SANTIAGO. O Tribunal Supremo (TS) botou un novo xerro de auga fría sobre a banca ao ditaminar agora que o imposto sobre actos xurídicos documentados nas escrituras ante notario das hipotecas ten que pagalo a entidade que presta o diñeiro e non o cliente. Cambia así o criterio que establecera hai apenas oito meses nunha sentenza que libera aos consumidores de correr co gasto máis importante na constitución dunha hipoteca e que abre a porta a unha avalancha máis de reclamacións.
¿Que di exactamente o fallo?
A nova doutrina do Supremo establece que o tributo debe recaer sobre os bancos porque son os principais interesados en que a hipoteca se eleve a escritura pública, pois así, en caso de falta de pagamento, poderán executar a súa garantía. Iso xa o estipula a lei do imposto sobre transmisións patrimoniais e actos xurídicos documentados e, con todo, o regulamento que a desenvolve carga o pago do tributo sobre o usuario. O que fixo agora o Supremo é anular o artigo que establecía que o prestatario é o suxeito pasivo do tributo, por ser contrario á lei.
¿Como funciona o imposto?
Actos xurídicos documentados é unha figura cedida ás comunidades —Galicia ingresou o ano pasado 73 millóns con ela, un 4,7 máis que— grava determinados documentos mercantís ou notariais, como as escrituras do préstamo para comprar unha vivenda. Non se aplica realmente sobre o importe do crédito, senón ao que se denomina responsabilidade hipotecaria, que engade unha cantidade de diñeiro para cubrir intereses ante unha eventual falta de pagamento das cotas ou para os gastos que puidesen derivar dun embargo. O tipo oscila entre un 0,5% e 1,5%, en función da comunidade. No caso de Galicia, aplícase o máis alto. A modo de exemplo, para un Escaparate dunha inmobiliaria. dp hipoteca media de 100.000 euros —que subiría a uns 130.000 con eses custos adicionais—, o imposto de actos xurídicos documentados sería de 1.950 euros.
¿Quen pode reclamar?
A nova xurisprudencia do Supremo supón que será o banco o que asuma o imposto que nas hipotecas que se asinen a partir de agora, pero non se pronuncia na sentenza sobre a retroactividad da resolución, o que deixa dúbidas sobre que clientes poderán recuperar o diñeiro e por que vías. Os técnicos do Ministerio de Facenda (Gestha) confirmaron tras coñecer o fallo que os consumidores que asinaron unha hipoteca nos últimos catro anos —o non prescritos fiscalmente— poderán solicitar directamente á Axencia Tributaria a devolución do pagado polo imposto de gastos xurídicos, máis os intereses de demora. O fisco sería despois o que esixiría o pago aos bancos. E dan por feito, do mesmo xeito que avogados e asociacións de usuarios do sector financeiro que os titulares de hipotecas anteriores poderán reclamar o abonado, ben ante as entidades —ás que instan a establecer un procedemento para dar unha solución global— ou pola vía xudicial. Entenden que ao anular o Supremo a cláusula que impuña o abono ao cliente, o dereito a recuperar o diñeiro non prescribe.
¿E a factura para a banca?
Se a retroactividad é total, como consideran diversos xuristas, e poden pedir a devolución do diñeiro todos os que teñan unha hipoteca en vigor —8 millóns de persoas— ou incluso a cancelaron, o impacto económico para os bancos será considerable. Moody's estímao en máis de 4.000 millóns. O cambio de criterio do Supremo pon a puntilla á baixa rendibilidade do sector, que onte se esborrallou en Bolsa. Ao final os usuarios poden acabar pagando os pratos rotos se a banca encarece as hipotecas a pesar da guerra que libran e soben as comisións para facer fronte á factura, outra máis que súmase á das cláusulas abusivas.
