"O día 11 de xuño de 1990, o entón inspector Eloy Quirós (hoxe Comisario Xeral de Policía Xudicial), saía de Canillas xunto a cen homes da Brigada Central de Estupefacientes nunha caravana de 40 coches. Dirixíase a Galicia sen coñecer cal era a súa misión concreta e sen saber que todos eles estaban a facer historia. En Galicia esperábaos Garzón e o seu equipo xudicial, xunto ao xefe do BCE, o comisario Parra, Enrique León e outros funcionarios da Xefatura Superior de Policía de Galicia. Todos eles coñecían de corrida aos tipos que ían ser detidos na madrugada do día 12". Así comezou a operación Nécora, o gran fito na loita contra o narcotráfico nas Rías Baixas, o golpe de man que impediu que aqueles incipientes grupos criminais se convertesen en auténticas mafias ao máis puro estilo siciliano. Así o narra Antonio Duarte, comisario central de Estupefacientes, que, tras máis dunha década liderando os Greco desde a Comisaría pontevedresa, está á fronte da intelixencia antidroga a nivel nacional.
Trinta anos máis tarde, a situación cambiou, aínda que non no fundamental. A cocaína segue entrando por Galicia (en cantidades incluso maiores), as organizacións criminais dedicadas á súa introdución reprodúcense como os fungos, e as Forzas de Seguridade traballan para facer de freo. A Xustiza inténtao, pero non dispón das ferramentas adecuadas. E a esfera política, ao compás dunha realidade social na que a droga deixou de ser un problema de primeira orde, mira para outro lado.
"Seguimos perseguindo aos Charlines, aos Miñancos, e incluso perseguindo planadoras na ría. Desde ese punto de vista, algo fixemos mal. A pesar do antes e despois que marcou a operación Nécora e de que se empezaron a combater eses delitos, 30 anos máis tarde aí seguimos, case cos mesmos personaxes e outros novos que se sumaron".
Antonio Duarte: "Se se seguen perseguindo planadoras na ría é que algo fixemos mal"
Intervén Fernando Alonso, xerente da Fundación Galega Contra o Narcotráfico, que engade que "dalgún xeito nos durmimos, afixémonos, como sociedade, en xeral, a que a droga entre, a ver de cando en vez titulares de prensa, e acabamos tolerando isto como parte da paisaxe. En consecuencia, non hai a reacción que debería haber. Debemos pensar que o narcotráfico destrúe todo o que toca, familias, sociedades e estados enteiros. Se nos durmimos e seguimos pensando que isto é cousa do pasado estamos perdidos. Fai falta unha prioridade absoluta. O noso Goberno ten que outorgarlle máxima prioridade á loita antidroga, porque nos xogamos moito. Esa é a lectura, máis aló da data que se conmemora. Non debemos mirar tanto para atrás si cara a adiante, porque a ameaza é gorda".
E tanto que o é. Logo de seis meses nos que foron aprehendidas máis de doce toneladas de cocaína en Pontevedra ou en dirección á provincia e con claros indicios de que a situación non variará en exceso a curto prazo, só o labor policial está a servir de muro. Con todo, os narcos teñen escaleiras cada vez máis altas. Duarte recorda que "desde a operación Amorne, en 1999, ata hoxe, foron centos de miles de quilogramos de cocaína os que a Policía Nacional incautou, así como decenas de barcos (mercantes, pesqueiros e veleiros), evitando que chegasen ao mercado negro. Os cargamentos son máis grandes co paso do tempo. O traficante, ao detectar a presión policial, comezou a buscar novas formas de transporte para diversificar o risco. Aínda así a, Policía Nacional non baixou a garda nestes 30 anos e iso é o que permitiu que o narcotráfico en Galicia non sexa moito máis prexudicial do que xa é. As mafias galegas están controladas e sometidas a seguimento permanente", aclara o xefe do BCE.
[Sito Miñanco, na súa última visita a Pontevedra. GONZALO GARCÍA]
En canto ao número de individuos que en 2020 se dedican a este negocio, o comisario Duarte confesa que "posiblemente haxa máis persoas, posto que as grandes organizacións, como xa ocorreu en Colombia, atomizáronse, e hai moita xente intentando facer diñeiro", ao que engade que "non só hai moitos lucrándose directamente das drogas, senón que outros moitos se dedican a facilitar este lucro sendo usados como homes de palla e homes ou mulleres de palla para incorporar ao circuíto legal o diñeiro sucio obtido do narcotráfico". Ademais, e en relación coas palabras da Fundación Galega Contra o Narcotráfico, Duarte explica que "son moitas as persoas que a día de hoxe seguen mirando cara a outro lado mentres reciben diñeiro do narcotráfico, poñendo leiras ao seu nome a propósito que pertencen ao narco, bateas, polígonos de ameixas, naves, lanchas, vivendas ou vehículos".
Xosé Xoán Barreiro: "As testemuñas están desprotexidas e iso fai que pouca xente lles faga fronte aos narcotraficantes e colabore"
Precisamente no grao de preocupación social que provoca o narcotráfico hoxe en día está a clave de que a clase política decida non investir en medios policiais nin xudiciais como debería, tal e como fixo no Sur de España hai uns meses e con notable éxito. Os galegos, intelixentes, xamais rescatarán un detido nos narices da Policía. Ao contrario. Seguirán nun segundo plano, operando de xeito sixiloso. Esa é a súa principal arma.
Aprovéitanse, ademais, da escaseza de medios de quen os persegue. E dunha lexislación débil. "O Estado non ten os mecanismos necesarios como para protexer as persoas que deciden dar un paso á fronte e denunciar. As testemuñas están desprotexidas, e iso fai que pouca xente lles faga fronte e colabore". Conclusión de Xosé Xoán Barreiro, presidente da Sección Segunda da Audiencia que condenou por branqueo de diñeiro a Sito Miñanco.
