O caso dunha persoa portadora do VIH que leva 18 meses en remisión do virus sen tomar antirretrovirais, tras someterse a un transplante de células nai, "non é a cura do virus, pero achega moita esperanza", segundo un dos autores dun estudo que publica este martes Nature.
Trátase dun cidadán británico que quere manter o anonimato e o seu caso publícase dez anos despois do coñecido como "paciente de Berlín" que en 2009, despois dun transplante de células nai para tratar unha leucemia, interrompeu o tratamento e o virus non rebotou. Ambos foron tratados cun transplante de células nai, necesario por outra enfermidade, procedente de doantes que teñen unha mutación xenética chamada CCR5 Delta 32m, que impide a entrada do virus nas células diana do VIH, os linfocitos T CD4.
A principal conclusión do estudo, segundo explicou nunha rolda de prensa o español Javier Martínez-Picado, coautor do texto e membro do consorcio IciTem, é que o "paciente de Berlín non foi simplemente anécdota e é posible conseguir unha remisión total do virus". Con todo, recalcou que "o transplante de células nai é un procedemento médico de risco elevado e só se recomenda para tratar pacientes que padezan unha enfermidade hematolóxica que non poida tratarse mediante outras terapias".
Ademais, acoutou que "a retirada do tratamento antirretroviral só pode facerse por decisión médica e cun seguimento exhaustivo da evolución". "Ao alto risco que significa un transplante de células nai -explicou Martínez-Picado-, súmaselle a dificultade de atopar doantes coa mutación CCR5 nas súas células, só o 1% de persoas en Europa a teñen e concéntranse nos países do norte, polo que non é a cura definitiva do virus pero achega moita esperanza".
O estudo realizouse no marco da colaboración internacional IciStem, coordinada polo español Instituto de Investigación da Sida IrsiCaixa de Barcelona e o University Medical Center de Utrecht de Holanda, coa colaboración do University College de Londres.
Os autores do estudo consideran que "é moi pronto para dicir con seguridade que (o paciente) foi curado do VIH e continuarán monitorizando a súa evolución", segundo un comunicado do Imperial College de Londres. O estudo describe o caso dun home que foi diagnosticado de VIH, que causa a sida, en 2003 e que seguía unha terapia antirretroviral desde 2012. Ese mesmo ano foi diagnosticado dun linfoma de Hodgkin avanzado polo que se someteu a un transplante de células nai en 2016.
As células que se lle trasplantaron tiñan unha mutación chamada CCR5 Delta 32m que impide a entrada do virus nas células diana do VIH, os linfocitos T CD4. Aos 16 meses do transplante, os médicos interromperon o tratamento antirretroviral e a día de hoxe, 18 meses despois, o virus permanece indetectable no seu sangue -habitualmente, cando as persoas con infección polo VIH interrompen o tratamento, o virus rebota nas 4 primeiras semanas.
Agora, "o seguinte paso é descubrir os mecanismos que fan que o virus se erradique a través do transplante de células nai e mimetizalos con intervencións menos invasivas", indicou a coautora do estudo e investigadora Maria Salgado.
No ano 2014 reportouse o caso do Paciente de Essen, que recibiu un transplante coa mutación CCR5 Delta 32, pero cando interrompeu o tratamento antirretroviral o virus experimentou un rápido rebrote, ademais doutros tres casos de transplante de células nai que non presentaban a mutación e o virus rebotou ás 12, 32 e 41 semanas, respectivamente.
Desde o 2014, IciStem realizou transplantes en 38 pacientes de VIH que debían someterse a un transplante de células nai por mor dunha enfermidade hematolóxica, dos cales nove tiñan a mutación CCR5 -actualmente hai 4 en seguimento- e 19 superaron o ano post transplante -sen deixar de tomar antirretrovirais-, só 16 dos 38 continúan en seguimento.
O estudo destaca que, mentres que as células orixinais do paciente de Berlín xa presentaban a mutación CCR5, o paciente actual non a tiña orixinalmente, ademais este recibiu unha terapia pre-transplante moito menos agresiva e un único transplante, mentres que o paciente de Berlín someteuse a dúas intervencións consecutivas. Isto demostra, que se pode conseguir a remisión aínda sen ter unha mutación previa no receptor e mediante tratamentos moito menos agresivos para o paciente", aínda que "non queremos falar de curación aínda por prudencia" dixo Martínez-Picado.
