MENTRES O ESCRITOR Manuel Vilas, secundario do recente Planeta, se queixa de que outros escritores españoles y muy españoles non deixan de recomendar onde lles deixan a lectura de autores iberoamericanos, franceses, ingleses e mesmo suízos, pero non españois, e anda perplexo el mesmo sen acabar de explicar cales son os outros autores españois que lle gustan, eu fago algo práctico de servizo público e busco esa conexión razoada que conecte William Shakespeare con Amancio Ortega, salvando as distancias do tempo e das oportunidades, que para iso existe a ficción. Para salvar as distancias. Espero que Manuel Vilas e o seu gusto pola vida común das terrazas e das apertas non se incomode conmigo se escollo un autor inglés moi inglés e un empresario que non debaterei se é español ou galego, as dúas cousas en proporción asimétrica ou mesmo ningunha delas porque, se a patria dos poetas é a infancia ou o idioma, a patria forzosa dun empresario debe ser o diñeiro. Incluso máis: debe ser o poder que dá o diñeiro.
Se escollo a Shakespeare e ningún galego, e que me volva perdoar Vilas, é porque para os meus estudos, o dramaturgo inglés coñeceu ben os mecanismos da natureza do poder en relación coa natureza humana. Tamén en relación co tamaño de ambas cousas. Escollo a Shakespeare e non a Xesús Pérez Varela, porque o primeiro é moito máis coñecido que o segundo. Tamén porque en toda decisión a primeira influencia son as limitacións propias, incluído o superpoderoso caso de Amancio Ortega. Isto tamén vale para todas as monarquías, as que o dramaturgo inglés retratou como o centro dun sistema espectacular baseado no poder e na capacidade de facer correr o sangue.
A serie que conecta en liña recta as monarquías económicas do presente e o espectáculo do poder que escribiu Shakespeare é Succession. Xa nin sequera é unha forma de estupendismo dicir que se o escritor inglés vivise hoxe escribiría series para televisión. É un paralelismo que xa deberiamos ter aceptado porque as series de agora son o teatro de entón. Succession acaba de chegar á segunda temporada en HBO e está escrita con toda a mala hostia que unha narración realista permite. Unha mala hostia exquisita nos detalles, unha serie sen piedade para os personaxes e con esa realidade cruel que entende que o que manda nas persoas é a situación na que están. Se unha persoa negra é presidente dos Estados Unidos, o decisivo para a circunstancia é ser presidente. Se unha persoa é rica, inmensamente rica neste caso, o decisivo para ela é ser rica.
A serie é inclemente nos seus retratos: na violencia dos comportamentos amables, na inutilidade das cousas que fan ou na autoxustificación permanente
O retrato é familiar e vale o razoamento anterior: son pais, nais, fillos, irmáns, tíos, primos e demais familia. Pero nada disto inflúe tanto no seu comportamento nin nas súas decisións como a súa circunstancia principal: son ricos, moi ricos. Poden ser desalmados e poden ser parvos. A serie é inclemente nos seus retratos: na violencia dos comportamentos amables, na inutilidade das cousas que fan ou na autoxustificación permanente. Son xente moi, moi adiñeirada e non conseguen disimular de todo os seus defectos. Defectos que non importan tanto porque... son noxentamente ricos.
O retrato da serie non é paródico, non é satírico. Tampouco se recrea. Quizais vaia guiado por un certo sentido pedagóxico: a xente rica non sempre é intelixente. Ou tamén: a intelixencia non é imprescindible para facerse millonario. A serie aposta máis polas virtudes militares que estes días son tan utilizadas nas mensaxes oficiais: capacidade de combate, sacrificio, unidade, e vencer, vencer, vencer. En fin, facer dano ao enemigo. O resto non é silencio, é debilidade.
Series sobre poderosos sempre houbo. Como obras sobre reis traizoados polos seus fillos, como películas sobre capos da mafia que tiñan problemas para encontrar un sucesor digno da súa capacidade. O confinamento demostra algo que xa deberiamos saber doutras crises: a familia é a célula básica da sociedade para ben e para mal e a literatura sabe que as maiores desgrazas se dan nas mellores familias.
Succession é a historia dunha familia atravesada polas grandes distancias e excesiva, é excesiva a historia. Non é unha serie cruel: o cruel é a historia. Aquí teño que fiarme das miñas limitacións unha vez máis. Non sei como é a vida dos ricos de verdade: dos que poden deixar sen traballo a tres mil persoas, pero non se inmutan cunha botella de viño de cinco mil euros. Nunca fun imaxinativo para estas cousas. Pero é convincente, detallada, inmisericorde. Porque como sabía Shakespeare, o máis real da vida real sempre é un espectáculo.
