Opinión

Os acomodadores volverán aos cinemas

Xan López Domínguez estaba cociñando cando o chamei. Esquecín preguntarlle pola receita. Non sei por que virus, enredamos a falar de Boccaccio. "A Peste Negra produciu dúas cousas: a Danza da Morte e o Decamerón. Eu prefiro o Decamerón, quedo coa alegría", concretou.
Xan López Domínguez. EP
photo_camera Xan López Domínguez. EP

DESCONFÍO da alegría. A alegría é un invento do Foro de Davos para mantermos pampos. Se estamos contentos deixamos maquinar a Black Rock, Vanguard Group e outros fondos de investimento cos que xubilados norteamericanos e alemáns xogan ao bingo.

Antes de que se inventase a propiedade e de que a carne de bisonte e o trigo silvestre cotizasen en bolsa, o sapiens da cova Eirós non coñecía a alegría. Abondáballle con dar prendido lume sen chisqueiro. Conformaba con que os osos non lle entrasen na caverna. A vida danzaba insegura sobre o cadaleito.

Xan López é un dos ilustradores infantís máis importantes do mundo. Hai editoriais chinesas e norteamericanas desputando os seus dereitos, e botou unha tempada convidado a debuxar en Corea —na boa, na de Parásitos; na do mundo que nos agarda tras a luz deste túnel—. Xan, como resulta evidente, é de Lugo.

Estabamos falando, dicía. Eu distraendo a fame con pipas e el cociñando. Entramos no debate de cantas mulleres e cantos homes marchan da Florencia confinada pola peste escapando a unha vila das aforas. Convenceume de  que son sete rapazas que convidan tres amigos. Ese libro é o sol renacentista iluminando as xanelas míseras da Idade Media. Boccaccio patenta o amor, o sexo e os contos como praguicidas. Sartre desconfiaba da eficacia. Aseguraba que nos distraían da traxedia e do equilibrio incerto de vivir. Contáballo a Simone cando ía visitalo e o descubría tirado no chan do seu apartamento, borracho. Formaban parella, pero soamente conviviron unha tempada na que a el se lle estropeou o ascensor.

Jean Paul acabou describindo a náuseada existencia nunha novela ben aburrida, na que todo o sorprendente era aquel tipo que lía unha enciclopedia da A ao Z. O Serranillo, un personaxe que andaba en zapatillar por Ribadeo, tamén leu a Larousse en orde. Botaba as tardes na biblioteca municipal.

Contemplar mozas na cama de Simone de Beauvoir, ler os polar que escribía Simenon e o wishky mantiveron a Sartre nos límites cardíacos do existencialismo e confrontado co "pragmatismo estalinista". Salvábao o humor: escribiu un estudo de 1.000 páxinas sobre Flaubert e chamouno O parvo da familia. Nunca sospeitou que o capitalismo arrancara co desafiuzamento dun oso nunha caverna galega.

Todo anda de cabeza esta primavera. Antes, os costumes precisaban un tempo para ser costumes, pero na nova normalidade todo será habitual aínda en estado de nasciturus. O sintagma nova normalidade é tan absurdo como  antigas pesetas.

Cústamos imaxinar este tempo que nos ameaza no horizonte. No cine poida que volvan os acomodadores para medir que esteamos sentados nas nosas lonxanías e que comamos flocos de millo a través dunha fenda na mascariña. Xan López cóntame que a súa filla, de trinta e pico anos, ignora o que era un pilas, como lles dicían en Lugo. Cando eu cheguei á cidade, nos soleados anos 90, había cinco salas; dúas distantes non máis de cen metros escasos. Había tardes tan longas que facía sobremesa  nunha sala, merendaba noutra e anoitecía nunha terceira.

Javier Varela, o actor de Chantada que coñecer o sabor da margaridas, reveloume o outro día como serán as rodaxes. Os actores terán que chegar con mascariña e luvas, pasar controis de temperatura e falar a micrófonos con plástico. 

—Queresme dicir, Javier, que terá unha burocracia e unha limpeza de sangue semellantes ás da cinematografía pornográfica.

