Blog | Nube tóxica

A epopea do Seat Fura

É UNHA verdade universalmente recoñecida que a diáspora galega funciona como células que se organizan para botar o mes de agosto na aldea. En Santalla, onde dous de cada tres aborixes liscan sen tregua desde mediados do século XIX, o oitavo mes escápanse prous e esqueallás na variedade central de transición do galego na que se comunica a Terra do Medio. Os emigrados dos setenta e dos oitenta, prexubilados á forza ou a contar os días para retiro, moran nun non lugar, nun limbo que os allea na terra de orixe e na de acollida e que se revolve con ferocidade no entanto avanza a vellice.

Para os máis, as vacacións non foron na vida enteira senón unha regresión desde o desacougo da reconversión industrial ata a sociedade campesiña autárquica e miserenta da que fuxiron. Outra vez a meter a herba, facer o silo, recoller as patacas ou os cereais; termar de que a casa petrucial non caia a pedazos.

Existen barrios en Barakaldo onde ao abrires un portal dun edificio de vivendas pican no nariz o acedo das nabizas e a lixeira ranciedade do unto. Onde mercar pan de Taboada ou de Friol é máis sinxelo ca en Vigo e Pontevedra. As historias do Shanghái solápanse cos relatos do Alsa que se superpoñen ás epopeas do 127 polas estradas nacionais. Cóntao desde a Barcelona máis moderna Miqui Otero en ‘Raios’ e sabémolo quen padecemos o porto da Espina, as curvas da Ría de Abres. Quen tatuamos o día exacto no que comezou a funcionar o treito Llanes-Unquera —o derradeiro en inaugurarse na A-8— e estamos certas de que a Xesta seguirá a ser por décadas a única alternativa ás néboas pechas do Fiouco.

Cando meu irmán e mais eu eramos meniños, faciannos a cama na parte de atrás do Seat Fura, con sabas e almofadas; un para cada lado. Meu pai desenvolveu desde o principio dos tempos unha teima por conducir de madrugada; para que nós durmísemos, para evitar o tránsito de vehículos pesados e a calor nas latas de sardiñas que foron e sonos utilitarios da clase obreira.

A véspera da operación saída era na casa como a noite de Reis. Imposible conciliar o sono. Os ollos abertos coma os vagalumes que nos agardaban nas silveiras.

Había que pagar unha peaxe de fume de ducados, biodraminas, bolsas para o mareo, ventaíñas abertas e músicas de Ana Kiro, os irmáns Arotz e o Coro Ronda Garcilaso. No coche as horas pasaban devagar. De cando en vez, faciamos turismo. Algún ano, á torre de Hércules. Outro, a Pontedeume ou a Viveiro. Ao seguinte, por Ourense. Dunha vez xantamos churrasco en Chantada como para unha voda. Se nas vodas servisen churrasco, claro.

Nesa época na que ás crianzas lles reina o interrogante de canto falta —para o aniversario, para o sábado, para o Nadal, para que rematen as cousas aborrecidas—, nós preguntabamos cada dez minutos se estabamos xa en Galicia. Sucedía que, despois do inquérito número catrocentos vinte e oito, ao mellor resultaba que xa pasaramos a ponte dos Santos e que recibiamos a anceiada resposta: «Estamos en Galicia».

Que va. Aquilo non era tal.

—Esa Galicia, no. La otra Galicia.

Xa podía ter escrito o que quixer aquel sinal verde que acababamos de ver sobre a ría de Ribadeo. Que si, que Galicia somos nós, a xente e maila fala, mais non leramos aínda naquela altura a Manuel María e parolabamos en castelán. Galicia estaba unicamente en Santalla, coas curmás, os primos, a avoa de mandil e pano na cabeza e o avó de boina, a cadela Rula, as dúas vacas vellas e inmensas diante do carro e unha tele que nin funcionaba nin falta que facía.

Comentarios