Blog | O Cabaret Voltaire

Un baile monegasco con aire de rosas

Nunca saberei o xeito no que se coñeceron os meus pais. Como en todo acontecemento, hai dúas versións: a narración da miña nai e a narración do meu pai. Ese desconcerto irritábame ata que reparei en que temos catro versións da vida de Xesús. Ao cabo, os meus pais tiveron cinco fillos, que non é traballo menor; pero Cristo dividiu a Historia en dous.
imgData

A MIÑA NAI ERA unha muller guapa; aínda mantén aqueles trazos, o perfil harmonioso. En Bilbao, no recollido e cándido Bilbao dos anos 50, había quen dicía que era a máis fermosa, unha sosías vasca de Grace Kelly.  Había outro sector da rapazada local que opinaba que Elena de Aresti y de la Torre podería substituír a Ava Gardner en  Fiesta sen que Tyrone Power se decatase. Esta última bancada resaltaba que, cando don Juan Carlos desembarcou en Punta Galea como cadete de Marín, puxéronlle a Elena como anfitrioa no baile da Sociedad Bilbaina.

Na casa sabemos que o título de condesa de Aresti se impuxo aos criterios estéticos. O noso argumento maior era que o condado non fora concedido por unha acción gloriosa dun condottiero Aresti contra os almogávares, senón dun capricho crepuscular e improvisado por Alfonso XIII en 1908. Cando lle pregunto polo episodio, ela resolve cun xesto seco e voz suave de anoitecer:
—O Borbón pareceume soso e ignoreino.

Pasaría uns anos para que Itziar coñecese o meu pai. Ambos concordan en que o encontro se produciu de verán no casino dunha vila costeira, Bermeo. Naquel edificio afrancesado e branco retirábanse as mesas de billar e as cuspideiras do tute durante as ‘magdalenas’ para ver de poñer a bailar e a perpetuarse os novos da especie.

A miña nai, que daquela soñaba en azul pálido e camiñaba como flotando nun vals, conta que estaba nunha especie de baile monaguesco de A Rosa cando el lle pediu unha peza. O meu pai, que era bermeano, lembraba que se fixou na segunda rapaza máis guapa de Bilbao rodeada de catro veraneantes delicados ata o ridículo. Houbo de desafialos a unha pelexa a cabezazos, unha modalidade deportiva da que nunca sentín falar. Paco puxo a desfilar os catro rivais cara ao muelle de Frantxua. Alí solventou aquela sorte de torneo medieval deixando os seus rivais entre os chalanos ou, dramaticamente, nas augas salgadas por fíos de sangue.

Non podo rezar a Deus para algo tan frívolo porque el está a salvar moribundos, rozar as selvas de África e asegurarse de que haxa flores na misa maior

Sospeito que a situación veu provocada pola miña tía paterna Fita, que rezaba ao Demo para que a axudase a atopar unha parella de prestancia nos bailes.

—Non podo rezar a Deus para algo tan frívolo porque el está a salvar moribundos, rozar as selvas de África e asegurarse de que haxa flores na misa maior.

Fita era orgullosa. Todo o que negaba nunca acontecera e negaba que o Demo a atendera ata o punto de causar unha rifa entre seu irmán Paco e catro cativos chegados a Bermeo "para bilbainear".

As "radiacións negativas" de Fita condúcenme a memoria de ser eu cativo, cinco ou seis anos, e descubrir que a miña nai estaba composta dunha serie de raias brancas horizontais e verticais. Unha vez acompañeina á consulta de don Mario. O doutor meteuna tras unha pantalla negra porque ela padecía unha catarreira do Antigo Testamento. Eu vía a cabeza da miña nai e debaixo un rectángulo con ósos ordenados como no libro do colexio. Daquela souben que don Mario non era médico, senón ilusionista.  Manexaba unha máquina comprada na bancarrota dun circo húngaro, arruinado pola morte do oso que danzaba ao son da pandeireta.

