O ensino e as empresas acusan un déficit de matemáticos en Galicia

A demanda de titulados seguirá á alza nos próximos anos co avance da robotización e a intelixencia artificial
 

Cifras de una factura. EP
photo_camera Operacións nunha calculadora. EP

Na era do big data e a fábrica intelixente, a capacidade para procesar unha inxente cantidade de datos e trazar estratexias de negocio en base a esa información volveuse clave no perfil de traballador que buscan moitas empresas. Neste escenario, a transversalidade das matemáticas no que toca ao mundo das finanzas, a automoción, a aeronáutica, o desenvolvemento de materiais, a mercadotecnia, a loxística, a informática ou a enerxía está a propiciar un crecente interese das compañías por fichar a titulados nesta ciencia. Tanto é así que a propia decana da Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago (USC), Elena Vázquez Cendón, explica que "faltan profesionais" neste campo "tanto para as empresas como para ou ensino medio, onde son estruturais e son vos espellos nos que se miran as novas xeracións".

Mentres a incorporación de robots ameaza a algunhas profesións, neste caso ábrese unha fiestra de oportunidades

Cunha taxa de paro que non chega ao 8% —cando a media do mercado laboral galego é do 12,5%—, os datos da última enquisa publicada pola USC en 2018 indican que o 41% dos graduados atopa o seu primeiro emprego relacionado coa titulación nun máximo dun mes. O estudo revela, ademais, que os que completan o máster de técnicas estatísticas teñen unha inserción laboral do 100%, un cociente que se sitúa no 83% no caso dos que cursan matemática industrial.

Estes elevados niveis de acceso ao mercado de traballo débense en boa medida á implicación da facultade compostelá coas empresas. Esta relación plásmase en varios foros nos que participa o Instituto Tecnolóxico de Matemática Industrial (Itmati), que do 22 ao 24 de xullo celebrará un congreso sobre a transferencia de coñecementos á industria.

Elena Vázquez, decana de Matemáticas da USC, e Peregrina Quintela, directora do Instituot de Matemática Industrial.EPA decana, que incide na vocación de incrementar as prácticas en compañías, destaca que "hai unha presenza moi importante de empresas que propoñen témasvos dúas traballos de fin de máster", o que tamén garda relación co feito de que algúns alumnos dos cursos de posgrao son asalariados de firmas interesadas en que actualicen os seus coñecementos. "É a capacidade de resolver problemas a que propicia ou punto de encontro entre empresas e profesionais", expón Vázquez Cendón.

"A día de hoxe, xa se precibe que as matemáticas son un vector estratéxico de crecemento e progreso económico", constata Peregrina Quintela, a directora do Itmati, que recorda que ata fai relativamente pouco "non se apreciaba e a capacidade" destes profesionais como "valor engadido" para as empresas e que incluso se lles consideraba "menos polivalentes que os enxeñeiros".

Nun mes decisivo para moitos mozos que deben canalizar o seu futuro tras as probas de acceso á universidade, a responsable do Itmati constata que as perspectivas son boas para os egresados, pois, xunto coas ciencias, a tecnoloxía e a enxeñería, é unha das disciplinas estratéxicas a futuro para que as empresas súbanse ao carro da robotización e a intelixencia artificial. "A previsión é que a demanda destes titulados creza a un ritmo do 0,5% anual ata ou 2025 na UE", sinala Quintela. Mentres a incorporación de robots ameaza a algunhas profesións, neste caso ábrese "unha ventá de oportunidades".

Nun recente estudo de impacto socioeconómico, a consultora Afi e a Rede Estratéxica en Matemáticas indican que España "vai moi atrasada en profesións de intensidade matemática", como os especialistas en bases de datos e redes informáticas, finanzas, en TIC ou deseñadores de software e multimedia. O país ten nesta tarefa pendente unha vía para ser máis competitivo, pois os cálculos indican que se España incrementase a proporción de graduados STEM (en ciencias, tecnoloxía, enxeñería e matemáticas) a produtividade do traballo crecería un 2,2%. Actualmente, os estudos revelan que nas ramas económicas con intensidade matemática a produtividade sitúase nos 47,2 euros por hora traballada, mentres que a media é de 31,4.

Alfredo Ríos, investigador:
"Hai moitas saídas laborais; pero o problema son as condicións precarias"
Aos seus 28 anosAlfredo Ríos, investigador do Itmati.EP, Alfredo Ríos cursou o máster en Matemática Industrial da USC tras graduarse en 2016. De 2017 a mediados de 2018 traballou na facultade compostelá nun proxecto relacionado cun software libre para a simulación numérica de problemas físico-matemáticos en electromagnetismo. Logo sumouse a outro do Itmati ligado ao desenvolvemento de baterías electroquímicas e financiado por Repsol. Coa finalización desta iniciativa, en marzo tamén expirou o seu contrato laboral e agora está en paro á espera de que se faga oficial a resolución definitiva da bolsa de formación de persoal investigador (FPI) que logrou. Con este contrato, orientado a que realice a súa tese doutoral, terá ata catro anos de estabilidade.



Convencido do moito que os matemáticos teñen que achegar ás empresas pola "súa gran capacidade para abordar problemas multicampo", uns dotes que se sustentan nas "habilidades de abstracción e redución lóxica dos problemas", constata que o grao ofrece "moitas saídas laborais". Pero hai "luces e sombras" pola falta de cultura en industria, innovación e desenvolvemento da que adoecen España e Galicia, en particular, o que lastra a competitividade. A industria galega é cada vez máis consciente das vantaxes de investir en I+D e iso impulsa a contratación de matemáticos, enxeñeiros e físicos. No entanto, Ríos sinala que as condicións laborais aquí "son peores" que noutras zonas de España debido " precariedade, as escasas perspectivas de futuro e os soldos baixos". Neste momento, as mellores oportunidades danse "nas grandes cidades".

 

A base de 54.000 empregos en Galicia
O estudo de impacto socioeconómico de Afi e a Rede Estratéxica en Matemáticas cifra nun millón os empregos directos en actividades que dependen desta ciencia, o 6% do total. "Unha aproximación superficial en Galicia apuntaría a 54.000 traballadores", estima a directora do Itmati. Sumando postos indirectos e inducidos, serían máis de 160.000.

Comentarios