O Concello de Santiago de Compostela pediu este venres no xuízo que a familia de Francisco Franco devolva dúas esculturas do Mestre Mateo, as de Abraham e Isaac, que formaban parte do Pórtico da Gloria, ao estimar que foi un "espolio" e un "abuso" do ditador.
Pola súa banda, o Franco pediron ante o xulgado de primeira Instancia número 41 de Madrid que desestime a demanda alegando que son os lexítimos propietarios das pezas xa que manteñen que foron compradas a un particular a través dun anticuario, sen que ao seu xuízo o consistorio probe que segue sendo propietario das mesmas.
O avogado do Concello de Santiago de Compostela, Xoaquín Enrique Monteagudo, achegou na vista o contrato asinado ante notario o 4 de xuño de 1948 polo que o Consistorio comprou ao conde de Ximonde tres estatuas, dúas delas as que son obxecto deste litixio, por 60.000 pesetas.
Monteagudo explicou que se incluíu unha cláusula pola cal se establecía que as pezas debían estar sempre no patrimonio artístico municipal, por imposición do conde.
O letrado do Consistorio considerou que foi en 1954 cando as estatuas foron levadas ao pazo de Meirás da familia Franco, no municipio de Sada (A Coruña), como un agasallo do entón alcalde sen acordo municipal algún e dunha "forma oculta, clandestina e delituosa".
Sinalou que o beneficiario deste "espolio" foi o xefe do Estado dun réxime ditatorial "fronte ao que ninguén podía reaccionar" e "nin sequera o conde de Ximonde atreveuse a realizar reclamación algunha" para que se cumprise o seu desexo de que as pezas seguisen pertencendo ao patrimonio de Santiago de Compostela.
Así mesmo o letrado do Concello alegou que a pesar do tempo transcorrido é pertinente expor esta demanda xa que se trata de bens do tesouro artístico nacional, co que non cabe alegar prescrición como fai a familia Franco.
Pola súa banda o representante da parte demandada, o letrado Juan José Aizcorbe, asegurou que Francisco Franco e a súa esposa compraron as pezas a un particular a través dun anticuario e "non se pode esixir aos netos que tras setenta anos conserven unha factura ou un recibo de compravenda". Engadiu que, ademais, o Concello non acreditou documentalmente que pagase finalmente as pezas, nin a recepción das mesmas nin a súa localización.
Incluso manifestou que "hai dúbidas razoables" de que as pezas reclamadas sexan as que figuran na escritura de compravenda de 1948.
Ao comezo da vista e a proposta do Concello da capital galega declarou como perito o catedrático de Arte Ramón Izquierdo Perrín, que concluíu que as dúas pezas reclamadas á familia Franco son as que comprou en 1948 o municipio galego. Explicou que se trata de dous moles de granito de figuras do Antigo Testamento que estaban instaladas no Pórtico da Gloria da catedral de Santiago de Compostela.
O perito engadiu que as estatuas se retiraron da fachada en 1520 para instalar unhas portas de madeira e foron levadas a un colexio de Santiago de Compostela, onde permaneceron ata que no século XVIII o conde retirounas e levoullas a un pazo.
Estimou que "o medo da familia Franco é que este xuízo xere dalgún xeito xurisprudencia e poida abrir unha porta para recuperar moito outro patrimonio que foi expropiado e dalgún xeito roubado para o goce de todos no conxunto do Estado e especialmente en Galicia".
Ao seu xuízo as razóns expostas pola parte demandada "están a amparar a unha familia que se beneficiou do contexto da ditadura e teñen ese grao de indecencia e pouca consistencia", concluíu o alcalde.
