Manuel Campo Vidal (Camporrells, Huesca, 1951) é un dos rostros máis coñecidos da televisión en España e o seu labor, fundamentalmente asociada aos servizos informativos, mereceulle distincións como os premios Ondas ou TP de Ouro.
Acaba de recibir o premio Puro Cora e os lectores do Progreso podemos achegarnos ás súas columnas cada semana, ¿que outras relacións lle unen a Lugo e a Galicia?
Teño unha relación con Galicia anterior incluso ao meu matrimonio coa xornalista María Rei, que é de Vigo, e en consecuencia ás nosas vacacións en Galicia. Teño o convencemento de que, cando un casa cunha galega, o que ten que ver do mundo xa está visto. Celebro que sexa Galicia e non outro lugar, porque é un sitio extraordinario. Antes tivera relacións profesionais: recordo noites electorais por Televisión Española desde o Obradoiro e tamén na fundación do grupo galego de cable, do que terminei sendo por un tempo conselleiro. Nesa época eu viaxaba para coñecer a distintas persoas, como Francisco Cacharro Pardo, expresidente da Deputación de Lugo, porque era importante que tanto o mundo empresarial como o mundo político entendesen e favorecesen a chegada dunha nova tecnoloxía. Despois estivo o debate que moderei en Galicia entre Fraga e Sánchez Presedo, no que Fraga díxome: "Encantado, pero ten que facelo vostede en galego". Apliqueime a iso durante 15 días, grazas á axuda de María; un libro, unha novela de Adolfo Domínguez que me servía para practicar, e a unha redactora en prácticas que tiña en Antena 3 que era de Lugo, Isabel. Neses días de preparación chamei ao Progreso e viaxei a Lugo para coñecer aos directivos, a quen é o secretario do xurado, José de Cora.
"Estou convencido de que cando un casa cunha galega todo o que ten que ver do mundo xa está visto"
Falábame agora dun debate televisivo, o de Fraga e Antolín Sánchez Presedo. Logo de tantos debates nos últimos veintitantos anos, ¿segue o xénero tendo para vostede o mesmo atractivo?
O xénero ten un gran atractivo para min como xornalista, pero o máis importante é que o ten para a cidadanía. Se non fose así, en España nunha cara a cara ou un debate non se darían audiencias de doce ou dez millóns de persoas. é moito máis que unha final dun campionato de fútbol. A cidadanía ten dereito a debates, non entendidos como un puxilato dialéctico, senón como unha selección de persoal, que dicía Alan Schroeder. Queren saber a quen contratan como director xeneral da súa empresa España, Galicia ou Lugo e ver como eses personaxes se desempeñan en situacións de tensión.
Neste xénero vostede defende que o xornalista debe ser invisible.
O xornalista ten que facilitar que se produza o encontro, vixiar que se cumpran as normas de funcionamento, porque custou unha longa negociación chegar ata iso. Non é o día para que luza o xornalista. Como me dixo unha vez Indro Montanelli, cando lle preguntaba por Oriana Fallaci: "Para a Oriana, a entrevista é un pretexto". Os candidatos á presidencia do Goberno non poden ser un pretexto.
¿Considera que nos últimos anos produciuse unha espectacularización dos xéneros dialogales políticos en televisión, un pouco como contaxio dos formatos do corazón ou dos sucesos?
Hai un corte absolutamente radical entre o que ás veces chaman debates, que son faladoiros nas que se apiñan as opinións e moitas veces escóitase máis ben pouco e o que son os debates nas vésperas electorais nos cales é importantísimo respectar as normas. é verdade que houbo unha certa espectacularización, pero eu non teño empacho en dicir que un debate non deixa de ser un espectáculo político cargado de contido. Pódese facer espectáculo respectando o decoro.
O xénero ten un gran atractivo para min como xornalista, pero o máis importante é que o teña para a cidadanía
¿Cre que aínda está pendente en España esa transición audiovisual que analizaba hai anos?
Cando eu escribín A transción audiovisual pendente viña o cable, o satélite e o dixital e todo isto non parou aínda. Eu fixen a tese doutoral sobre os motores que moven o mapa da comunicación. Hai un motor tecnolóxico, sen dúbida; un segundo motor, o económico —o que sufrimos coa crise— e un motor político —a ti douche unha licenza, a ti quítocha—, pero está tamén o consumo. Hai unha tendencia a que os tempos sexan rápidos e os contidos sexan breves. Seguimos en transición.
A revolución tecnolóxica ha facilitado tecnicamente o traballo do xornalista, pero nos primeiros anos do século XXI instalouse a idea de que calquera persoa cunha conexión a internet e un teléfono móbil pode ser xornalista. ¿Cal sería o seu parecer a este respecto?
é verdade que neses momentos fíxose unha oda do chamado xornalismo cidadán, pero o tempo demostrou —aínda que poida haber quen realice unha excelente crónica— que non é a tendencia xeneralizada. Non quero que isto se interprete como defensa corporativa. Primeiro, por criterios de calidade, pero, sobre todo, por criterios de credibilidade, é moi importante que teñamos en conta as cabeceiras, incluídas as dos xornais novos dixitais. E, sobre todo, o nome dos xornalistas. Eu digo aos estudantes: "Se vostedes queren facerse ricos, non estuden xornalismo". Se que hai algúns casos, pero por sorte ou por prácticas non precisamente correctas; o capital dun xornalista ten que ser a credibilidade asociada a un nome. E iso vale para as cabeceiras. Das falsas noticias xorde unha gran oportunidade para o xornalismo de calidade. A sociedade —sen tratar de esculpir frases en mármore—, a democracia, necesita o xornalismo de calidade e con xornalistas que fagan preguntas incómodas.
Das falsas noticias xorde unha gran oportunidade para o xornalismo de calidade
Algúns países, como Suecia, anunciaron hai uns meses a intención de formar aos escolares na discriminación da información, para que sexan capaces de diferenciar as noticias falsas. ¿Cre que sería necesario en España?
Sería fundamental. En primeiro lugar, formar aos escolares na necesidade de que se lean os xornais e non soamente que se crean os bulos que se poidan divulgar a través das redes sociais. E, en segundo lugar, cando dicimos aprender a discriminar noticias, o que estamos a facer é formar aos alumnos con criterio, que é algo fundamental que serve para o exercicio da vida.
Moitas veces aos xornalistas da súa xeración, aos que contaron a Transición, véselles instalados na idea de que calquera tempo pasado foi mellor. ¿Vostede tamén cre que se facía un mellor xornalismo fai 30 ou 40 anos?
Creo que houbo sempre bos e malos xornalistas. Si que é verdade que ao principio da Transición, a prensa comprometida coa recuperación da democracia en España xerou unha admiración por parte da opinión pública. Nas enquisas dos anos 70 e ata o 80 e nas de hoxe, vemos que o xornalismo estaba na parte alta da clasificación de profesións máis respectadas e hoxe estamos na parte baixa; ben é verdade que seguidos polos banqueiros ou os políticos, pero iso tampouco é consolo. O importante é que haxa un esforzo colectivo de recuperación de posicións, de subir da táboa. Antes estabamos non de campións da liga, pero en posicións de Champions, agora estamos en posicións de descenso. é importante loitar con perseveranza para recuperar posicións.
