A Fiscalía ditará unha instrución para unificar a súa actuación contra os okupas

A continuación resúmense algúns dos principais temas tratados polo organismo así como as propostas de reforma
Dolores Delgado. MARISCAL
photo_camera Dolores Delgado. MARISCAL

A Fiscalía Xeral do Estado ditará "nos próximos días" unha instrución para todos os fiscais que aborde e unifique o criterio de actuación ante a okupación, un "fenómeno delituoso", en palabras da fiscal xeral, Dolores Delgado, que require "unha acción específica".

Este é un dos datos máis relevantes expostos por Delgado no acto de apertura do Ano Xudicial, onde o Ministerio Fiscal presenta tradicionalmente a súa memoria de actuacións correspondentes a 2019 e no que se alerta do "preocupante incremento" da violencia sexual en menores.

A pesar de que os datos achegados no documento constatan que se consolida unha tendencia en retroceso das incoacións por okupación, a fiscalía xeral dará instrucións uniformes e concretas a todas os fiscais para proceder de igual modo neste asunto que nas últimas semanas levantou inquietude cidadá.

Respecto dos datos xerais da Fiscalía, en 2019 incoáronse 2.116.741 causas, o que supón un leve ascenso con respecto ao ano anterior, aínda que máis do 70 por cento das dilixencias previas abertas arquiváronse ou sobreseíron, polo que a cifra de procedementos xudiciais quedou reducida a 293.685.

Como en exercicios anteriores, o maior número de dilixencias previas incoadas foi por delitos contra a vida e a integridade, un 32 por cento, por diante dos delitos contra o patrimonio que se mantén no 20 por cento do total.

A continuación resúmense algúns dos principais temas tratados pola Fiscalía Xeral do Estado na súa memoria de 2018, así como as diferentes propostas de reforma:

O FENÓMENO DA OKUPACIÓN

Tras varios anos de aumento, a memoria mostra en 2019, do mesmo xeito que en 2018, unha redución das incoacións por okupaciones de inmobles, polo que se constata "a consolidación dun cambio na tendencia".

Desta forma, os expedientes incoados pasan de 9.693 a 9.622, "dato que contrasta coa percepción social do fenómeno da ocupación" e, incluso, co anuncio realizado este mesmo luns pola fiscal xeral, Dores Delgado.

"Nos próximos días", avanzou Delgado, a Fiscalía Xeral do Estado ditará unha instrución para todos os fiscais que aborde e unifique o criterio de actuación ante a okupación, que considerou un "fenómeno delituoso" que require "unha acción específica".

En canto á proporción entre ambas as cifras, hai que mencionar un levísimo aumento que vai do 2 % do ano pasado a un 2,2 % dos procedementos incoados, que son cualificados polo fiscal. Polo tanto parece confirmarse a tendencia iniciada o ano anterior respecto da redución do fenómeno das ocupacións.

MENORES E VIOLENCIA SEXUAL

De alarmante "incremento" cualifica a Fiscalía Xeral do Estado as ideas sexistas e a violencia sexual entre menores e adolescentes, un fenómeno que considera "moi preocupante".

Na súa Memoria de 2019, o Ministerio Público indica que en 2019 incoáronse 1.934 procedementos por abusos e agresións sexuais cometidas por nenos e adolescentes, un 5 % máis que en 2018: mentres os abusos sexuais (1.370) subiron un 15 %, as violacións (564), descenderon case un 13 %.

A Fiscalía subliña que "resulta verdadeiramente preocupante" a implicación crecente de menores en delitos contra a liberdade sexual e destaca que numerosas seccións provinciais alertaron de condutas de contido sexual a idades moi precoces, cada vez máis temperás, "ás veces de nenos impúberes".

Esta situación responde a un "problema educativo en orixe", apúntase na Memoria, que explica que se detectan nos menores denunciados graves carencias de formación en materia sexual e que o consumo de pornografía a idades temperás pode estar "na raíz dunha boa parte dos feitos cometidos por menores de idade inferior aos 14 anos".

COVID e CRIMINALIDADE INFORMÁTICA

A falta dunha análise máis detallada, A Fiscalía xa apunta que o impacto da pandemia de Covid-19 e o drástico aumento do uso de tecnoloxías informáticas carrexa un "repunte moi importante" en distribución de material pornográfico, a venda fraudulenta de material sanitario e farmacéutico ou a captación de datos persoais mediante enganos ou mediante o acceso irregular a sistemas informáticos.

Dentro da criminalidade informática, incide na gravidade dos delitos contra a liberdade sexual, con especial relevancia do incremento dun 5 % nos relacionados coa pornografía infantil e, sobre todo, das causas por acoso sexual a menores, que pasaron de 98 en 2015 a 225 en 2019.

RESIDENCIAS DE MAIORES

A Fiscalía pide unha norma que aborde mecanismos de control xudicial dos internamentos de persoas maiores e con discapacidade ingresadas en centros e residencias cando non poidan decidilo por se mesmas, unha cuestión que preocupa na Fiscalía pero máis aínda cando "os acontecementos últimos han convertido en asuntos de enorme actualidade e cuxa solución devén inaprazable".

