O presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, anunciou este venres nun acto de apoio da candidatura da Ribeira Sacra como Patrimonio Mundial celebrado no balneario de Ferreira de Pantón a posta en marcha en 2019 dun plan que permitirá coordinar e xestionar os investimentos das administracións nesta área.
Este evento, que se fixo un día despois de que o Consello da Xunta aprobase o decreto polo que se declara Ben de Interese Cultural (BIC) a paisaxe da Ribeira Sacra, contou coa participación, ademais, do presidente provincial, Manuel Baltar; a directora xeral de Patrimonio da Xunta, María del Carmen Martínez Insua; o alcalde de Pantón, José Luís Álvarez; o presidente do Consorcio de Turismo da Ribeira Sacra, Luis Fernández Guitián; a escritora Dores Redondo, e o deputado de Turismo e Cultura da Deputación de Lugo, Eduardo Vidal.
Núñez Feijóo destacou que a declaración da Ribeira Sacra como Ben de Interese Cultural permítelle subir "un novo chanzo" cara ao distintivo de Patrimomio Mundial, identificación "que pode darlle moito" a esa terra: "máis actividade, máis dinamismo, máis turismo e máis valor engadido aos produtos locais", como "os caldos", para ser a "primeira rexión vinícola española e a primeira paisaxe relacionada co viño no país que logra este recoñecemento".
Así mesmo, o titular do Goberno galego ha posto en valor o labor da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural para conseguir xestionar a declaración como BIC "no prazo máis curto posible e co máximo rigor". Destaca que, ademais de non "afectar á actividade agraria", o procedemento "contou cunha ampla participación social e institucional".
O proceso en cuestión contemplou reunións cos 22 concellos da área xeral de estudo, coas Deputacións de Lugo e Ourense, co Consorcio de Turismo da Ribeira Sacra, coa Denominación de Orixe da Ribeira Sacra, cos axentes económicos e culturais da zona, e cos responsables do desenvolvemento da figura de protección como Reserva da Biosfera, entre outras.
ELEMENTOS DO DECRETO. Segundo informou a Deputación Provincial, o decreto establece que a paisaxe cultural da Ribeira Sacra abarca parte do territorio de 22 concellos das provincias de Ourense e Lugo en dúas zonas diferenciadas: a do BIC e a de amortecimiento —que achega unha marxe de seguridade á área—.
Ademais, inclúe un conxunto de bens individuais: os que gozan xa da máxima protección —70 Bens de Interese Cultural entre inmobles (58), mobles (3) e manifestacións do patrimonio inmaterial (9)—; e 512 bens inmobles catalogados no ámbito da paisaxe cultural da Ribeira Sacra, é dicir, que se sitúan dentro da zona BIC e de amortecimiento. Tamén se acreditan 634 bens inmobles de carácter sacro —capelas, igrexas e ermidas—, presentes nos 22 municipios representados.
Así mesmo, o decreto establece un réxime de protección xeral dos bens integrantes da paisaxe cultural e outro específico para a paisaxe patrimonial, que requirirá autorización para actuacións maiores como novas construcións, infraestruturas e instalacións, a reconstrución de inmobles derrubados, a modificación da estrutura tradicional en grandes superficies de terreo ou a construción de miradoiros e embarcadoiros novos.
á súa vez, contempla a descrición dos valores xerais da paisaxe cultural, pola cal se analizan cuestións como o valor da Ribeira Sacra como paisaxe cultural evolutivo, as características físicas do espazo natural, a ocupación histórica do territorio, a toponimia, a parroquia como unidade de estrutura do territorio e aspectos concretos como os socalcos, as cavadas, a casa tradicional, as adegas e o patrimonio fluvial.
"Todo isto deu lugar ao recoñecemento dunha extensión duns 180 quilómetros cadrados cun réxime de protección específico, baseado na protección integral das manifestacións relevantes do patrimonio cultural construído, no establecemento das medidas de salvagarda do patrimonio cultural inmaterial, e na conservación e mantemento das características dunha paisaxe construída que queremos conservar, promover, difundir e rendibilizar", apuntou Núñez Feijóo.
Pola súa banda, o presidente provincial, Manuel Baltar, destacou que a distinción de Patrimonio Mundial "daralle ao territorio da Ribeira Sacra o gran ánimo turístico, económico e social que merece pola importantísima riqueza histórica desta contorna das provincias de Ourense e Lugo".
"Estamos no paso máis importante deste ilusionante proceso para conseguir o recoñecemento. Todos sabemos que a Ribeira Sacra é Patrimonio Mundial, pero é necesario ter o documento correspondente, a distinción que outorga a Unesco, e nese labor estamos", engadiu na súa intervención durante o acto, que foi clausurado pola gaiteira Susana Seivane.
