Blog | El Ojo Público

Os Rosellinis: unha herdanza de conflitos

A historia da familia Rossellini pódese contar de moitas maneiras e, se hai talento, todas elas con vocación novelesca. A primeira licenza poética é chamar familia a unha estirpe diversa, múltiple, fragmentada e atravesada pola fama e a transcendencia desde a súa creación.

PARA ENTENDER a árbore xenealóxica da liñaxe de Roberto Rossellini (1906-1977), patriarca e mito fundacional de varias correntes vangardistas do cinema europeo durante o século XX, hai que trazar liñas que se cruzan, se bifurcan e rompen. Aos seus 55 anos, e despois de tres desintoxicado, Alessandro Rossellini (1963), fillo de Renzo —o pequeno coa segunda muller, Marcella De Marchis— e de Katherine L. O’ Brien —unha bailarina afroamericana de xira por Francia—, fai terapia e quere que participen no proceso os seus curmáns, tíos e sobriños. "Pode soar pretencioso. A miña idea é xuntar os recordos que nunca compartiron con ninguén. Dáme risa, porque sei que fan falta anos de psicanálise para que falemos todos. Pero vouno intentar". Alessandro pensou en recuperar a relación cos parentes espallados por Suecia, Italia, Estados Unidos e Catar despois de estrear no Festival de Venecia Viva Ingrid!, unha curtametraxe feita a partir das filmacións caseiras do avó durante os oito anos que Ingrid Bergman (1915-1982) —terceira esposa do director— viviu en Italia. Esa vista atrás aos recordos daquela casa caótica e fóra do común inspiroulle para embarcarse nun proxecto aínda máis grande e terapéutico. Iso e que, unha vez máis, necesitaba diñeiro. "É a última conachada que fago na miña vida".

Os Rossellinis (2020) comeza con escenas da multitudinaria despedida que Roma lle deu ao mito en 1977. Alessandro narra as imaxes presentando aos distintos membros da familia alí presente. Na primeira fila dunha manifestación de loito polas rúas da cidade eterna vemos aos archicoñecidos Isabella Rossellini, que aínda non dera o gran salto á fama; ou  Robertino, o fillo maior de Roberto e Ingrid, un futuro  playboy que, durante os anos 80 e 90, foi portada constante nas revistas do corazón como parella de Carolina de Mónaco.

Nunha entrevista á televisión arxentina a principios dos 70, o presentador pregúntalle a Roberto Rossellini cantas mulleres tivo "pola vía legal". "Tres", contestou dubitativo. "Pola outra vía non se fale", comenta o xornalista coa retranca da época. A resposta do patriarca non é sincera. Ou o é á maneira Rossellini. Se atendemos ao Dereito Canónico, só tivo tres esposas legais: Marcella de Marchis —con quen tivo dous fillos—, Ingrid Bergman —tres— e  Sonali das Gupta —dous, un deles adoptado—. Pero antes, conseguira a nulidade do seu primeiro matrimonio coa actriz de orixe rusa Assia Noris, con quen non tivo descendencia. E nesa ausencia de valor contractual resgárdase don Roberto para esquecer a súa unión con Noris. Cando unha amante lle interrogou sobre como facía para manobrar entre tantos matrimonios, aventuras e divorcios, Roberto respondeu: "Sempre manteño unha xanela aberta". O seu neto Alessandro describe a conduta do patrón como unha "ética fluída e un machismo pasado de moda". A esa forma de vida chámalle rossellinite, coma se fose unha enfermidade que se transmite de pais a fillos. A rossellinite é unha mestura de predisposición á poligamia e unha moral fabricada a gusto dos Rossellini. Como cando Renzo conta, con toda naturalidade, que Robertino, na súa adolescencia, era tan guapo que Roberto temía que fose gai. A solución pasou por arranxar un encontro sexual cunha pizzeira de 18 anos durante unhas vacacións na Costa Amalfitana. Así funcionaban as cousas na familia Rossellini. Alessandro está tan convencido desa mancha impresa desde o mesmo berce, que cuestiona a todos os membros da familia pola influencia da  Rossellinite nas súas vidas.

