Ramona Maneiro e Ángel Hernández son os protagonistas de dúas historias e unha mesma batalla, a despenalización da eutanasia, separadas no tempo por 21 anos de diferenza pero con máis dunha coincidencia: gravación en vídeo, cooperador necesario, veleno e a vida cunha penosa enfermidade.
O 3 de abril de 2019, no distrito madrileño de Moncloa-Aravaca, Ángel axudaba á súa esposa, diagnosticada de esclerose múltiple hai tres décadas, cando tiña 32 anos, a pór fin á súa existencia, e apenas un día antes ambos anunciaran nun vídeo, que se divulgou despois, este acto previsto para a xornada seguinte e a motivación do mesmo.
O home di á muller, afectada desa enfermidade dexenerativa sen cura, que é moi importante que quede constancia do desexo dela de que se leve a cabo o seu suicidio, asistido, porque non ten a paciente autonomía ningunha e xa que logo non podería satisfacer o que era o seu desexo sen o auxilio doutro.
Ela asente, unha e outra vez reafírmase, e engade que "canto antes mellor", ante o que o marido mostra a súa preocupación polo feito de que non poida inxerir a brebaxe que quere empregar, polos seus problemas de deglución. Antes ca ela, Ramón Sampedro, o primeiro español que acudiu aos tribunais para reclamar o seu dereito a unha morte digna, fixo o propio nun piso de Boiro (A Coruña), ao que se mudou, o 12 de xaneiro de 1998.
Tiña 55 primaveras e habitaba "no inferno", como el mesmo dicía, desde había 29 anos, catro meses e "algúns días", desde que se tirou de cabeza á auga na praia das Furnas subido ao alto dunha roca, un areal onde aínda hoxe segue recibindo homenaxes en apoio á súa causa. Axudouno a súa compañeira, Ramona Maneiro, á que, como María José á súa parella, sempre dicía que quería marchar, vontade que unía a apelativos cariñosos como "osiña". Ela non saíu nas imaxes pero na actualidade, quen a coñece, contan que si o faría, como Ángel, co que se sente identificada.
No libro Querido Ramón, escrito en colaboración co xornalista Xabier R. Blanco e divulgado pola editorial Temas de Hoy, é contundente: "O meu nome é Ramona Maneiro. Coñécenme porque axudei a morrer ao tetrapléxico Ramón Sampedro", unha pasaxe que quedou documentada, detalla, para sensibilizar "conciencias de políticos e xuíces". "Penso que vivir é un dereito, non unha obrigación", manifesta o propio Sampedro antes de inxerir o cianuro. El mesmo dispuxo todo, con pistas que non sempre Ramona entendía, pero este galego prostrado na cama ía pedindo e ela traendo, co aviso de que canto menos soubese ela, mellor, pois así non tería tanto por contar.
Todo estaba calculado. A carta que deixou no atril e leu; a regra de 60 centímetros, os cordeis e os dous petit-suisse que lle servirían co tempo para configurar unha balanza artesanal e pesar o potente sal do ácido cianhídrico, e a chapa encargada a un taller coa que se acabou confeccionando unha sorte de bandexa que lle permitía tomar o café ás súas anchas e, no seu desenlace, a poción pola que se decantou, valéndose dunha palliña.
Ángel di que o que el fixo é un acto de solidariedade, porque María José non podía e tivo que prestarlle as súas mans, un discurso que é o mesmo que, cando puido, empregou Ramona, para testemuñar que as súas eran as mans de Ramón. Os dous reclaman que haxa unha regulación e concordan igualmente en non ter medo. Galicia, con Ramón, abriu ese debate e en Madrid, con María José, reavivouse.
