Traballador infatigable, Eduardo Barreiros (Gundiás, Nogueira de Ramuín, 1919) compensou con fartura a falta de estudos co seu carácter emprendedor e unha paixón pola mecánica que o converteron no industrial máis importante do motor en España. Entre os seus méritos estivo conseguilo en plena ditadura, pois tocoulle bregar co proteccionismo do réxime franquista. Barreiros tivo que sortear as trabas que lle impuxo o Instituto Nacional de Industria (Ini), que creara con Fiat unha fábrica para producir modelos Seat, e que a través de Enasa impulsaba a produción dos primeiros camións Pegaso. Entón, a libre competencia era unha quimera, a pesar de que urxía impulsar a industrialización dun país devastado pola Guerra Civil.
Falecido en 1992 na Habana aos 72 anos cando a súa mente xa ambicionaba un novo desafío industrial en Angola, este 24 de outubro cúmprese o centenario do seu nacemento. Eduardo Barreiros é merecedor como ningún do ‘título' de empresario feito a si mesmo, pois aos 12 anos deixou os cadernos para axudar ao seu pai exercendo de revisor na liña de buses que operaba a conexión Ourense-Os Peares. Catro anos máis tarde compaxinaría este labor cun traballo de aprendiz nun taller de mecánica por 2 pesetas ao día. Tras a Guerra Civil, a familia crearía un pequeno taller no que reconstruían buses para nutrir a flota propia.
Tras vender a empresa de transporte de viaxeiros e crear unha construtora dedicada a contratas de obra pública en Ourense para as que fabricou parte da maquinaria, en 1949 Barreiros comezou a transformación dos motores de gasolina dos seus vehículos a gasoil, un fito que lle levaría a montar o seu propio taller en Madrid en 1951. Así nacía Galicia Industrial, o xerme de Barreiros Diésel, un proxecto ao que se sumarían os irmáns do fundador, creando motores con tecnoloxía propia e bombas de inxección. Seis anos máis tarde chegaría o primeiro gran contrato: a fabricación de 300 camións para o Exército luso ao imporse a outros pesos pesados como Mercedes ou Bedford tras unhas duras probas nas que Eduardo Barreiros non dubidou en remangarse para manexar o prototipo.
Tras lanzarse á construción de camións civís, en 1960 Barreiros deu o salto aos tractores con Hanomag, unhas pezas que hoxe seguen realizando faenas agrícolas nalgúns fogares galegos.
E coa nova década chegaría o salto internacional. Primeiro, a través do acordo coa británica AEC no 62, do que brotaría Barreiros AEC, dedicada á produción de buses e dumpers.
Un ano máis tarde, o empresario vendería o 40% de Barreiros Diésel a Chrysler para producir en España as marcas Dodge e Simca. No 65, Barreiros chegaba xa a 27 países a través da exportación tras unha gran ampliación industrial en Villaverde e un potente investimento na rede de distribución. A expansión da man da multinacional de Detroit foi tal que incluso se fundou unha financeira para vender automóbiles a prazos. Pero en 1969, Chrysler Corporation fíxose co control de Barreiros tras unha serie de manobras. O fabricante estadounidense non facilitou a venda na súa rede mundial dos camións Barreiros e as súas previsións de venda de modelos Dodge resultaron desmedidas, ocasionando perdas. Os desencontros finalizarían coa saída dos irmáns Barreiros.
Barreiros, o gandeiro
Coa venda de Barreiros Diésel en 1969, Chrysler prohibiu a Eduardo Barreiros emprender no sector do motor por 5 anos. Pero non quedou parado. En Cidade Real, dedicouse á gandería con tal éxito que fixo de Puvasa unha das principais empresas de abastecemento de sementais de Europa. Non faltou unha incursión na industria vinícola baixo a marca Luís Mejía e na minería en Viana do Bolo. No 74 regresou ao motor e logo iniciou a súa etapa cubana.
"Barreiros foi o xerme da automoción en España"
Ve posible que nos tempos que corren se repita unha historia de emprendemento como a do seu pai, que alcanzou o éxito empezando desde abaixo, con só 12 anos?
Creo que debería darse. De feito, temos grandes empresarios en Galicia e en España que empezaron con moi pouco. Entre os nosos proxectos na fundación están as conferencias nas que presentamos aos mozos para que lles sirva de exemplo a vida de emprendedores que chegaron a grandes cousas a base de tesón, loita e esforzo. Existe unha tendencia a ansiar a seguridade de ser funcionario sen querer asumir o risco que implica emprender. É necesario dar valor ao empresario. Neste sentido, estou moi agradecida pola decisión da Xunta e a Deputación de pór o nome do meu pai ao Centro Galego de Innovación da Formación Profesional que se creará en Ourense. Será moi importante para Galicia e o norte de Portugal.O seu pai puxo os cimentos da automoción en España e foi un dos grandes impulsores da industrialización.
Barreiros foi o xerme do que é hoxe toda a automoción, un sector tan importante para a economía española en canto a PIB, man de obra e exportacións. A orixe está en Barreiros e, por suposto, tamén está en Pegaso. Pero hai que ter en conta que Barreiros empezou cunha pequena nave en Villaverde, que chamou Galicia Industrial pola morriña e o amor pola súa terra. Iso converteuse en 25.000 postos directos, 100.000 indirectos e nunha fábrica con dous millóns de metros cadrados. Logrouno reinvestindo, con autofinanciación e arriscando sempre.
Resultoulle difícil lidar co intervencionismo da ditadura?
Foi unha loita titánica, pois era a época da autarquía e todo eran barreiras e obstáculos, porque o Ini a través de Pegaso e Seat, pensaba que era capaz de abastecer ao país en exclusiva. Entón, á iniciativa privada, como era o caso do meu pai, denegábanlle licenzas e a exportación. En fin, a súa foi unha loita tremenda.
Nin sequera na última etapa da súa vida, en Cuba, deixou de emprender.
Para el Cuba foi como volver empezar, pois nos 80 a illa era como a España dos 50. O Goberno cubano convocou un concurso para dotarse dunha industria automotriz propia, pensando en exportar aos países satélite da Unión Soviética, coa que a illa tiña unha alianza.
Ao longo do seu periplo vital, que relación mantivo co seu pobo natal?
Sempre levou a Galicia no seu corazón. Tivo que irse a Madrid no 51 porque alí estaba a Administración central. O mellor plan para el era reunirnos ao redor dun cocido galego ou un lacón con grelos.
