Podemos propón converter o Val dos Caídos nun parque memorial público para resignificarlo, eliminando toda "simboloxía fascista", e pide "demoler" a súa cruz característica, quitar o control da basílica aos relixiosos, e exhumar tamén os restos de José Antonio Primo de Rivera.
A proposta que presentou este venres Podemos pide a xestión pública do "Val de Colgamuros" convertido nun "centro memorialista" antifascista, ao estilo doutros espazos europeos como o campo de concentración nazi de Auschwitz, sen destruílo e mantendo o seu deseño estético, pero eliminando todos os símbolos fascistas no interior e o exterior.
Iso incluiría a demolición da gran cruz de pedra que coroa o complexo, o elemento máis destacado do conxunto de 150 metros de altura e brazos de 24 metros cada un, e a utilización do "seu residuo gravoso" para crear outro monumento de respecto ás vítimas.
O documento de Podemos para reconverter o Val dos Caídos é un borrador aberto, que pretenden consultar coas asociacións de memoria, as vítimas e a cidadanía, e que tamén remitirán ao Goberno, segundo avanzou a portavoz adxunta de Unidos Podemos, Ione Belarra, na presentación.
A súa proposta contempla como "imprescindible" a desacralización do Val dos Caídos e a súa total recuperación, incluída a basílica dos monxes benedictinos, na que están as tumbas de Francisco Franco e José Antonio Primo de Rivera.
Isto esixiría —e así o piden na proposta— revisar os acordos de 1979 coa Santa Sé, que outorgaron o control da basílica aos relixiosos, aínda que iso —din— non suporía eliminar a simboloxía relixiosa, senón que o control total téñao Patrimonio Nacional.
Ademais, Podemos pide ao Goberno que elabore un plan de xestión específico para "eliminar de raíz calquera posibilidade" de que tras a exhumación dos restos de Francisco Franco e de José Antonio Primo de Rivera do Val dos Caídos poida crearse un novo "lugar de culto ao fascismo" ou que o novo emprazamento do corpo convértase "en punto de peregrinaxe do franquismo".
Por iso, afirma que a familia de Franco debe facerse cargo "de decidir en que tomba privada prefiren enterralo", e o mesmo no caso do corpo de Primo de Rivera.
Ademais da exhumación dos restos de Franco, Podemos entende que tamén se debe exhumar o corpo de José Antonio Primo de Rivera, e facelo todo cunha "intervención transparente" para que quede claro "que é un sistema democrático quen acaba co mausoleo dun ditador".
