O goteo de peregrinos xa se nota na provincia de Lugo. A Xunta espera un 2021 a medio gas e aposta por unha recuperación en 2022, o Ano Santo adicional concedido pola Santa Sé. Aínda así, as previsións para o verán son optimistas, en función da boa dinámica de reserva de prazas en albergues privados e pola percepción do Camiño como un destino turístico seguro. "A capacidade para acoller camiñantes é do 80% dos picos máis altos de afluencia no Camiño Francés, que é o máis frecuentado", segundo explica Roberto Bande, decano da facultade de Administración e Dirección de Empresas de Lugo.
Bande, que efectuou un estudo sobre o impacto da pandemia nesa ruta, precisa que os catro itinerarios que discorren pola provincia "son seguros, sempre que se formen pequenos grupos. A distancia media entre eles rolda os 25 metros de media. Falamos de turismo sostible e ao aire libre", di Bande.
A improbable saturación evitaríase co cambio do costume de saír temperán e camiñar en horario matinal para chegar pronto ao aloxamento. En calquera caso, a redución de aforamento nos albergues compartidos para garantir as condicións sanitarias fai que sexa moi difícil chegar aos límites de seguridade, "xa que provocan un impacto sobre a capacidade de carga efectiva da ruta", matiza Bande. O tope de hóspedes para estas instalacións está fixado no 30% e podería aumentar ao 75% nos meses estivais. A Xunta gastou 5 millóns no plan Camiño Seguro.
Propietarios de albergues privados móstranse esperanzados, a pesar da incerteza sobre os aforamentos, pola demanda de reservas. Existe, con todo, unha maior preferencia polo "aloxamento en habitacións", precisa Juan Serrano, alcalde de Portomarín, un pequeno pobo con máis 2.000 prazas hostaleiras. En Lugo capital detéctase un fenómeno similar. Os albergues públicos, que suman 4.200 prazas, seguen pechados, "á espera de que se reactive o fluxo de peregrinos", aclaran desde Vicepresidencia.
A supresión do peche perimetral facilita a chegada de peregrinos doutros puntos de España, alemáns e portugueses
BALANCE INICIAL. As cifras de camiñantes son baixas, pero a supresión do peche perimetral da comunidade galega cambiou o signo das estatísticas. En maio son maioría as persoas que chegan a Santiago desde fóra de Galicia, principalmente doutras comunidades españolas, fronte á maior afluencia de galegos nos meses anteriores. "Xa veñen estranxeiros, na súa maior parte alemáns e portugueses e tamén algún asiático", aseguran desde a Oficina do Peregrino.
Dos 60 camiñantes que estrearon este atípico Ano Santo, 54 eran europeos, dos que 27 eran españois —16 galegos—, nove alemáns e outros tantos lusos. Tras un pésimo mes de febreiro, onde se concederon catorce compostelas, houbo un repunte en marzo, con 194, e alcanzáronse as 1.024 en abril. A chegada diaria de peregrinos mantense por enriba do centenar nas últimas semanas. O venres alcanzaron a meta 378 persoas e este sábado 374.
En 2019 rexistráronse 302.027 pernoctacións en albergues públicos galegos, fronte ás 26.555 de 2020, número que se espera superar este ano, aínda que quede lonxe da marca dos 350.000 peregrinos de 150 países recibidos hai dous exercicios. O actual será un Ano Santo difícil, pero a progresiva inmunización por covid permitirá acelerar a recuperación.
O gasto dos peregrinos é cuantitativamente pequeno, "pero xera un impacto local alto, 2,3 veces superior ao dun turista nacional, un 11% máis en termos de produción e un 18% superior en termos de emprego", segundo os estudos de Roberto Bande e outros investigadores da USC. Os bens e servizos da súa cesta de consumo "son intensivos en man de obra —hostalería, restauración, coidados médicos...—. O gasto en comida e bebida representa o 61% do gasto fronte ao 26% dos turistas non peregrinos", agrega Bande.
O Camiño é visto como unha oportunidade e ten un enorme potencial distributivo en pequenos municipios do Lugo interior, especialmente no Francés. Case todos perden poboación, salvo Sarria, pero a evolución "sería máis negativa de non existir a ruta", recalca o decano de Ade.
