Blog |

Cancións para o interior da fábrica

Non acertar facendo versións de Golpes Bajos non é novidade. Xa lle pasou a Germán Coppini. Iván Ferreiro repasa en Cena recalentada a discografía dese grupo singular, breve e -esta vez si, inimitable- que lle deu vida culta ao pop español

German Coppini

ÍA POLOS corredores da fábrica. Curraba niso entón, arredor dos 21. Os meus cometidos, que é unha palabra grande para o que facía, consistían en mover pezas de tea dun punto a outro, facer caixas, meter prendas en caixas, grampar caixas con prendas dentro, cargar e descargar camións, facer recados, dar recados, varrer o almacén. Traballos todos de intensa organización proletaria e sen ningún prestixio profesional. Traballaba en Adolfo Domínguez, que estaba naquela altura na resaca do lema la arruga es bella. O único verdadeiramente arrugado viñan sendo os salarios e a norma de que as mulleres cobrasen un terzo menos que os homes. Incluso no meu caso. Caso de traballo masculino que non achegaba ningún valor engadido.

Iván Ferreiro acaba de publicar un disco, Cena recalentada, con versións de Golpes Bajos. Do seu primeiro EP (Golpes Bajos) tan a contracorrente naquel tempo; do seu único LP (A santa compaña), tan autoral e tan pop, e do seu último EP (Devocionario), tan biográfico que ninguén quixo entender o persoal como un canto xeracional. As comparacións non son un método fiable de escoita, pero é imposible non comparar. Hai que supoñer que Ferreiro quere perder contra aquela música. Que esa é a súa homenaxe. Que saír ben ou mal parado deste facer versións consiste en medir a canta distancia queda do orixinal. Hai moita distancia para o tan cerca que Ferreiro coloca a proposta. No título acerta.

O meu ego novo tiña moitos desprazamentos pola factoría do polígono de San Cibrán das Viñas. A un lado de Ourense. Onde a planicie do val parecía anunciar que España estaba cerca. Non está. Camiñaba do almacén a unha sección na que se repasaban as taras das teas e, desde aí, pasaba ao fondo da nave, onde estaban as mesas de empaquetado. Levaba e traía. Como internet. Levaba e traía e, polo camiño, entretíñame. Ía cantando mal e cun volume entre o non disimular e o non chamar a atención. Había dous retrousos bastante celebrados polas traballadoras que se cruzaban comigo ou as que tiñan posto fixo en algúns laterais. Mulleres de coser e pasar o ferro. "Las tetas de mi novia tienen cáncer de mama", que, así sen contextualizar, era algo como de animal inconmovible. O outro, con mellor cartel, era: "Colecciono moscas, pero no estoy loco, y que?!". Polo primeiro deles pasaron os anos, a corrección política e a realidade dos datos. O segundo segue vivo porque sempre hai quen colecciona algunha rareza que podería ser mal interpretada. Qué comisario non colecciona audios de ceas con xente importante.

Ferreiro repasa a Golpes Bajos e a súa achega resulta sorprendente: mentres tenta achegarse á esencia da banda renuncia a explicar como serían unhas versións máis próximas ao propio Ferreiro. Non renuncia á música, pero deixa fóra o xogo de poñer máis lonxe a sonoridade, de darlle a volta. Quere seguir, pero non quere revolver. Está a música, pero falta a evocación. En certo sentido, canto máis se achega no son, máis lonxe queda no musical.

O proletariado téxtil prefire a contundencia da provocación que os matices da lírica. Coppini sabíao


O curioso daquel éxito dos retrousos polos corredores dun proletariado industrializado ao seu pesar, afiliado á Seguridade Social pola forza dunha inspección de traballo, era que Las tetas de mi novia e Colecciono moscas procedían da mesma voz. Que entre estas e Escenas olvidadas non pasara tanto tempo. É certo que Siniestro Total e Golpes Bajos non eran o mesmo grupo. Pero o vocalista era o mesmo. O tempo foi curto, a distancia era longa. Foi unha transfiguración que merecía por igual o fervor indocumentado ou unha admiración analítica. Antes do despido improcedente aínda tiven tempo de probar entre sección e sección a melancolía: "No se ama a los sumisos, simplemente se les quiere". O proletariado téxtil prefire a contundencia da provocación que os matices da lírica. Coppini sabíao.

Fracasar coas versións de Golpes Bajos é habitual. Pasoulle ao propio Coppini, que foi volvendo unha e outra vez a poñer rareza naquelas excepcións orixinais. Coppini pelexaba contra a foto fixa que quedara da banda, contra esa idea xeral de que as cancións son inamovibles. Quizais o músico tentaba probar que avanzaba. Polo menos Coppini loitaba contra si mesmo e contra o mito da banda e das cancións, como pasou en Semper audax. Pode ser de agradecer que Ferreiro, como fixo Coppini no seu día con máis convicción, se desfaga daquela coquetería caribeña que adobiaba algunhas melodías de Golpes Bajos. Aquel punto verbeneiro tiña un aire paródico, a impostura de dicir "E que?", non todo vai ser música de invasión británica. Esas cousas desaparecen nas versións sen que apareza nada a cambio. Está a electrónica que no seu día parecía novidosa e agora está algo gastada por tanto uso fácil ao longo dos anos. Está case todo o que formalmente pode estar. Pero, en máis dun sentido, falta aquela impostura con que Golpes Bajos se converteu nunha banda que non podía repetirse.

Pasar do téxtil á prensa sen un retrouso propicio que me acompañase era só a demostración da inutilidade para escoller vida laboral. Eu desafinaba. Pero non como Gilberto. Desafinaba sen vocación de estilo. Desafinaba sobre o tricotar permanente que servía de caixa de ritmos na nave.

O que si fai ben o disco de Iván Ferreiro é levar de novo a quen escoita a Golpes Bajos. Cando se escoita o disco acábase por ter a necesidade de escoitar a banda de Coppini, Cardalda, Novoa e García. Poida que sexa a inevitable nostalxia, pero neste caso é máis ben a potencia do orixinal. A potencia desa combinación de músicas que parecía despistar as intencións, pero na que as pezas cadraban. Mentres escoitas a Ferreiro entran ganas de escoitar a Golpes Bajos. Xusto nese momento cando reparas que, por veces, a inmediatez de Spotify parece unha bendición.

Comentarios