A bioquímica española Margarita Salas faleceu este xoves 7 de novembro en Madrid aos 80 anos de idade, segundo confirmaron a Europa Press fontes do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC).
Salas (Canero, Asturias, 1938) foi investigadora do CSIC no Centro de Bioloxía Molecular Severo Ochoa, descubriu o ADN polimerasa do virus bacteriófago phi29, que ten unha aplicación crucial en biotecnoloxía: permite amplificar o ADN de xeito sinxelo, rápida e fiable. Por iso se usa en medicina forense, oncoloxía e arqueoloxía, entre outras áreas. Esta tecnoloxía foi ademais unha das patentes máis rendibles do CSIC.
Ao longo da súa carreira, obtivo diversas patentes, pero a do seu método con phi29 DNA polimerasa segue sendo a día de hoxe a máis rendible que xamais presentara o CSIC. Entre 2003 e 2009, representou máis da metade dos dereitos de autor da organización, devolvendo millóns de dólares en investimento á investigación financiada con fondos públicos, e permitindo a Salas e ao seu equipo facer novos avances en xenética.
Doutora en Ciencias (1963) pola Universidade Complutense de Madrid, fixo o seu Traballo Postdoctoral (1964-1967) no Departamento de Bioquímica da Universidade de Nova York con Severo Ochoa como director. Foi tamén profesora de Xenética Molecular da Facultade de Químicas da Universidade Complutense (1968-1992), do mesmo xeito que profesora de Investigación desde 1974 no Centro de Bioloxía Molecular Severo Ochoa (CSIC-UAM) e xefe da liña Replicación e Transcrición do DNA do bacteriófago 29.
Entre os seus premios e distincións atópanse o Severo Ochoa de Investigación da Fundación Ferrer (1986), Carlos J. Finlay de Unuesco (1991), Rei Jaime I de Investigación (1994), Medalla Principado de Asturias (1997), Premio aos Valores Humanos do Grupo Correo (1998), Premio de Investigación da Comunidade de Madrid (1998), Premio México de Ciencia e Tecnoloxía (1998), Medalla da Sociedade Española de Bioquímica e Bioloxía Molecular (1999), Premio Helena Rubinstein-UNESCO Women in Science (1999), Premio Nacional de Investigación Santiago Ramón e Cajal (1999), Española Universal pola Fundación Independente (2000) e Medalla de Ouro da Comunidade de Madrid (2002).
É ademais Doutora Honoris Causa polas Universidades de Oviedo (1996), Politécnica de Madrid (2000), Estremadura (2002), Murcia (2003) e Cádiz (2004). Ten a Gran Cruz da Orde Civil de Alfonso X o Sabio (2003), o Premio Internacional de Ciencia e Investigación da Fundación Cristóbal Gabarrón (2004), a Medalla de Ouro ao Mérito no Traballo (2005), Medalla de Honra da Universidade Complutense de Madrid (2005).
En xuño deste ano, a científica recibiu dous premios da Oficina Europea de Patentes (OEP): ao Inventor Europeo 2019 na categoría de 'Logro de toda unha vida' por pór a secuenciación de ADN ao alcance de moitos máis investigadores e científicos; e o premio na categoría de Premio Popular, concedida polo público.
Salas foi Membro da Organización Europea de Bioloxía Molecular (EMBO, desde 1983), Academia Europaea (desde 1988), Academia Americana de Microbiología (desde 1996), Academia Europea de Ciencias e Artes (desde 1997) e Academia Americana das Artes e das Ciencias (desde 2005). Presidenta do Instituto de España (1995-2003).
Igualmente, formou parte do consello editorial de 12 revistas internacionais. A súa actividade científica ascende a máis de 300 publicacións en revistas e libros internacionais e ten unha patente en explotación. Dirixiu 28 Teses Doutorais.
A científica, cualificada polo CSIC como "unha das maiores científicas españolas do século XX", utilizou sistematicamente a súa visibilidade pública para promover a investigación e fomentar a participación das mulleres na ciencia.
