A POPULARIZACIÓN das empresas de aluguer de kaiaks, táboas de paddle surf e outros artefactos flotantes tanto nas zonas turísticas da costa como nos encoros do interior de Galicia multiplicou en apenas uns anos o número de padeeiros que saen ao mar ou ao río. E, como era esperable, as incidencias increméntanse na mesma proporción.
Pero a concentración de sucesos con kaiaks como protagonistas en apenas dúas semanas nun reducido radio da costa galega puxo o foco concreto nestas embarcacións de recreo.
Nunha delas navegaban o 6 de xullo Miguel e Xabier pola ría de Muros e Noia e, tras envorcar, aínda non apareceron, aínda que outra moza que os acompañaba si ten a sorte de poder contalo. Apenas unhas millas náuticas ao norte, en Carnota, un veciño de Lira de 45 anos falecía esta fin de semana tras saír a remar. Mentres que só unhas horas antes outros seis mozos eran rescatados totalmente desorientados pola néboa na boca da ría de Arousa.
A primeira e máis rotunda conclusión de todo iso é contundente: os kaiak son seguros e, de feito, a maioría de modelos dedicados ao lecer son insomerxibles e ata difíciles de envorcar cunhas nocións básicas. Pero o mar non.
"O MAR NON CAMBIA". O mar é impredicible e pode tornarse un perigo para calquera navegante, incluso o máis experimentado. Sábeo ben o xefe do Centro de Control de Tráfico e Salvamento Marítimo de Fisterra, Manuel Capeáns Álvarez, que atribúe o aumento de sustos e accidentes con kaiaks á "súa popularización" nos últimos anos. "Teñen prezos máis alcanzables que antes", o que anima a moitos a comprar un e lanzarse á aventura "sen atender as precaucións elementais".
Pero en todo este tempo, "o que non cambiou foi o mar e as súas dificultades", advirte.
Para Capeáns, hai unha serie de normas básicas para asucar as augas que terían que ser innegociables. A primeira premisa de autoprotección pasa por levar o chaleco salvavidas. Sempre. No caso recente de Porto do Son, por exemplo, non era así.
En segundo lugar, hai que ser "moi precavido" coas condicións meteorolóxicas. E é que o vento, por exemplo, non supón ningún problema para un experimentado kayakista que use un modelo de travesía moito máis hidro e aerodinámico. Pero manexar un kaiak ancho e curto, os máis habituais para o aluguer por ser máis estables, pode converterse nunha auténtica odisea con vento. "Non hai que saír nunca con vento forte", advirte Capeáns. "Nin con vento de terra", xa que afasta a un navegante da costa. Nas Rías Baixas o vento de terra é o nordeste, mentres que en A Mariña é o sur-suroeste.
A terceira suxestión esencial, explica Capeáns, é que se xorde unha dificultade o kaiakista o comunique "de xeito inmediato e eficaz". Neste sentido, aconsella levar o móbil para "chamar a un teléfono de urxencias". Desde o Centro de Salvamento de Fisterra recomendan tamén "non afastarse máis de seis millas da costa" e procurar non facerse á mar á tardiña nin de noite.
"VÉNDESE A CALQUERA". E comparte estas premisas o presidente da Federación Galega de Piragüismo, Alfredo Bea, que insiste en que estas embarcacións non debe usalas ningunha persoa que non aprenda as nocións básicas do deporte nun club ou cun profesional.
"Nas entidades deportivas o primeiro que se ensina son as medidas de seguridade. O primeiro que se aprende é a dar a volta á embarcación e como actuar no caso de que se poña mal tempo", explica Alfredo Bea.
Na tempada estival moitos dos seus clubs, ao redor de 60 en toda Galicia, ofrecen cursos dun día para a aprendizaxe do kaiak, cos que todo o que queira pode obter recomendacións sobre técnica, seguridade e tamén salvamento, antes de embarcarse sen coñecer o medio.
Ademais, subliña que antes de saír á auga é fundamental consultar as previsións meteorolóxicas, pois hai varias aplicacións para o móbil, que consultan os adestradores, para coñecer a velocidade do vento. Se o tempo cambia en plena navegación, o kayakista debe "coller o vento de costas" e dirixirse de inmediato ao momento de terra máis próximo, aínda que non sexa o destino.
Así mesmo, recorda que é obrigatorio para todas as idades e "en todas as modalidades", para manexar un kaiak, unha canoa ou unha piragua, levar posto en todo momento o chaleco salvavidas. Non navegar nunca só é outra das recomendacións esenciais. O gran problema, engade, pode achacarse tamén á falta de requisitos para adquirir ou alugar un kaiak: "Calquera tenda che vende embarcacións a remo, o que facilita que o compre calquera sen o mínimo coñecemento". E aí reside o risco real.
Cinco consellos básicos en kaiak
1. Chaleco Sempre posto e, para nenos, adaptados a eles. Tamén se pode levar unha corda atada á liña de vida do kaiak. E atar o remo.
2. Móbil Un ou dous teléfonos son básicos a bordo, se é posible en bolsas estancas. Outros elementos de aviso son chifres, lanternas ou bandeiras.
3. Tempo Consultar antes de saír o tempo e a marea (polas correntes) e deseñar a ruta en base a ambas.
4. Compañía Se é posible non saír nunca só e, se se fai, avisar da ruta prevista.
5. Distancia O risco nun kaiak minimízase sen non se afasta da costa. Se envorca chégase a ela a bordo ou a nado.
