Blog |

Hernán Cortés en terra de ninguén

Na vida de Hernán Cortés hai máis mito que historia e unha serie de televisión non é o mellor modo de cambiar esta circunstancia. Amazon Prime Video estrenou Hernán como unha superprodución para unha historia que podería ser épica, apocalíptica, romántica, que incluso podería ser certa, e que finalmente non é ningunha destas cousas. Queda en terra de ninguén e non hai que descartar que Cortés tentase o mesmo cando chegou a Tenochtitlan.

HERNÁN É unha serie sobre Hernán Cortés e sobre como chegou a dominar ao imperio mexica. Ben porque faltan datos fiables sobre esa particular relación entre Moctezuma e Cortés, ben porque hai controversia sobre o sucedido, ben porque o carácter deste home que nos libros de texto españois de hai anos recibía o nome de conquistador, a serie non se decide a priorizar ningunha das versións que circulan como históricas e permanece no medio da lagoa entre ser unha serie de acción histórica que non desafíe o relato principal e, sobre todo, que non moleste a ningunha parte implicada. É dicir que non cause demasiadas problemas nas dúas audiencias fundamentais, México e España.

Quedarse no medio dun conflito é habitualmente a mellor maneira de saír mal parado por partida dobre e este Hernán ten dúbidas permanente no narrativo e compón un retrato esquizofrénico de Cortés. Por se acaso é un destemido explorador, un violento soldado; pero tamén é un diplomático negociador. É un saqueador convencido, pero molesto cos sacrificios humanos. Actitudes que, probablemente, Cortés puidera ter alternado na súa vida, pero quizais non na disposición na que se contan na serie.

A primeira demostración desta inseguridade é a decisión que en aparencia mellor debería ter sacado o avance da serie da narrativa normal. Os oito episodios contan a historia de Hernán Cortés desde o relato dos que estiveron implicados no sometemento do pobo mexica. Unha decisión que parece intelixente á que quizais lle falta o atrevemento de facelo sen concesións: Cortés volve en cada un deses capítulos e a perspectiva sobre el non parece cambiar. O foco sobre a historia tampouco. O que permite este aparente cambio de protagonista en cada capítulo é establecer un relato dominante, fixar unha historia que vaia ser contestada por inexacta ou tendenciosa, por reafirmar o relato imperial nun sentido ou ser excesivamente liberadora noutro. Cando menos Hernán ten claro que, historicamente, castellanos e españois non son sinónimos.

A serie apunta unha liña que tampouco se atreve a confirmar: o choque entre Cortés e Moctezuma foi o enfrontamento entre dous imperios solventado de maneira violenta e tortuosa. Como se no encontronazo ninguén tivese claro cal era o papel que lle correspondía a cada un. Hernán é ficción, pero un dos grandes problemas de definición para as series históricas, con personaxes recoñecibles nos libros de texto é admitir canto da súa argumental está contrastado historicamente. A serie nin afirma nin desminte. Queda no limbo e quen queira tomala como histórica que o faga. Tamén pode ser entendida tal como a longametraxe ‘Oro’ de Agustín Díaz Yanes, unha película sobre a ambición aurífera dos ‘conquistadores’ da coroa dos Austrias. Acción, arcabuces, indíxenas, traizóns e a promesa dun ouro que nunca é suficiente.

O actor deixa sen profundidade a Cortés, que mesmo seguindo o peor dos retratos posibles, tería que ter algo máis de dobrez do que aparece.

Hernán e Oro teñen algo en común. Ademais da pretendida ambientación. Óscar Jaenada é protagonista na serie e coprotagonista na longametraxe. Na película o seu traballo é asumible, pero na serie é vítima e verdugo. É difícil compoñer un retrato dun personaxe que unha serie está tentando non definir. O Cortés desta coprodución hispano-mexicana é un pouco centrista, por veces parece un estadista sensato a punto de pactar cos que queren romper España, por veces traizoa ao seu rei e por veces é servo da coroa. Hai que entender as dificultades do actor se, ademais, os diálogos teñen xiros de discotecas de Parla. A caracterización lingüística da época pode ser unha barreira, pero hai modulacións para non utilizar un castelán que cando menos tivese ambientación de época. Pero sobre todo sucede que Jaenada ten máis presencia que capacidade actoral. Ten un personaxe pleno e superficial. Incluso para unha serie de acción con cabalos e espadas. O actor deixa sen profundidade a Cortés, que mesmo seguindo o peor dos retratos posibles, tería que ter algo máis de dobrez do que aparece.

Sen relación aparente, Amazon Prime Vídeo anuncia unha miniserie sobre Hernán Cortés protagonizada por Javier Bardem e que ten como orixe remota un guión de Dalton Trumbo sobre Moctezuma.

Catro capítulos que o mesmo teñen que ir ao desquite da serie recén estreada por Amazon. Hernán, a pesar de ter argumentos para levantar expectativas, non pasa de ser unha serie de época que se queda con cumprir o xusto no visual e non avanzar en ningunha outra dirección. A historia merecería máis que unha aproximación tímida. En cuestións de época, as dúas temporadas de La peste sácanlle moita vantaxe.

Comentarios