Vázquez Taín: "Xesucristo non cumpriu a lei, pero asumiu as consecuencias"

O xuíz reflexiona sobre dereito, xustiza e liberdade na vida cotiá para presentar o seu novo libro, Grandes juicios de la Historia

José Antonio Vázquez Taín (A Merca, 1968). EFE
photo_camera José Antonio Vázquez Taín (A Merca, 1968). EFE

No seu libro Grandes juicios de la Historia xúntanse personaxes como Xesucristo, Sócrates e Hitler, hai algún risco común entre eles?
Na súa época foron persoas que mudaron a forma de pensar e vivir. Gustoume facer este libro porque descubrín unha parte máis humana destes individuos.

Vostede comeza o relato falando de Xesucristo; el cumpriu a lei?
Non a cumpriu, pero aceptou as consecuencias; rompeu a lei e asumiu os feitos. Era o fillo de Deus e tiña que acatar. Ademais, el sabía que a súa mensaxe ía calar.

Se fose xulgado hoxe en día, que tería pasado?
A sociedade daquela época tiña una corrupción altísima; cando hai corrupción sempre hai inxustiza. As normas actuais non son tan ríxidas. O noso Estado español ampara a liberdade de expresión. Somos un país moito máis democrático do que nos pensamos.

Entón, os xuízos sociais son máis duros cós xuízos legais?
A sociedade fai unha crucifixión inmediata e a xente esquece. Os erros xurídicos non son cousa do pasado; melloramos na tecnoloxía, pero ás veces as sociedades non avanzan tanto. O caso de O.J. Simpson é un exemplo perfecto. A propia sociedade, por querer vingarse da represión da xente branca emitiu unha sentencia absolutoria de dous crímenes sanguinarios e violentos.

A raíz disto, poderíase dicir que o pensamento individual e as crenzas son máis un obstáculo ca unha axuda no dereito?
Hai que diferenciar entre xustiza e dereito. Este é máis simbólico. A relixión e a ideoloxía simplemente condicionan a sociedade e a xustiza é un reflexo disto. Se a xente é opresora, nós seremos opresores.

Neste contexto, vostede declarou que a mellor base para actuar sempre é a paz social, que significa?
Dentro das ferramentas que temos, dar un servizo. O que ocorre é que se confunde o poder xudicial; non somos útiles. Deberiamos ser capaces de facerlle a vida máis cómoda á xente, saber que cando algo non encaixa hai que facer que sexa correcto.

Voltando ao libro, foi Sócrates o primeiro mártir da democracia?
A xente pensa que a democracia naceu en Atenas, pero é de León. Sócrates morreu por unha condena de 500 persoas. Entón, ou Atenas non é tan democrática ou Sócrates non era tan bo. Para darlle máis importancia á súa filosofía dicimos que "morreu polas súas ideas"; non é verdade, pódese ser un ídolo nunha materia e cometer delictos noutra.

Pódese facer un nexo entre Sócrates e Galileo e dicir que foron condenas á liberdade?
No caso de Galileo, a condena foi pactada entre el e o papa, nunha época onde xa se estilaba o ‘enchufe’. Nin foi tan perseguido nin atacado; o seu libro case non foi alterado. Os protestantes fixeron unha campaña dicindo que a Igrexa católica ía en contra da ciencia mentres eles queimaban a Miguel Servet por dicir que a circulación saía do corazón.

Tomando a Galileo de exemplo, é o arrepentimento un elemento importante na historia legal?
Totalmente. Galileo arrepentiuse ao ver o enfado do papa e Sócrates riuse ao escoitar a primeira condena, o que enfadou o xurado. Nos xuízos de Nuremberg os que recoñeceron os seus actos non foron condenados á forca: cumpriron cadena perpetua.

No seu libro, a que se refire cando fala do xuízo de Hitler?
Nos Estados Unidos, un xornalista presentou un libro advertindo sobre as ideas racistas, xenófobas e antisemitas de Hitler xusto un mes antes de invadir Polonia. Nesta situación, o ditador demandouno por non respectar o seu dereito á honra e gañou o xuízo. Ata estas personas teñen dereitos. Todos estes xenocidas foron recoñecidos noutra época, como Napoleón ou Alejandro Magno.

Falando de actualidade, o poder e a xustiza real onde residen a día de hoxe?
Na sociedade española actual todo está centralizado no Parlamento. Non hai división de poderes, sinceramente. Nós temos unha xustiza diaria onde intentamos facer o que podemos. Cada vez que reforman as normas en nome da democracia o único que intentan é controlar máis.

Vostede ten unha faceta de xuíz e outra de escritor. Falando do secuestro do libro ‘Fariña’ de Nacho Carretero, foi o contexto español actual o que levou a xuíza a tomar esta decisión?
Penso que foi un erro desde a perspectiva xudicial. Unha decisión provisional, unha medida cautelar. O libro levaba tres anos á venda e xa vendera milleiros de exemplares. Estaba en todas as mans e agora en PDF en calquera páxina. Non se gañou nada. Os xuíces profesionais non adoitamos estar presionados nunca. Neste pais só se secuestraron catro libros e dous deles por motivos bastantes máis fascistas ca este. Esta sentencia o único que provocou foi que todo o mundo quixese ler o libro e ver a serie. 
entrevista 

Comentarios