O Xulgado do Penal Número 2 de Ourense absolveu os catro acusados polo delito contra o medio ambiente sufrido polo río Barbaña o 24 de xuño de 2009 e que causou a morte de máis de 17.000 peixes. En concreto, o xuíz exonera dos cargos á administradora solidaria e copropietaria da empresa concesionaria da Edar de San Cibrao das Viñas, ao exxefe de servizo, ao encargado das tarefas de mantemento e limpeza, e a un membro do departamento de explotacións. O Concello de San Cibrao tamén foi eximido de responsabilidade.
En calquera caso, no trámite de conclusións do xuízo, celebrado os días 10, 11 e 12 de xullo de 2018, xa se retirou a acusación inicial formulada contra dous deles —o encargado das tarefas de mantemento e limpeza e o membro do departamento de explotacións—.
O caso foi xudicializado tras a denuncia presentada polas asociacións veciñais de San Breixo de Seixalbo, Ponche Noalla e a Asociación Barbaña —integradas despois na Plataforma Ríos Limpos— contra o Concello de San Cibrao das Viñas e a empresa concesionaria que xestiona a Edar, pola morte de máis de 17.000 peixes do río Barbaña tras o vertido de sustancias tóxicas. A xuíza considerou na súa sentenza que, en base ao "exposto no xuízo polos técnicos na materia", a "única actuación" da entidade explotadora que podería evitar os "catastróficos resultados que produciu a vertedura ilegal realizado por outra empresa" pasaría "por contar cun 'peachímetro' na entrada da depuradora dotado dun sistema de alerta automática".
Contra a sentenza cabe interpor recurso de apelación ante a Audiencia Provincial
Así mesmo, destacou que esta actuación debería terse completado con comportas "automáticas que encapsulasen esa vertedura desde o momento en que se detectasen niveis de ph anómalos para despois poder aplicar sobre devandito vertido accións correctoras". Neste sentido, ditaminou que, "na data do sinistro, ningún deses elementos estruturais era exixible", polo que non pode "proclamar a existencia dunha responsabilidade en comisión por omisión, debendo, por iso, proclamar a absolución dos acusados e, en consecuencia, a exoneración tamén de responsabilidade aos chamados ao proceso en calidade de responsables civís", indica a sentenza.
A maxistrada subliñou que non alberga "razón obxectiva algunha" para poder soster que a entidade explotadora da depuradora soubese "desde o minuto un" que a vertedura chegara ás súas instalacións e decidise mandalo ao río, "afirmación que tanto a acusación popular como o avogado do Estado insinuaron en diversas ocasións", apostilou. "Resulta un extremo incontrovertido que non existía naquel momento ningún peachímetro á entrada da depuradora que puidese alertar de xeito inmediato de que estaba a entrar unha vertedura con ph por baixo dos parámetros establecidos e, así, poder encapsularlo no tanque de homoxeneización", redactou.
Tras o sinistro procedeuse, no ano 2010, a dotar á Edar de San Cibrao das Viñas dun peachímetro á entrada e saída da depuradora
Con todo, concretou que si se tivo claro en todo momento que o autor da vertedura "houbo de ser unha empresa cunha actividade industrial que comprendese na súa mecánica de traballo un proceso de cromado, cincado ou lacado ou "algún xestor de residuos que non lle deu o destino prevido na normativa vixente". Ademais, engadiu que, segundo o catedrático de Enxeñería Química da Universidade de Santiago de Compostela —un dos peritos—, trataríase de unha vertedura "de nada menos que unhas 2,1 toneladas de acedo sulfúrico concentrado ou dun ácido de forza iónica equivalente".
MEDIDAS PARA EVITAR O OCORRIDO. A xuíza lamentou na sentenza que teñan que ocorrer episodios "como o aquí axuizado" para que leven a cabo acciones "que consigan conxurar riscos" deste tipo, "medidas que tampouco son excesivamente custosas en relación aos danos que se conseguen evitar coa súa adopción". "E é que, segundo consta nas actuacións, tras a produción deste sinistro, foi cando se procedeu, no ano 2010, a dotar á Edar de San Cibrao das Viñas dun peachímetro á entrada e saída da depuradora, e non só iso, con sinal de alarma vía GSM a teléfono", sinalou.
Contra a sentenza emitida pola xuíza do Xulgado do Penal Número 2 de Ourense cabe interpor recurso de apelación ante a Audiencia Provincial de Ourense no prazo de dez días contados a partir do seguinte á súa notificación.