Xan López fíxome ver a modernidade de que Bocaccio puxese mulleres para vehicular o humor, o espanto e a lascivia do seu Decamerón

Xan López fíxome ver a modernidade de que Bocaccio puxese mulleres para vehicular o humor, o espanto e a lascivia do seu Decamerón. Fanse acompañar por tres mozos nunha querencia que eu interpretaba como esa condensación de amor que destila o sexo, pero o ilustrador opina que se trata dunha urxencia maior:

—Lévanos para que as protexan.

Deduzo que Boccaccio concebía os varóns como cans de hortelán.

Talvez a nova normalidade nunca chegue a concretarse, talvez renunciemos a vivir no planeta como viviamos antes da pandemia, que nos resignemos a habitar a contorna da casa, mirando cinema plastificado e orfo da humanidade do acomodador. Poderemos ver cine para distraernos ou mesmo para escapar a través del.

Un día de aí atrás mandei un whatsapp a Julián Hernández, de Siniestro Total.
—Julián, que?
—Síntome coma Vincent Price en La máscara de la muerte roja. Lugo non precisará mascariña con ese pedazo de muralla...
—Lugo é Dresde.


Deberiamos soñar dentro dos soños para poder ter un descanso nocturno que nos compensase da vixilia esgotadora.

Ao ler a mensaxe de Julián, pensei que hai que ter coidado cos filmes que se miran porque ás veces se volven realidade. As películas son tan perigosas coma os soños, non hai unha policía onírica que os reprima. A Igrexa nunca nos permitiu interpretar os soños porque viven fóra da Cidade de Deus, nunha vila rural na que dez personaxes contan dez contos cada unha.

O cantante Davide Salvado non reside no cinema, senón nunha arcadia de Palas de Rei. Falamos por teléfono un día destes e comentoume que soamente botaba en falta poder moverse fóra, pero que toda a normalidade que precisa é a horta e os seus "dous cabalos, Branco e Gante; que pronto serán tres".

 Será Xosé Ramón Gayoso quen conectará a vella e a nova normalidades co seu discurso sinxelo e franciscano de saudar parroquias

O movemento é risco. Beatriz Serén unicamente sae da casa para gravar Luar xunto a Gayoso. Será o noso presentador quen conectará a vella e a nova normalidade co seu discurso sinxelo e franciscano de saudar parroquias. As parroquiar acabarán sendo a única entidade territorial que daremos por segura na nova Idade Media que inauguramos este marzo. Beatriz recoñeceume que, polo de agora Luar e unha pasarela de vídeos, pero conta con que «empecen a ir artistas».

 Confésolle a Xan López que me sorprende o respecto que tivemos polas normas de confinamento nesta Europa de viño da casa e somier para pechar a finca, pero dubido de que nos esteamos volvendo temerosos da lei e considerados cos nosos próximos.

—Desgrazadamente non nos reprime o convencemento, Xan; é  o temor a contraer a peste. O medo disciplina máis que a urbanidade.

A orde está alterada. Jean Paul escribiu ata o s 18 anos unha axenda na que ordenaba os temas da A ao Z. Hoxe pensariamos que era o idiota da familia. Agora que nada conserva máis que  apariencia de normalidade, soamente nos deixamos convencer cando empezamos a cheirar o medo, aínda que carece de olor coma a auga. Dicímonos que cheiramos a medo para negarnos o cheiro que nos paraliza: o pánico a morrer. Todo enfermo vive encadeado ao seu cadáver. Sartre tiña presente a morte: vivía enfronte do cemiterio de Montparnasse.

En Galicia nunca presumimos, pero, aínda que os chineses inventaron o paraugas, nós pintámolo de negro. O loito revelouse necesario neste tempo en que "na calada estratexia da imposición, un animal executa na sombra sen misericordia", leo a Amauta Castro.

O drama é que aos galegos vailles esvarar o que lles advirta Marta Darriba sobre mascariñas, xabóns, ungüentos e distancias no Telexornal do Mediodía. Atenderán ao que lles indique Xosé Ramón en Luar. Somos más telespectadores que cidadáns. 

Gayoso dános confianza porque é o veciño de porta con porta que emigrou á capital e triunfou; é un coma nós, pero adornado coa púrpura traslúcida do éxito.

Os anos 20 ameazan con ser un tempo de prudencias, de remeter a roupa da cama con atención para non pasar frío pola noites; pero, sobre todo,  de darnos atención mutua nestas horas incertas que asoman.

Comentarios