A exhumación dos restos de Francisco Franco, que este martes avalou o Supremo por unanimidade, enfronta agora un último escollo xudicial na figura dun xuíz de Madrid, José Yusty, quen mantén bloqueada provisionalmente a licenza de obras para actuar no Val dos Caídos.
Pese que o Supremo representa á cúspide do Poder Xudicial, a súa decisión non despexa completamente o camiño para a exhumación efectiva do ditador, que aínda que é unha gran vitoria para o Goberno de Pedro Sánchez, preséntase como unha etapa máis no litixio coa familia Franco.
E que discorrerá por dous camiños: o procedemento que bloquea a licenza de obras na basílica e os recursos que a familia interporá para esgotar todas as instancias xudiciais posibles, isto é o Tribunal Constitucional e, como última posibilidade, o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos, que poden demorar a operación se a familia pide suspender a execución de sentenza.
A curto prazo, todas as miradas apuntan ao titular do Xulgado do Contencioso Administrativo número 3 de Madrid, José Yusty Basterreche, sobre quen planea a sombra de xuíz afín ao Franco tras publicar en 2007 un polémico artigo contra a Lei de Memoria Histórica do Goberno de José Luis Rodríguez Zapatero.
Paralelamente ao proceso que se segue no Supremo, este xuíz suspendeu provisionalmente a licenza de obras do Concello de San Lorenzo del Escorial para levantar as laxas de mármore que descansan sobre unha de granito de 2.000 quilos na tumba do ditador no Val dos Caídos, a petición dun particular.
Aínda que se definiu como "un profano na materia", o xuíz, a quen a Avogacía do Estado tratou de recusar sen éxito, dixo que "non fai falta ser arquitecto, nin enxeñeiro nin mestre de obras para decatarse" de que a exhumación é "algo complicado, difícil de manexar e, xa que logo, perigoso" xa que existe un "risco evidente" para os operarios, sen esquecer que o movemento da laxa "pode desestabilizar o conxunto".
O que fixo foi atender un informe de dous arquitectos incorporado á demanda que advertía deste escenario para ditar a medida cautelar urxente, que está vixente desde hai sete meses.
Fontes xurídicas consultadas por Efe sinalan que o maxistrado estaba á espera de coñecer o fallo do Supremo antes de fixar a vista de medidas cautelares na que a Avogacía do Estado tratará de forzarlle a pronunciarse sobre o fondo cun informe pericial que contradi o anterior.
Será aí cando o xuíz decida se mantén o bloqueo á exhumación por unha cuestión técnica ou dá vía libre para levantar a fosa. Sexa como for, a súa decisión xa será polo menos recurrible ante o Tribunal Superior de Xustiza de Madrid (TSJM) e tras iso ante a mesma Sala do Supremo que non puxo reparos á exhumación.
As fontes sinalan que a posición do Supremo non condiciona o devir do caso do xuíz Yusty e que incluso a execución do fallo do alto tribunal está supeditado ao procedemento que se tramita neste xulgado.
Con todo, ao non coñecerse a sentenza do Supremo, non se sabe se os maxistrados farán algunha referencia no seu contido a este procedemento que inste o xuíz Yusty a sentirse obrigado a levantar a suspensión e a arquivar a demanda, aínda que todo apunta a que si porque nos seus informes, a Avogacía faise eco diso.
O outro camiño, que pode durar anos, transita polos recursos ante o Constitucional alegando vulneración de dereitos fundamentais e como última etapa Estrasburgo, onde a familia defendería o seu dereito a enterrar a Franco no lugar que elixan.
Outras fontes explican a Efe que só hai dous escenarios que poderían atrasar a exhumación: que a familia pida ao Supremo unha aclaración de sentenza para gañar algo de tempo ou que solicite ao Constitucional a suspensión cautelar ata que se resolva o recurso, no caso de que accedese a tramitalo.
Fóra do ámbito xudicial, a vicepresidenta do Goberno, Carmen Calvo, xa avanzou a súa intención de exhumar ao ditador "canto antes" para afastalo da campaña electoral, aínda que admitiu que o único que falta para executar a sentenza é concluír o procedemento administrativo que ten en marcha o Executivo.
No mesmo sentido, fontes próximas ao Executivo móstranse seguras de que a decisión dun xuíz non pode supor unha barreira contra o aval de seis maxistrados do Tribunal Supremo, aínda que outras fontes xurídicas consultadas por Efe insisten: non se pode actuar en Cuelgamuros sen licenza de obras.