Os contos son universais, coma adoita explicarme sabiamente Antonio Reigosa; cambian algúns elementos, pero todas as historias son irmás entre elas. Clara Durastanti (Brooklyn, 1984) comeza La extranjera, unha novela que vén de publicarlle Anagrama, contanto o xeito no que os pais souberon un do outro. A nai conta que estaba paseando pola ponte Sixta, no Trastévere, cando reparou en que un mozo quería tirarse ao Tíber. Ela achegouse, pousoulle a man no ombro, forcexearon, calmouno, beberon e remataron nun hotel "de sabas ásperas".

A lembranza que conserva o pai é ben outra. El parara na estación do Trastévere para comprar tabaco cando reparou en dous macarras que trataban de roubar o bolso a unha rapaza carente de valedor. Esqueceu o tabaco e houbo de explicarlles cunha malleira que estaba feo atracar a mociñas cando se atopan soas. Ben, tamén en calquera outra circunstancia.

O pau afiado foise chantar a un centímetro escasamente mal contado por baixo do meu ollo. Cheguei á casa coa man na cara, sangrando coma un nazareno de Gregorio Fernández.

Sempre hai paz na certidume, pero nunca temos certidumes porque xeramos tantas versións do acontecido que é imposible concretar unha verdade. Aínda o martes estiven intentando convencer a Mediante e Enríquez, dous amigos dende a infancia, de que houbera un médico en Ribadeo, na casa onde Tochi puxera a axencia de viaxes e ao carón dos Nistal, a sólida estirpe maragata.

Lembro impecablemente cando a avoa Aurora, que veraneaba onda nós, me levou á consulta no agosto dos 14 anos. Lembro subir ata o primeiro andar por unhas escaleiras de madeira incerta da Segunda Guerra Mundial, o chamador con forma de Anxo Exterminador na porta alta, o parqué brillando como o ceo limpo do Xénese, os fetos humanos en formol, a voz seria e breve de betún, o tubo severo que ía introducindo no meu corpo, que aínda recendía a cereixas e manteiga.

Os amigos din que ese médico non existiu, que estaban Loureiro e don Mario, pero ninguén máis. Como consecuencia, reparei en que naquel verán lera unha novela tenebrosa de James Purdy. A miña avoa pedírame esa obra,  Habitacións exiguas, para lela, pero non daba remansadas as arcadas; mesmo ela, afeita as colleitas vermellas de Hammelt e os soños eternos de Chandler.
Don Mario existía, xa llelo dixen. Os meus pais achegábanme á súa consulta no Cantón con relativa frecuencia; non por doenzas, senón por fazañas bélicas. Unha vez corría cunha espada de madeira, inchado de ansia corsaria, detrás de Felipe, e tropecei.

O pau afiado foise chantar a un centímetro escasamente mal contado por baixo do meu ollo. Cheguei á casa coa man na cara, sangrando coma un nazareno de Gregorio Fernández. A miña nai meteume no coche, que conduciu co cigarro na boca e a velocidade que unicamente alcanza a nai dun torto.

Eu non quedara torto, o que me causou unha certa frustración. Un parche negro outorgaba un título de pirata indiscutible, moito máis que unha trapallada alfonsina coma o condado de Aresti. Aínda teño resentimento contra aquel tropezo. Podería estar agora presentando un programa televisivo cun parche bucanero. Hoxe pediría un goberno de concentración nacional presidido polo Rei e composto por dignísimos militares. A loita contra esta pandemia semella cinexética con tanto uniforme tendido ao sol.

Don Mario botou auga xelada sobre a miña fantasía cando enfiou unha agulla e empezou a coser con aquelas mans, que eran grandes e bondadosas como un pan de kilo. Eu vía a agulla subir e baixar para coserme a fenda, pero non me atrevín a botarlle a man para que parase. Nunca temín perder os ollos. Cada ollo é un órgano solitario e triste, coma unha estación de autobús pola que todo pasa e nada queda.

Felipe, o perseguido, era un rapaz do noso barrio que nunca medrou e foi enterrado na semana antes de cumprir 44 anos nunha caixa que Álvaro Chono houbo de serrar pola metade. Felipe era tan boa persoa que Salvador, Félix e os outros tivemos que aprenderlle a disparar aos pardais, atar latas no rabo dos gatos e mexar nos buratos dos grilos. Dábamos pena que a vida fose aproveitarse da súa linda e pequena inocencia.

Comentarios