O martes fun ao cine logo de xantar. Escollo as sesións primeiras, as que se precipitan sobre a comida para que a somnolencia me colla sentado nunha butaca ampla e cálida. En Lugo veñen de reabrir as salas Cristal nun sitio tan no centro que semellan un partido político. Os números das cadeira están bordados; con ese detalle, xa me gañaron como espectador.
A muller empeñouse en ver Downton Abbey, por moito que lle advertín de que as películas derivadas de series de televisión son resumos de hora e media das series nodriza, ignoroume. Ela botou un ano en Texas entre botas de pel de serpe, sombreiros anchos, cheerleaders e votantes republicanos que falaban cun chicle pegado no padal. Por iso aprecia tanto a elegancia, a sobriedade e a fondura inglesas.
Debo confesar que, dende o punto o vista onírico, Downton Abbey me gustou. Ese castelo nunha campiña que podes acariciar cos dedos; esa música grandilocuente, eses criados que dan recados en voz baixa; eses señores que deixan morrer as frases na metade, cando están cargadas de maior retranca. Todo axuda. Cine sobre aristocracia británica para durmir, por favor. Nada que ver coa fanfarria de ruídos e fogos de artificio que arma Marvel.
Para durmir unha película aconsello ir en solitario ao cinema. Nisto sigo a Hemingway: "Encántame durmir, a miña vida tende a derrubarse en canto esperto".
Cada vez que espertaba había un republicano que se rebelaba contra a monarquía, un irlandés en zafarrancho contra a soberbia inglesa, un homosexual que trataba de amar con naturalidade, un servente da aristocracia rural revolto contra o desprezo dos serventes da monarquía...
Non puiden negarme o pasado martes a Dowton Abbey, estaba contádolle. A miña muller non deixaba de provocarme insomnios fugaces dando cobadazos para explicarme as motivacións de cada personaxe e o modo en que afectaban as súas relacións. Era inefable. é dicir, segundo acordaba aparecían na pantalla persoas condenadas a unha dobre identidade que pelexaban por vivir soamente con unha, a auténtica.
Tamén acontece o caso oposto. Señor Blas é un veciño de Lugo que loita por ser ignorado. Sensatamente. Ninguén coñece a súa identidade a pesar de que promove concertos, unha actividade que require o contacto con músicos e técnicos. Esta mesma fin de semana organizou o Festiblás, un certame con catro grupos.
Mesmo hai quen non busca nada, nin ser famoso nin o contrario. Eu sabía que Marcos Pereiro era un compoñente de As Cantareiras de Ardebullo, pero nunca imaxinei que fose un fotógrafo talentoso. Cheguei a esa faceta súa por un retrato de Carlos Blanco que nos enviou o propio Carlos. O actor de Ribeira aparece nunha penumbra densa que impacta pola súa carga emocional ata o punto de que semella Xulio César agardando por Bruto nos Idus de Marzo.
Xoel López tenme contado que O Courel inspira os seus temas en galego. "A canción Serpes refírese a esas estradas que daban curvas e curvas para chegar a Seoane nos anos 80". Hai uns días souben do coruñés Federico García Cabezón, un médico que exerceu nas montañas que rodean Seoane nos anos 70 e pechei un círculo. García Cabezón é tío de Xoel, era quen o levaba ao Courel por terra liberada. Tamén é un fotógrafo sorprendente, un antropólogo que rexistrou a fin dun xeito de vida que se estaba quebrando despois de séculos e séculos de xirar sobre si mesmo en espiral.
Eu tamén me vin levado por unha espiral de sono vendo Downton Abbey. Espertei ao final. Acaba horriblemente, cun baile protagonizado polos reis de Gran Bretaña, os pais de Sabela II. Trazan un vals despreocupado sobre os cadáveres das ambicións de republicanos, comunistas, irlandeses, homosexuais e serventes da baixa nobreza aceptasen os seus papeis subordinados na pirámide social como se puidesen atopar felicidade na submisión.
