A economía española rexistrará en 2020 unha contracción "sen precedentes na historia recente", que superará "con fartura" a que se produciu en calquera dos anos da crise financeira global, segundo cálculos preliminares do Banco de España recollidos no artigo Escenarios macroeconómicos de referencia para a economía española tras o Covid-19 publicado este luns pola institución.
O Banco de España, utilizando dúas metodoloxías distintas, calcula que o PIB caerá este ano, en media, entre un 6,6% e un 8,7% no caso de que o confinamento da poboación dure oito semanas (o caso máis probable, na súa opinión) e do grao no que persista a perturbación tras finalizar o estado de alarma.
Así, se se producise unha normalización da actividade case completa despois do estado de alarma, o retroceso do PIB sería do 6,6%, pero se a normalización non chega ata o cuarto trimestre, a caída sería do 8,7%. No caso de que o estado de alarma alargásese ata as 12 semanas e non se chegou á normalización da actividade a fin de ano, particularmente nas ramas ligadas a hostalería, restauración e lecer, a economía española podería caer ata un 13,6% en 2020.
Este sería o escenario que contempla a institución a partir dunha metodoloxía baseada na oferta, cunha natureza "eminentemente contable", pero que, ao seu xuízo, resulta útil para poder dispor dunha estimación verosímil da magnitude da crise.
Utilizando outra metodoloxía distinta, a do Modelo Trimestral do Banco de España (MTBE), o que utiliza habitualmente a institución para a realización das súas proxeccións macroeconómicas e que considera máis efectivo en horizontes temporais amplos, a caída do PIB podería situarse este ano entre o 6,8% e o 9,5% de media se o confinamento dura oito semanas e chegar ata 12,4% se o estado de alarma esténdese a 12 semanas.
En concreto, con esta metodoloxía, o PIB retrocedería un 6,8% cun confinamento de oito semanas e supondo que as medidas postas en marcha eviten a perda duradeira de postos de traballo e o peche de empresas, e profundaría a súa caída ata o 9,5% se, durante o estado de alarma oito semanas, unha certa proporción de empresas non logran evitar que os seus problemas de liquidez convértanse en problemas de solvencia.
No caso de que o confinamento fóra de 12 semanas e existise unha proporción maior de empresas que non lograsen evitar dificultades de solvencia, o PIB podería contraerse ata un 12,4% este ano.
En cada un dos tres escenarios o nivel do PIB do final de 2020 sería inferior ao que se prevía nas proxeccións de decembro de 2019 en 8,5 puntos, 10,4 puntos e 12,5 puntos, respectivamente.
CONTRACCIÓN DO 4,7% NO PRIMEIRO TRIMESTRE. O Banco de España fai ademais unha proxección sobre o PIB do primeiro trimestre, que se viu afectado soamente durante a última quincena pola declaración do estado de alarma. A institución estima que a economía española retrocedeu un 4,7% entre xaneiro e marzo, aínda que subliña que esta cifra debe interpretarse "con grandes doses de cautela", pois se calculou a partir de supor unha proporción determinada de descenso de actividade en cada rama.
O aumento do número de semanas de confinamento no segundo trimestre levaría a unha intensificación do ritmo de caída intertrimestral do PIB nese período, cuxa magnitude variaría segundo o escenario considerado.
RECUPERACIÓN EN 2021. O Banco de España insiste, en calquera caso, na natureza provisional destes cálculos, que serán sometidos a unha revisión continuada nos próximos meses, a medida que se vaia dispondo de nova información.
"A perturbación sufrida pola economía española é, como no caso doutros países, dunha notable severidade, aínda que subsiste unha gran incerteza preto do impacto concreto sobre o crecemento do PIB en 2020, que depende de factores como a duración do confinamento, as características da transición cara á normalidade e o éxito das políticas económicas en limitar a persistencia dos efectos sobre a actividade e o emprego, esperándose en todo caso un repunte desde a segunda metade do ano, dando pé a unha recuperación notable en 2021", apunta o Banco de España.
De feito, co modelo de simulación do MTBE, a institución que goberna Pablo Hernández de Cos calcula que o PIB crecerá en 2021 entre un 5,5% e un 8,5%, dependendo da duración final do confinamento e de se as medidas adoptadas lograron conter a perda de empregos e empresas e os problemas de solvencia destas.
En todo caso, a institución precisa que, de face a 2021, cabe esperar que a economía española recupere unha parte significativa, pero non completa, do fluxo de actividade e emprego que se esperaba antes da pandemia.
O DÉFICIT PODERÍA CHEGAR AO 11% DO PIB. Con independencia dos distintos escenarios construídos, o Banco de España recoñece que o custo orzamentario do episodio recesivo causado polo Covid-19 será "moi elevado", como consecuencia tanto das medidas adoptadas como, sobre todo, da actuación dos estabilizadores automáticos.
Segundo os distintos escenarios considerados, a institución calcula que déficit público de 2020 podería situarse nunha pinza comprendida, aproximadamente, entre o 7% e o 11% do PIB. Para 2021, estima que o déficit estará entre o 5,2% e o 7,4%. Pola súa banda, a débeda pública situaríase este ano e o próximo en niveis comprendidos entre o 110% e máis do 120% do PIB, aproximadamente.
En todas estas estimacións o Banco de España tivo en conta o custo das medidas postas en marcha polo Goberno para limitar o impacto económico e social da pandemia, pero non as anunciadas nin delimitadas con precisión, como é o caso do ingreso mínimo vital.
En función dos distintos escenarios considerados, a institución monetaria calcula que a taxa de paro podería escalar en 2020, en media anual, a porcentaxes de entre o 18,3% e o 21,7% da poboación activa e baixar en 2021 a taxas de entre o 17,5% e o 19,9%.
"O repunte da actividade económica traduciríase nunha reversión parcial do descenso do desemprego en 2021, que, no entanto, aínda se mantería en niveis notablemente superiores aos que se prognosticaban antes da irrupción da crise sanitaria", afirma.
