A decisión do Rei Juan Carlos de abandonar a actividade institucional fíxose efectiva oficialmente este domingo, cando se cumpren cinco anos desde o anuncio da súa abdicación, segundo o comunicado que difundiu a Casa do Rei esta semana.
O 2 de xuño foi a data elixida precisamente por esta efeméride, porque o certo é que o rei emérito, de 81 anos, non tivo axenda oficial nas últimas semanas. A súa última actividade institucional foi, o día 17 de maio, a entrega do Premio Órdenes Españolas 2019 ao historiador Miguel Ángel Ladero no Real Mosteiro de San Lorenzo del Escorial.
Así, aínda que esta semana puido vérsellee na praza de touros das Ventas, eses actos non forman parte da súa actividade institucional, senón da privada, e non constan na axenda da Familia Real que difunde Zarzuela.
Tamén será a título privado a súa presenza, este domingo, na praza de touros de Aranxuez, nun acto no que se renderá homenaxe á súa nai, María de las Mercedes de Borbón.
A retirada da vida pública non impedirá a don Juan Carlos ser membro da Familia Real, da que forman parte os reis Felipe e Letizia, dona Sofía, a princesa Leonor e a infanta Sofía. O resto de familiares de Felipe VI, como as súas irmás, Elena e Cristina, intégrase baixo a denominación Familia do Rei.
Podería volver participar nalgún evento oficial?
Zarzuela non pecha a porta a que Juan Carlos I poida aparecer nalgún acto oficial ou nalgunha conmemoración, aínda que sen exercer a representación institucional da Coroa.
De igual modo, poderá continuar coas súas actividades privadas en lugares públicos, como veu facendo nos últimos anos, cando asistiu a encontros familiares, a acontecementos deportivos ou aos touros.
Que tratamento protocolario terá a partir de agora?
O anterior xefe do Estado conservará o título de rei de forma vitalicia e con carácter honorífico, con tratamento "de Maxestade", unha fórmula para "plasmar a gratitude por décadas de servizos a España".
Así se estableceu no decreto sobre réxime de títulos da Familia Real e dos Rexentes aprobado en xuño de 2014 tras renunciar ao trono, como vía ademais para "continuar a senda de precedentes históricos e do costume noutras monarquías".
De xeito informal, tamén se lle chama rei emérito, aínda que Zarzuela nunca empregou este termo para referirse a don Juan Carlos.
Que outros cargos mantén?
Ademais de rei, don Juan Carlos seguirá sendo capitán xeral das Forzas Armadas na reserva, condición que asumiu cando cedeu ao seu fillo o papel de xefe supremo dos Exércitos.
Cobrará o soldo que veu percibindo?
En 2018, tivo unha remuneración de 194.232 euros. Felipe VI é quen decide a cantidade que cobra o seu pai e as raíñas Letizia e Sofía e quen distribúe os recursos económicos para o desenvolvemento das súas respectivas axendas institucionais.
No entanto, ao deixar de participar en actos oficiais, ábrese a porta a que nos próximos orzamentos, a asignación de don Juan Carlos varíe, aínda que Zarzuela non concretou en que medida.
Como queda o seu status xurídico?
Juan Carlos I conserva o seu aforamiento, do mesmo xeito que os membros do Goberno e os parlamentarios, polo que só podería ser xulgado polo Tribunal Supremo por delitos cometidos tras o 19 de xuño de 2014.
No caso de Juan Carlos I, coa súa abdicación perdeu a inviolabilidad, pero só podería ser xulgado por aqueles delitos cometidos despois do 19 de xuño do 2014, cando pasou a coroa ao seu fillo Felipe VI.
Foi polo que o Supremo arquivou en abril deste ano a querela de EU e o PCE polos audios de Corinna zu Sayn-Wittgenstein e o excomisario José Villarejo nos que se implicaba ao rei.
Que pasa coa raíña Sofía?
A retirada de don Juan Carlos non afecta en nada a dona Sofía, que seguirá sendo parte da Familia Real e manterá a actividade institucional que vén desenvolvendo desde que tivo lugar a abdicación.
Desde a sucesión na Coroa, Juan Carlos I e a raíña Sofía participaron xuntos en actos de xeito intermitente, aínda que xa el non sairá na axenda oficial que Zarzuela manda todas as semanas.