A muller de Rossellini cría que Ingrid namorou "do home máis importante do mundo" e que aquilo era normal porque el era irresistible

Cando Ingrid Bergman e Roberto Rossellini se coñeceron na rodaxe de Stromboli (1950), os dous estaban casados e tiñan a súa propia familia. Roberto, ademais, mantiña unha relación paralela con Anna Magnani. O adulterio, con todo, non foi igual para as partes. Mentres que a muller de Rossellini (De Marchis) cría que Ingrid namorou "do home máis importante do mundo" e que aquilo era normal porque, sinxelamente, el era irresistible, o adulterio da actriz sueca supúxolle un trauma persoal e profesional. O seu marido, un médico sueco, quedou coa custodia da súa única filla (Pia Lindström), á que non deixou viaxar a Italia durante dous anos, e ela tivo un fillo con Roberto sen desfacer o seu matrimonio anterior. Ao mesmo tempo, o Senador  Edwin C. Johnson presentou, en 1950, unha proposición de lei ao Congreso para que Hollywood se ocupase de controlar e  escrutar a moralidade dos seus intérpretes. No seu discurso acusou a Ingrid de ser "un horrible exemplo de feminidade e unha poderosa influencia para o mal". A lei non saíu adiante, pero Ingrid non volveu a Estados Unidos nin para recoller o Óscar, en 1956, coa  superproducción Anastasia (Anatole Litvak). No medio daquel vórtice de culpas, recriminacións e escándalos que ocupaban as páxinas dunha renacida prensa do corazón, o seu amigo Ernest Hemingway defendeuna: "A que vén tanta estupidez? Terá un fillo, de acordo. E que? As mulleres téñenos. Sinto orgullo dela e alégrome. Ama a Roberto e Roberto a ama, e queren un fillo. Deberiamos felicitala no canto de condenala".

O matrimonio de Roberto e Ingrid era retransmitido polas revistas da época e fotografado diariamente polos paparazzi, esa figura á caza do famoso que estaba a piques de eclosionar nos anos 60, e que se chamou así grazas a La dolce vita (Federico Fellini, 1960). Neses anos, a parella asinou unha triloxía mítica: Stromboli (1950), Europa 51 (1952) e Viaggio in Italia (1954). Con todo, e a pesar da dimensión internacional e histórica destas obras irrepetibles, a recadación foi un fracaso. Afogados polas débedas, Ingrid volveu traballar con outros directores, como Jean Renoir, e alternou o teatro co cinema. Mentres, co matrimonio en proceso de descomposición, Roberto marchou durante un ano á India, abandonando a muller e os catro fillos. Alí namorou de Sonali das Gupta, guionista de 27 anos e esposa do seu amigo director e produtor Harisadhan Dasgupta, con quen tiña un fillo que adoptou Roberto. Ingrid pediu o divorcio a distancia, e Roberto esixiulle dúas condicións: os nenos non poden acompañala a Estados Unidos, onde vai retomar a súa carreira, e Ingrid non debe volver casar. A custodia volveu traer problemas para Ingrid, que cedeu finalmente. Os nenos vivirían entre París e Roma en hoteis e apartamentos, e sen ningún dos pais presente.

Quere estimular a herdanza de conflitos que legou o seu avó, e facer que agromen os sentimentos máis profundos e ocultos

Alessandro termina a súa viaxe en Long Island, na granxa que Isabella Rossellini restaurou e agora é o seu retiro. Acompañado da irmá xemelga de Isabella, Isotta Ingrid, ensínalles unha primeira versión falsa do seu documental. Quere estimular a herdanza de conflitos que legou o seu avó, e facer que agromen os sentimentos máis profundos e ocultos. Isabella e Ingrid son as únicas que se revolven fronte ás teses de Alessandro. Non queren oír falar de Rossellinite dunha persoa que lles pediu diñeiro para sufragar os gastos do nacemento dun fillo e gastou todo nun Rolex, como lembra Isabella do seu tío. Alessandro triunfa á súa maneira. A figura de Roberto Rossellini é defendida polas fillas que se independizaron do seu legado para construír a súa propia identidade. Isabella, como modelo e actriz de personalidade indiscutible. Isotta Ingrid como investigadora e profesora de literatura italiana en Columbia,  Harvard e Princeton.

Na escena final, gran parte da familia reúnese nun estudo de Nova York para unha sesión de fotos encargada pola revista Vogue. Non están xuntos desde 1977, cando Roma saíu á rúa para despedir a Roberto Rossellini. Os Rossellini selan a paz e escenifícano cunha foto familiar e un brinde. Isabella, dixo do seu pai en certa ocasión: "Cando era pequena, pensaba que era un Deus. Logo, a medida que crecía, tiven que baixar un pouco e dicir que só era un xenio".

Comentarios