ano 1994.

A ATENCIÓN PEDIÁTRICA, ELEMENTO DIFERENCIAL 

Entón, por que se manteñen as maternidades dos hospitais comarcais? Fontes de Sanidade consultadas por Europa Press inciden en que o número de partos non é a única variable a ter en conta no obxectivo último de garantir a seguridade neonatal, pero subliñan que, en todo caso, a caída de nacementos na área de influencia de Verín é moito máis abrupta que no resto e está por baixo de cen. "É unha decisión técnica que recomendaron os obstetras e pediatras da área", recalcan.

Pero non hai unanimidade entre os profesionais. E é que, se a Xunta se escuda no documento asinado polos xinecólogos e pediatras da área ourensá e a Sociedade Galega de Pediatría avalou esta decisión, matronas e xinecólogos do propio centro verinés están en contra e sumaron adeptos á súa postura, tales como profesionais doutros hospitais comarcais e mesmo o presidente da Sociedade Galega de Xinecoloxía.

A Sociedade Galega de Pediatría (Sopega) emitiu no seu día un comunicado, asinado polo seu presidente, José Ramón Fernández Lorenzo, no que repasaba as recomendacións "de mínimos" publicadas pola Sociedade Española de Pediatría e, especificamente, a Sociedade Española de Neonatoloxía ideais para unha unidade neonatal 'nivel I', a que correspondería a un hospital comarcal.

E efectivamente, recolle que, segundo os niveis asistenciais de atención hospitalaria ao parto, "parece prudente" non dotar de maternidade a hospitais que non teñan unha área poboacional que xere unha demanda superior aos 600 partos ao ano. Iso si, coa excepción de que "razóns de tempos de desprazamento ou accesibilidade" aconsellen que si a haxa.

Pero alude a outros requisitos, entre eles que "todas as unidades terán un médico responsable da unidade neonatal" e que o médico responsable da asistencia ao recén nado "deberá posuír o título de especialista en pediatría e as súas áreas específicas". Tamén que a unidade "deberá asegurar a asistencia durante as 24 horas do día e o sete días da semana".

A cuarta recomendación é que, nun parto sen factores de risco ou nunha cesárea a termo, debe existir "como persoal mínimo" para atender ao recentemente nacido unha persona física "adestrada en reanimación neonatal inicial" e unha persona localizable (de presenza inmediata) "adestrada en reanimación neonatal completa".

Así as cousas, Sanidade, á marxe de lembrar que os partos de risco xa se atendían no hospital de referencia, en Ourense, admite que a falta de pediatras é outro elemento diferencial. E é que o de Verín é o único hospital comarcal que non ten pediatras en cadro.

No Barco hai un pediatra en cadro e outra praza vacante que se convocou no seu momento e non se cubriu. Están a ir pediatras desde Ourense a cubrir as gardas. Mentres, no Salnés hai cinco pediatras; no Barbanza, catro; en Monforte, outros catro; en Burela, cinco; e en Cee, catro. Baixas ou vacacións cóbrense con desprazamentos desde o hospital de referencia.

"HAI VÍAS DE SOLUCIÓN"

Aínda que primeiro apuntouse "á pericia", tanto as matronas como os xinecólogos do hospital comarcal –co xefe de servizo, Javier Castrillo, á fronte– cren que a falta de pediatras e "os problemas de xestión" que ocasiona a Sanidade cubrir as gardas están "entre as claves" dunha decisión que ven "política". Sanidade replica que as gardas do Barco tamén se cobren con desprazamentos e "non hai ningún problema".

Pero unha portavoz das matronas lembrou a Europa Press que a Xustiza reprobou no seu día o sistema de gardas de pediatría que funcionaba no Barco. E, xunto con Castrillo, apuntan que o servizo "se quería pechar desde hai anos". Como exemplo, sinalan ás dúas prazas convocadas en xuño despois de que se xubilase o último pediatra vinculado ao hospital. "Quedaron desertas, é certo, pero houbo quen nin se decatou desas interinidades", sinalou Castrillo.

Comentarios