Logran por primeira vez a desaparición do cancro de páncreas en ratos

Este tipo de terapias non estará dispoñible para humanos nun prazo de polo menos cinco anos

La doctora Marta Puyol con el doctor Barbacid y el doctor Carrato. @aecc_es
photo_camera A doutora Marta Puyol co doutor Barbacid e o doutor Carrato. @aecc_es

Un equipo liderado por investigadores españois logrou por primeira vez eliminar por completo o cancro de páncreas en ratos, un avance que abre a vía ao desenvolvemento de terapias efectivas contra este tipo de tumores, que teñen unha elevadísima taxa de mortalidade.

O equipo, liderado polo doutor Mariano Barbacid, xefe do grupo AXA do Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas (CNIO), logrou este descubrimento combinando a eliminación de dúas dianas moleculares (denominadas EGFR e c-RAF) relacionadas co xene responsable da iniciación de máis do 95 por cento deste tipo de tumores (o oncogen KRAS).

Afecta en España a unhas 8.000 persoas cada ano

Barbacid insistiu, nunha comparecencia ante a prensa para dar a coñecer os resultados, en que se trata dun "primeiro paso", en que hai que seguir investigando, en que a aplicación deste tipo de terapias non estará dispoñible para humanos nun prazo de polo menos cinco anos, e en que polo tanto non serve para os enfermos que na actualidade padecen este tipo de cancro.

O cancro de páncreas, un dos máis agresivos que existen, afecta en España a unhas 8.000 persoas cada ano, e ten unha taxa de supervivencia, aos cinco anos do seu diagnóstico, de só o 5 por cento.

O "adenocarcinoma ductal de páncreas" é un dos cancros que máis se resiste aos tratamentos actuais, e na actualidade a súa curación limítase a aqueles casos nos que o tumor está moi localizado e pode ser eliminado de forma cirúrxica, o que representa menos dun 10 por cento dos pacientes.

O noso empeño é gañar terreo á enfermidade; é conseguir nos nosos pacientes o que o equipo de Mariano Barbacid conseguiu xa en ratos

En Estados Unidos constitúe xa a terceira causa de morte, por detrás só do cancro de pulmón e o de colon, e a súa mortalidade supera xa en España ao do cancro de mama.

Para presentar os resultados da investigación compareceron ante os medios de comunicación, ademais de Barbacid,o doutor Alfredo Carrato, xefe do Servizo de Oncoloxía do Hospital Ramón e Cajal de Madrid e director do Instituto Ramón e Cajal de Investigación Sanitaria; e a doutora Marta Puyol, directora de Investigación da Asociación Española Contra o Cancro.

O doutor Carrato subliñou que cada día "gañamos terreo ao cancro" pero lamentou que "non é o caso do cancro de páncreas", ao que se referiu como "unha urxencia sanitaria de primeira orde", e lamentou que o diagnóstico chega tarde e o índice de supervivencia media é moi baixo.

Unha porcentaxe de tumores non só deixaron de crecer senón que nunhas semanas desapareceron completamente

No traballo comprobouse tamén que a inhibición das dúas dianas moleculares evita a proliferación de nove de cada dez tumores de páncreas humanos, aínda que este avance comprobouse con modelos experimentais. Os propios autores da investigación explicaron que o éxito destas terapias experimentais non é unha garantía de que vaia funcionar en pacientes, pero esa actividade considérase como un paso previo esencial para o desenvolvemento de ensaios clínicos.

En España a incidencia do cancro de páncreas considérase "media" ao ser similar ao resto do mundo (uns 6,6 casos por cada 100.000 habitantes ao ano en homes e 3,9 en mulleres), pero cun ascenso moi importante durante as últimas décadas. Na investigación utilizouse unha nova xeración de ratos xeneticamente modificados para inducirlles as mesmas mutacións que son responsables da maioría deste tipo de tumores en humanos.

O resultado foi que unha porcentaxe de tumores non só deixaron de crecer senón que nunhas semanas desapareceron completamente, un efecto terapéutico que non se observou nunca ata agora en ningún modelo experimental, e observouse ademais que iso se conseguía cuns niveis de toxicidade moi baixos (unha dermatitis moi facilmente controlable).

O reto é pasar da experimentación con animais ao humano, segundo o doutor Carrato, quen concluíu que o de páncreas é o máis letal dos tumores

O doutor Carrato lamentou que ao diagnóstico do cancro de páncreas chégase "moi tarde", e incidiu na importancia do cribado de pacientes asintomáticos (cando teñen antecedentes familiares), do tratamento personalizado, e na necesidade de concentrar os recursos en centros moi especializados. "O noso empeño é gañar terreo á enfermidade; é conseguir nos nosos pacientes o que o equipo de Mariano Barbacid conseguiu xa en ratos", aseverou Alfredo Carrato.

Barbacid, quen insistiu en que este tipo de achados non deben espertar "falsas esperanzas" entre quen sofren cancro de páncreas, sinalou que o problema do cancro non é matar as células tumorais, senón conseguilo sen causar unha toxicidade elevada.

Este descubrimento conseguiu a regresión deses tumores cunha toxicidade "mínima", sinalou o doutor Barbacid, quen apuntou que os achados abren a porta á utilización no futuro de novos fármacos que permitan eludir os "velenos" que se empregan na actualidade para combater a enfermidade.

O reto é pasar da experimentación con animais ao humano, segundo o doutor Carrato, quen concluíu que o de páncreas, aínda que é un tumor pouco frecuente, é o máis letal de todos, e no 95 por cento dos casos é prognóstico é "funesto".

Comentarios