DELITOS ECONÓMICOS

A Fiscalía Xeral do Estado unha tendencia á baixa nos delitos de fraude do IRPF e un aumento nos de IVE e Sociedades, así como un lixeiro repunte no número de defraudacións á Seguridade Social.

Recoñece que a inexistencia dun sistema informático normalizado e igual para todo o territorio impide ter noticia exacta da evolución numérica da criminalidade na materia.

Por iso, lamenta a dificultade que supón a determinación dos delitos societarios, xa que o feito de que o seu enjuiciamiento está encomendado aos Xulgados do Penal fai extremadamente problemático o seu cómputo.

CORRUPCIÓN

En 2019 incrementáronse os procedementos penais incoados, 746, e iniciáronse 26 investigacións que, sumadas ás 46 de 2018 que aínda non estaban concluídas, a Fiscalía Anticorrupción tivo en tramitación o pasado ano 72 dilixencias.

A memoria volve alertar, como nos dous anteriores anos, da situación "anómala" e "próxima á saturación" que sofre esta fiscalía especial como consecuencia do seu escaso persoal paliado por fiscais en comisión de servizo, un "remedio excepcional e temporal que se prolonga xa excesivamente".

DROGAS

A Fiscalía chama a atención sobre a proliferación en España de plantacións de cánnabis, especialmente «indoor», con instalacións moi sofisticadas e que, en moitos casos vai acompañada de explotación laboral ou trata de persoas de nacionalidade estranxeira.

Tamén destaca o incremento das asociacións ou clubs cannábicos, alerta sobre o fenómeno dos narcopisos en Madrid e Barcelona e recorda a problemática do tráfico de drogas por aeroportos e portos.

A Fiscalía defende unha redifinición da competencia da Audiencia Nacional na instrución e enjuiciamiento dos delitos de tráfico de drogas, porque a regulación vixente, circunscrita ao tráfico de drogas sempre que sexan labores por bandas ou grupos organizados e produzan efectos en lugares pertencentes a distintas Audiencias "quedou realmente obsoleta".

TRATA DE MULLERES E PROSTITUCIÓN

A Fiscalía tamén detectou un "incremento constante" do tráfico de persoas cometido por grupos organizados e menciona trátaa de seres humanos, as redes de prostitución e corrupción e a inmigración ilegal.

Ve "preocupantes as condutas delituosas ligadas á prostitución exercida de forma supostamente consentida, libre e  voluntaria en locais" cando, en realidade, as investigacións detectan "situacións de explotación sexual violenta ou non consentida de mulleres", onde as vítimas son "moi vulnerables e indefensas", o que fai "preciso" o uso da proba anticipada e de testemuñas protexidas de face a esclarecer a culpabilidade dos feitos.

En relación ao proxenetismo, a Fiscalía considera que a súa persecución "é unha necesidade vinculada non só coa necesidade de salvagardar os dereitos máis elementais da muller senón tamén para impedir formas encubertas de explotación criminal".

Os FURTOS E A MULTIREINCIDENCIA

A pesar do lixeiro descenso en 2019 dos furtos, a Memoria da Fiscalía detense a abordar a problemática das vítimas destes delitos, especialmente persoas maiores, e a multireincidencia.

O ministerio público considera que segue sendo complicado aplicar maior reproche penal a estes "profesionais do furto", pois é difícil apreciar o agravante por pertenza a grupo criminal e non se contempla a reincidencia en delitos leves.

ROUBOS EN VIVENDA

En 2019 produciuse un novo aumento en incoacións e acusacións por roubos con forza en vivenda, un feito "preocupante", a xuízo da Fiscalía, tendo en conta que só trasládanse ao xulgado aqueles casos con presunto autor coñecido.

 A isto súmase que, en ocasións, os denunciados son roubos con intimidación e/ou en casa habitada, delitos que xeran unha notable sensación de inseguridade na cidadanía.

De forma paralela, as fiscalías territoriais advirten dos roubos en establecementos hostaleiros e alertan da presenza de grupos organizados especializados que empregan sofisticados sistemas.

PROPOSTAS

A Fiscalía quere prohibir o acceso a sitios web a persoas condenadas por delitos que acometan contra a liberdade e indemnidad sexuais dos menores. Tamén aos que atenten contra dignidade humana ou pretenden promover ou incitar ao odio, a violencia ou a discriminación respecto de determinadas persoas ou colectivos especialmente vulnerables.

O órgano xudicial móstrase partidario a entender a web e chats en internet como lugar de crime, a pesar de non ser físico.

A Fiscalía tamén avoga por reformar a actual regulación do delito de furto ao obxecto de ofrecer un novo tratamento que ofreza resposta ao fenómeno da multirreincidencia na execución de delitos leves. 

Comentarios