O lehendakari, Iñigo Urkullu, detallou este xoves as súas xestións de "mediación" entre os gobernos español e catalán, un proceso no que cre que nin Mariano Rajoy nin Carles Puigdemont querían o 155 nin a DUI, aínda que as "presións" sobre o Govern para que non convocase eleccións abocaron a iso.
Urkullu declarou como testemuña no xuízo do "procés", a proposta da defensa do exconseller de Territorio Josep Rull, un día despois de que o fixese o expresidente do Goberno Mariano Rajoy, quen asegurou que non houbo "ningunha mediación de nada" entre o seu executivo e o catalán, pero que "escoitou a moita xente" durante o "procés".
O lehendakari emprendeu, xa en xuño de 2017, o seu labor de "enlace" para aproximar a Rajoy e Puigdemont nun conflito catalán que temía que se estaba "indo das mans" e intensificounas tras o referendo do 1-O, especialmente os días previos ao 27-O en que o Parlament aprobou a resolución sobre a DUI.
Urkullu mostrouse convencido de que Puigdemont non quería "de ningún xeito" seguir adiante coa DUI e, durante as conversacións, tamén se decatou de que Rajoy "non era moi dado á aplicación do artigo 155, realmente", aínda que o expresidente nunca chegou a afirmar "taxativamente" que desistiría de activalo se se convocaban eleccións en Cataluña.
Segundo o relato do lehendakari, por mor das súas xestións a madrugada do 25 ao 26 de outubro de 2017 alcanzouse un "acordo" para convocar eleccións, e Puigdemont confirmoulle a súa intención de facelo o mesmo 26 de outubro pola mañá, unha hora antes da rolda de prensa en que tiña previsto anuncialo.
Esa mesma mañá, engadiu, falou co exconseller de Empresa Santi Vila -que afronta unha pena de sete anos polos delitos de desobediencia e malversación-, e este explicoulle que conversara co entón ministro de Xustiza, Rafael Catalá, quen lle suxeriu que mediase para evitar a DUI.
Con todo, relatou a testemuña, cara ás 14.00 do mediodía Puigdemont comunicoulle, "lamentándoo", que "non podía proceder ao acordo" de convocar eleccións porque "as persoas que estaban a se manifestar na praza Sant Jaume estábanselles rebelando e tamén tiña presión no seu grupo".
"No último instante", desvelou o presidente vasco, transmitiu a Puigdemont que non podía ofrecerlle "garantías" de que non se aplicaría o 155 se renunciaba á DUI, pero si tiña "unha intuición" de que podería evitarse a suspensión da autonomía.
Esa intuición baseábase, segundo o lehendakari, en que unha vez disolto o Parlament e convocadas as eleccións, aínda que o Senado acordase o 155, a "disposición" entre formacións políticas "fixese que non se aplicase definitivamente".
"Pero non houbo unha reposta taxativa por parte de Rajoy", aclarou o lehendakari.
Urkullu explicou que o 19 de xuño de 2017, oito meses despois de que Puigdemont anunciase un referendo con ou sen acordo co Goberno, empezou o seu labor de mediación cun encontro de catro horas co expresidente catalán no Palau da Generalitat.
"Manifestoume a situación de bloqueo absoluto na relación entre o Govern e o Goberno e solicitoume que interviñese para intentar canalizar a relación, en busca dunha solución acordada e pactada", engadiu.
Ese mesmo día, Urkullu reuniuse coa entón vicepresidenta Soraya Sáenz de Santamaría na sala de autoridades do aeroporto do Prat de Barcelona, o que, exactamente un mes despois, propiciou un encontro de dúas horas con Mariano Rajoy na Moncloa.
Desde entón, proseguiu, "foron moitas as conversacións e comunicacións", entre as que destacou un "breve encontro con Puigdemont" o 26 de agosto, cando coincidiron con motivo dos atentados do 17A, e unha chamada telefónica con Rajoy o 21 de setembro de 2017, o día seguinte do rexistro da Garda Civil na consellería de Economía.
A partir do 4 de outubro, o lehendakari recibiu as chamadas dos presidentes do PNV e o PSE, que lle pedían mediar "desde unha formulación de diálogo compartido con outros presidentes autonómicos", así como a de Santi Vila.
Para desbloquear a situación, Iñigo Urkullu foi "presentando propostas ao Govern e ao goberno", entre catro ou cinco, que, puntualizou, buscaban establecer un "esquema de diálogo" que daría pé despois un período de tres "meses de distensión".
Urkullu, que destacou a "absoluta receptividade" que atopou en Puigdemont ás súas formulacións, mantivo comunicacións "escritas" co expresidente catalán entre os días 20 a 23 de outubro, así como comunicacións con Rajoy.
Segundo o lehendakari, durante as súas xestións o presidente do Goberno mantivo unha "actitude de escoita, de atención, de reposta ás cuestións", pero se mostrou "renuente a calquera paso que puidese interpretarse que se ese diálogo traspasase os límites da Constitución. En ningún caso falamos do dereito á autodeterminación", engadiu.
Urkullu mantivo os seus labores de mediación ata o 26 de outubro, un día antes de que o Parlament aprobase a resolución sobre a declaración de independencia e que se activase o artigo 155 da Constitución.