Sorpréndeme que necesitemos tanto asentimentos do Supremo e tanta licenza de obras para desmontar un monumento
Souben o outro día, por Antonio Escohotado, que os aztecas ergueron as súas pirámides sen ter coñecida a roda. A base de escravos, claro. Franco fixo o nicho no Valle de los Caídos contando con escravos, pero tamén coa roda. Sorpréndeme que necesitemos tanto asentimentos do Supremo e tanta licenza de obras para desmontar un monumento a semellante individuo, pero a democracia española está tan construída en precario que necesita respectar ata a última garantía para ter credibilidade.
Ao saír do cine, horrorizado pola somnolencia social dos personaxes, dedicínme a insuflar vida ao marxista que nunca houbo en min.
Busquei na internet Foi Marx un satanista?, un ensaio do reverendo Richard Wurmbard. O argumento do sacerdote para recoñecer que carece de calquera proba é principio fundamental de toda relixión: se o vello Karl era satanista tiña que ocultalo, polo que nunca se poderá probar. Wurmbard non se rende e achega indicios: sendo novo Marx escribiu unha obra de teatro cun título, Oualenem, que é un anagrama de Enmanuel, o nome bíblico de Xesús.
A personalidade agochada non é exclusiva dos esquerdistas. En Ribadeo tivemos un alcalde franquista, Mediavilla, que era —ou presumía ser— republicano. Cando se confesaba como tal xa morrera o ditador, polo que nunca saberemos a verdade. Con todo o seu republicanismo, Mediavilla era admirador do militar ferrolán. Escoiteille unha vez contar fascinadamente a vez en que Franco estaba aloxado no parador ribadense e amañou unha cisterna estropeada coas mesmas mans que fixeron España grande de novo.
O ferrolán adoitaba pescar troitas no Eo. O meu avó materno, represaliado por peneuvista, estaba convencido de que un submarinista se mergullaba no río para engancharlle peixes nos anzós. Non serei eu quen o cuestione.
Mediavilla non era o único fascinado polo uniforme. Os militares sen escrúpulos sempre son vistos como unha solución inmediata e eficaz por sectores da burguesía. Despois da chafallada de golpe que deu Tejero, houbo unha cuestación entre os románticos madrileños do franquismo para regalarlle dous ovos de ouro. Daqueles pós, estes Vox. Con razón afirma Daniel Salgado que "o algoritmo é fascismo". Tendo en conta que a intelixencia de Trump, Steve Bannon, anda ceiba por Europa. Unha presenza que debe alertar sobre o uso das redes sociais para convencer os votantes máis débiles politicamente.
Todos levamos dentro unha personalidade ideal para poder soportamos. Gonzalo Hermo cansou de ser o poeta galego máis amable e converteuse en narrador con Diario dun enterro, a novela coa que gañou o Narrativa Breve Repsol. Promete un incendio controlado no sistema literario. Dous anos emigrado en Barcelona permiten reparar en todo o deformante que é o espello no que se miran os creadores e intelectuais do país. Pregúntome que pensaría Émile Zola se lese a praca da rúa que lle dedicaron en Dijon: Émile Zola, escritor materialista.
Sartre era máis sutil coas súas personalidades. "Existencialismo? Non sei que é iso. A miña filosofía é unha austera filosofía da existencia"
Hemingway pasou a vida cazando, bebendo e pelexando para escapar do neno vestido de nena que foi por culpa da nai. Hai un personaxe en Islas en el golfo (Alianza) que lembra con cariño "o quentiñas que sentía baixo a manta as pombas cando as matabas. Mantíñanme as mans quentes ata que elas tamén se arrefriaban".
Sartre era máis sutil coas súas personalidades. "Existencialismo? Non sei que é iso. A miña filosofía é unha austera filosofía da existencia".
Hai atributos que lle caen a un sen pretendelo. Anxo Quintela oscila entre o orgullo e a perplexidade tras ser recoñecido co Premio Nacional de Xornalismo Cultural despois de anos afastado da materia. Ese galardón situouno no vórtice de todos os soñadores de conspiracións. O ano pasado ese premio concedeuse a Ana Romaní, coa que traballou un programa desaparecido. Causalidade? Probablemente.
