Xamais se podía imaxinar aquela aguerrida xuíza que aterraba en 2007 no xulgado 1 un final así. Pilar de Lara mostrou nada máis comezar a instruír en Lugo unha gran capacidade de traballo, moito desexo de chegar ao fondo dos asuntos e, sobre todo, unha habilidade notable para os interrogatorios. En poucos meses articulou a operación Carioca e logo chegaron Pokemon, Pulpo, Cóndor... unhas levaron a outras. De todo aquilo pasaron máis de dez anos, co seu xulgado convertido nun almacén de tomos sumariales sen solución de continuidade.
Todo se traduce nunha profunda inxustiza, tanto para eses procesados perennes, como para quen traballaron nas operacións ou incluso para a propia sociedade. A ninguén se lle escapa que esas causas arrincaron de feitos obxectivamente delituosos, non hai máis que recordar aqueles 3.000 euros envolvidos en papel de xornal que viaxaban por mensaxería de Madrid a Lugo, as crúas declaracións das prostitutas dos bordeis ou as confesións dalgún expolítico nada máis ser detido.
Iso non xustifica, obviamente, manter anos e anos a unha persoa imputada, co custo social e económico que supón. Pilar de Lara tirou dun fío e logo doutro, ata converter todo nunha maraña de ruído, onde ela é a única que sabe onde está cada papel, cada recurso. Cando o muro se fixo infranqueable, á xuíza fraqueoulle a saúde durante uns meses e iso acabou por enterrar o que no seu día foi unha esperanza para erradicar a corrupción.
Os prazos que xa se incumprían aos poucos eternízanse e a situación vólvese ata tal punto insostible que ten que intervir o CGPJ con exemplaridade. Ela culpa á falta de medios de boa parte dos males do maltreito xulgado, a pesar de que durante anos foi dos máis reforzados de España, con maxistrado de apoio incluído. Fallaba o escáner e algúns funcionarios e, sobre todo, que o volume de traballo arrasaba con todo: Carioca e Pokemon andan por 300 tomos e entre 100 e 200 están o resto de macrocausas.
A hostilidade foise estendendo á Fiscalía, coa que un xuíz instrutor sempre debería ir da man. Non ocorreu así, pola praza pasaron varios xefes, con criterios diferentes. Os fiscais deixaron de acudir ás declaracións e cando tiveron que asumir a parte acusatoria que lles corresponde non concordaron coas expectativas de De Lara (véxase as exculpacións do Liverpool). A corda tensouse tanto que a xuíza acabou criticando o traballo dunha fiscala, e ademais por escrito.
De volver a empezar, a recado que De Lara evitaría algunhas sobreinstrucións Pero a realidade é agora a que é. "Extraviada en Lugo capital. Bótoa de menos. Atende ao nome de Xustiza". Así dicía a pancarta que suxeitaba un home na cabeza da manifestación que en 2011 percorreu as rúas de Lugo en apoio das xuízas San José e De Lara, en pleno apoxeo das investigacións por corrupción. De tal calibre foi a sacudida social. A primeira acabou por irse a Huelva ao verse investigada, tras desmoronarse o caso Rei e minimizarse o Campión e o das multas de Tráfico. A segunda, pois á vista está.
Se se confirma o castigo (cun sete a cero de votos parece remota unha revogación), Pilar de Lara deixará o xulgado 1 de Lugo, quizá nuns meses, e tras de si quedará un triste panorama, os rescoldos do que puido ser e non foi. Como escribiu Sabina, "houbo tanto ruído, que ao final chegou o final".
