Blog |

Estado de graza

Cando comezas a ter nostalxia do teu propio pasado? Cada ano que pasa, teño máis memoria dos mesmos acontecementos pasados e máis preguiza en recuperala, aínda que estea no fondo de moito do que escribo. Todo o tempo que miro para atrás deixo de observalo en diante.

COMEZO CUNHA brincadeira na que reparei o outro día. Moitas aldeas do país son unha sorte de labirinto de propiedades, cun minifundio meticuloso que engade moita presión sobre o territorio, aínda que a diferencia do irlandés, sempre hai camiños para chegar a todas partes. O que nunca me decatara é que o minifundio tamén se aplica ao aire. Dirán vostedes que o aire é dominio público. Ben, é tal para os humanos. Voar un drone en Galicia é unha experiencia segura se te vas ao alto dun monte de toxo, ou se tomas uns planos da praia. Pero se se te ocorre voar no medio dun val agrario, preto (non por riba) dalgún núcleo rural, é cuestión de segundos que apareza algunha ave rapaz ou unha banda macarra de corvos a tocarlle os fuciños ao drone por presunta invasión de territorio. O minifundio humano esténdese de maneira prodixiosa ao reino animal.


OLFACTO
Sempre foi así, pero ultimamente máis. Twitter estase a converter en tal ferramenta de autopromo que xa hai que aplicar o mesmo escepticismo preventivo que cando abres os comentarios de Trip Advisor. Xa desconfío por defecto das gabanzas de calquera serie orixinal de Netflix, das novelas de moda ou das louvanzas ao audiovisual patrio. Agora ben, hai un consenso entusiasta no que á fin coincidín. É no novo libro de Ignacio Peyró, Ya sentarás cabeza (Libros del Asteroide, 2020), que recolle os seus diarios entre 2006 e 2011, é dicir, entre canto tiña 26 e 31 anos. Nun episodio de Sexo en Nova York, unha rapaza duns 18 pídelle a Carrie Bradshaw ser a súa asistente. E como acontece con todos os escritores novatos, tarda medio segundo en comezar a mortificala co seu proxecto literario. A chavala, insisto, 18 anos, quere escribir unhas memorias. E iso que aínda non se puxera de moda a autoficción! O libro de Peyró podería ser temible. Pero ten a abonda dose de ironía e autoburla como para desculpar estes exercicios prematuros de nostalxia.


GUSTO
Non dera rematado o seu libro anterior, Comimos y bebimos (Libros del Asteroide, 2018), porque precisamente resultaba espeso máis que denso, como un potaxe de garavanzos secos. Había demasiada vontade de estilo, como na primeira novela dun columnista. cando queren seguir, e seguir, e seguir, e o estilo brillante do xornal vólvese cargante para unha prosa longa. Non é o caso de Ya sentarás cabeza, a autoficción dun rapaz conservador de colexio do Opus que xa naceu vello pero que, sobre todo, tamén é vello por estética, como lle pasaba a Valle Inclán co carlismo. Esa nostalxia do pasado: se cadra aos que xa pasamos dos 40 por agora nos resulta difícil de tragar, pero lembro cando cantaba en Madrid 20 de abril del 90, e eu tiña 15 anos, e xa tiñamos morriña do que fora e do que non fora. Eu era moito máis saudoso cando novo do que son agora. Hoxe entendo a miña infancia e adolescencia como unha desgraza inevitable que hai que analizar con resignación e do xeito máis frío posible. Así que a Peyró lle acepto saudosismo como recurso literario. Como digo, o diario é divertido, revelador, e introdúcese -en doses discretas- nun Madrid de compadreo entre as diferentes familias do poder entre as que Peyró, que de parvo non ten un pelo, sabe repartir de maneira intelixente. Merece unha visita, como dirían na Guía Michelín.

Fabiano Massimi constrúe unha trama de novela negra a partir dun feito real: o asasinato da sobriña de Hitler, Angela Raubal, con quen o nazi mantiña unha turbia relación nunca ben aclarada


TACTO
Outro libro que merece unha visita é El ángel de Munich (Alfaguara, 2020), na que Fabiano Massimi constrúe unha trama de novela negra a partir dun feito real: o asasinato da sobriña de Hitler, Angela Raubal, con quen o nazi mantiña unha turbia relación nunca ben aclarada. Nun Múnic de entreguerras excelentemente ambientado —ou será que eu estou bávaro estes días— os comisarios Siegfried Sauer e Mutti Foster acaban traballando para o propio Hitler nun intento de resolución do caso. Trátase dun thriller memorable, moi ben escrito, polo que transitan unhas cantas figuras que logo destacarían durante o III Reich, observadas desde o enfoque infrecuente de clientes dun detective. Carne de filme, seguro.


OÍDO
Remato un pequeno libriño para este Nadal. Resúltame díficil concentrarme con todo este balbordo, pero douno conseguido. Ás veces os libros son como pedras en bruto. Un canteiro de Palmeira negábame a súa propia arte, como sempre fan os bos artesáns. «Eu fago o que dá a pedra, o que a pedra ten dentro». Eu víao traballar: tanteaba a pedra por unha banda, pola outra, dáballe voltas. Eu creo que se paraba observando os volumes, como fan as vellas chinesas cos posos de té, agardando que se manifestara unha forma. A min cos libros pásame igual: vounos tanteando escribindo aquí e alá, ata que atopo un camiño por algures desde o que entrar na historia. Poden pasar meses, ou anos.


ESTADO DE GRAZA
E aí sucede un dos fenómenos máis fascinantes da escrita, cando menos para min: cando te metiches tan dentro a historia que xa camiña por ti, xa sae soa, as túas neuronas fan as conexións abondas para que casen tramas e argumentos sen demasiado esforzo, e consigas dar con esas palabras precisas que non había xeito de expresar. Desta volta, o estado de graza —que non significa tanto o resultado, que será peor ou mellor, canto a condición anímica na que se escribe unha historia— provocoume, sobre todo, alivio e descanso. Decateime de que había ben de tempo que non pensaba nunha única cousa durante horas, sen consultar o móbil, unha rede social, sen abrir unha xanela do navegador, puramente concentrado. O futuro será dos que sexan tercos abondo para conseguir manter este estado o maior tempo posible.

Comentarios