A Xunta restaura o palacio de Diamondi, no Saviñao, como aloxamento do ramal de Inverno, e constrúe o primeiro en Vigo para a vía portuguesa. Tamén rehabilitou a Casa Pasarín na Fonsagrada, (2017) e o albergue de Friol (2018) e mellorou o de Calvor, en Sarria. (2019). En Galicia hai 70 centros públicos e chegarase a 78 a finais de 2022.
"A xente sorprendíase de que nos deixasen atravesar catro comunidades"
As mochilas cargadas de ilusións e quilómetros xa se deixan ver, a contagotas, polo centro histórico de Lugo. O Camiño Primitivo mantén o seu influxo sobre os peregrinos que regresan á ruta xacobea logo dun 2020 que potenciou as intencións de realizar esta viaxe catártica.
Así o pensou un matrimonio de peregrinos chegados desde Suíza. Hans e Lucía Webber chegaron na tarde do venres á cidade atraídos pola historia que rodea o seu pasado romano.
A muralla centrou todas as miradas destes peregrinos orixinarios de Lucerna. A súa sorpresa foi maiúscula cando viron que conservaba o seu perímetro completo e era posible camiñar por ela a pé, conta Hans. O cansazo puido coas súas ansias de completar o trazado e decidiron dar media volta no ecuador do monumento romano. Antes de partir, remataron o traxecto.
O bo tempo acompañou o seu itinerario estendido, xa que non realizaron o Camiño Primitivo desde o seu inicio en Oviedo. Comezaron a súa peregrinaxe desde Bilbao.
Tras 30 días nos carreiros, conta Hans Webber, de 57 anos, que a súa intención era comezar en Irún, pero non foi posible, así que o fixeron desde a capital biscaíña. Asegura, ademais, que a xente que se atopaba ao seu paso "sorprendíase de que non tivésemos problemas coa Policía, ao traspasar as fronteiras perimetrais de catro comunidades". Tampouco sentiron temor polo contaxio, xa que as medidas sanitarias españolas dábanlles seguridade.
A medida que se achega o final, ambos os dous peregrinos sinalan a nostalxia que provoca acabar un traxecto convertido xa en catarse
Así, desde o primeiro momento completaron o itinerario previsto cumprindo co seu plan inicial, a pesar de soportar unhas temperaturas de máis de 30 graos. Un factor imposible en plenos Alpes.
Esta parella de peregrinos sentiuse como en casa a pesar de que nunca visitaran o norte peninsular. Descoñecían o manto verde cantábrico e este descubrimento "tan bonito", explica Hans Webber, foi un apoio inesperado que os acompañou durante o seu traxecto de preto dun mes.
Tanto Hans como Lucía gozaron dun merecido descanso nun coqueto e moderno albergue situado no centro de Lugo, moi próximo á zona de tapeo da capital, un feito que lles encantou, contan ambos, que aproveitaron para repoñer forzas ante unha ración de polbo á feira. Mellor recuperador, imposible.
VIDA. A chegada a Lugo foi todo un acontecemento para a parella suíza. O bo tempo fixo que as terrazas e rúas da cidade mostrasen un bulicio case esquecido polos efectos da pandemia.
Durante o traxecto "só atopamos 6 peregrinos máis", din. Por iso, a vida que encontraron ao traspasar as portas da muralla, e deixar atrás a soidade do camiño, supuxo un sopro de aire fresco, relata Lucía.
O venres retomaron o Camiño Primitivo cos primeiros raios do sol. Enfiaron a calzada romana con destino á Praza do Obradoiro. Noventa quilómetros separan a Hans e Lucía Webber de selar a ansiada compostela.
Aínda que a medida que se achega o final, ambos sinalan que a nostalxia se apodera dos seus pensamentos porque ven como o Camiño Primitivo, convertido para eles nunha inspiración irremplazable, din, queda atrás e con iso un episodio máis nas súas vidas.
Prometen repetir a experiencia, aínda que por unha vía distinta para ter novas aventuras.
Lonxitude: 313 quilómetros dividos en 11 etapas. Iníciase en Oviedo.
Afluencia: 15.715 visitantes en 2019.
