Opinión

Os rostros da emigración

XAMAIS VIRA tantas casas de indianos como as que me saíron ao paso estes días en Asturias, concretamente en Llanes e arredores. Digo casas e debera dicir palacetes porque, con menos, non lles fago xustiza. A maioría, a xulgar polo aspecto exterior, están moi ben conservadas. Ignoro cantas seguen en mans dos herdeiros de quen as construíu e cantas, polos moitos e varios avatares da fortuna, teñen agora outros donos.

Non é difícil, para quen guste de construír historias, imaxinar vidas que se poderían converter en novelas sen exceso de fantasía porque, seguramente, a realidade supera a ficción.

Sen me meter en estatísticas, de Asturias foron moitas as persoas –no principio, varóns– que procuraron unha vida mellor alén mar. Cuba, México e Arxentina, maiormente. Auténticas riadas humanas como as que canta Rosalía de Castro no poema Prá Habana.

Por iso non é estraño que exista por estas terras a chamada Fundación Archivo de Indianos –Museo de la Emigración. O estraño é que non teñamos nós algo semellante, tendo en conta a intensidade deste fenómeno no noso país. A sangría que foi e continúa, aínda que con outras características, nos nosos días.

O devandito museo atópase en Colombres, capital do concello de Ribadedeva. É un palacete construído en 1906 polo que fora emigrante en México, Íñigo Noriega, e que o chamou Villa Guadalupe para honrar a súa muller. Estivo destinado a fins sociais até 1987, data en que se fundou o museo.

Á parte de reflectir o ambiente dunha casa indiana, hai unha serie de salas dedicadas a distintas facetas do éxodo provocado por razóns económicas e/ou políticas.

Destas últimas, é un significativo exemplo a Sala Miaja, con dúas esculturas do xeneral fiel á República, José Miaja, falecido no exilio mexicano, realizadas por Mariano Benlliure.

Hai nas paredes cantidade de carteis de compañías de navegación españolas e estranxeiras, a anunciaren as súas pasaxes transoceánicas, entre as que predomina a de Antonio López y López, Marqués de Comillas.

Non faltan baúis e maletas, a maioría da viaxe de volta se nos fiamos da súa boa calidade. E fotografías, moitas fotografías, de xantares nos diversos centros sociais. Quizais o rostro amábel e próspero da emigración.

O outro, o do adeus, corre a cargo do fillo do fareiro de Cabo Vilán. Alí, xunto ao mar, naceu Manuel Ferrol, o fotógrafo que nos deixou a crónica gráfica máis en carne viva da emigración. Vinte e sete maxistrais fotografías deste autor penduran das paredes de Villa Guadalupe. Non falta –non podía faltar– aquela en que un home consola a un rapaciño que chora no Parrote fronte ao barco que vai partir.

Comentarios