A aproximadamente un mes de que comece a vendima nas denominacións de orixe ourensás, a incerteza volve instalarse entre os agricultores. ¿O motivo? O prezo que alcanzará o produto que cultivan durante todo o ano.
O Ribeiro é a área de maior volume na provincia, con 6.054 viticultores, 2.842 hectáreas de viñedo e 101 adegas, segundo os datos de 2013 ofrecidos polo Consello Regulador da Denominación de Orixe.
Entre os produtores atópanse persoas cuxa única ocupación é o campo e aqueles que o complementan con outra actividade laboral.
Pero sexa cal for o caso, todos pregúntanse se a adega á que fornecen habitualmente a súa produción seguirá necesitando a súa uva e o prezo que ofrecerán. De feito, moitos viticultores venden o seu produto sen fixar de antemán un prezo.
E é que hai agricultores que xa están a recibir noticias das adegas ás que habitualmente fornecen nas que lles informan de que este ano non comprarán o seu froito a ningún prezo, alegando exceso de produto e falta de saída no mercado.
"As uvas non se poden deixar colgadas nas cepas", é unha das frases máis repetidas polos traballadores do campo.
José Ramón González, secretario de Agricultura da executiva nacional de Unións Agrarias apunta cara ao "perecedoiro do produto e a necesidade de ser recollido nunha data determinada" para intentar explicar que unha parte do sector adegueiro "presione" aos produtores para que baixen o prezo.
Ademais "non estamos a falar de cereal, a uva non se pode almacenar", abunda González en declaracións a Efe.
A crise non é allea aos adegueiros, indica González, que sinala que os viticultores son conscientes da "difícil situación actual", aínda que, aclara, "non é de recibo que sexan sempre os agricultores os que paguen o pato".
Por iso, a esixencia fundamental de produtores e sindicatos é que, cando menos, "garántanse uns prezos que cubran os gastos de produción".
Para iso, insisten na necesidade de que técnicos realicen cálculos sobre os custos de produción para equiparar os prezos e establecer "un chan mínimo para eses prezos".
Os cálculos aproximados que expoñen desde Unións Agrarias indican que "ningunha variedade de uva no Ribeiro podería venderse por baixo de 60 céntimos" e as "castes ou variedades preferentes a un euro".
Entón, nos últimos anos, ¿a que prezo chegáronse a pagarse as uvas? Os agricultores da zona explican a Efe que cobraron nas dúas últimas colleitas entre 45 e 50 céntimos de media polas uvas brancas jerez -unha das categorías máis comúns-.
Nos outros extremos, falan de casos nos que dificilmente chegaban aos 0,30 euros/quilo e outros nos que si se superaban os 65 céntimos.
Sobre as variedades preferentes, como a treixadura, si se alcanzan prezos máis próximos ao euro, aseguran, e incluso superiores. Os adegueiros valoran, explican os propios provedores, a calidade e a gradación.
Por este motivo son moitos os que cultiva tras colleita exponse a rendibilidade das uvas, polo seu prezo e os prazos de pago.
Así, barallan a posibilidade de deixar as súas plantacións, aínda que en boa parte dos casos o apego á terra que foi pasando de pais a fillos fai que se rexeite esta opción
O viticultor debe contabilizar, non só o salario que aspiraría a ter, senón o gasto en produtos fitosanitarios, abonos ou maquinaria.
Para unha superficie de 3 hectáreas, contan os agricultores, poden gastar anualmente máis de 2.000 euros só en produtos fitosanitarios, máis mineral, abonos, plantas e outros.
No apartado de maquinaria, un distribuidor destes elementos indica que un tractor novo, con remolque e accesorios para arar e sulfatar pode roldar os 20.000 euros. Por iso a maioría dos viticultores estira a vida útil dos apeiros ao máximo, rendibilizando maquinaria que dúas décadas atrás custou o equivalente a 3.000 euros, aínda que deben investir en reparacións.
Na outra cara da moeda, atópanse os adegueiros.
Algúns dos consultados por Efe explican que actualmente o mercado atópase paralizado, e apuntan que a falta de liquidez nos cidadáns fai que descenda o consumo.
Ademais, eles tamén acumulan atrasos ou falta de pagamentos dos seus clientes, o que lles dificulta manter os prazos aos seus provedores.
Entre outro grupo de adegueiros consultados manteñen que seguirán collendo as uvas dos seus provedores "de sempre". Este é o caso da Adega Señorío de Beade.
Por parte de Adegas Alanís (grupo Adegas Galegas) explican que o grupo ten "menos capacidade para almacenar" por mor de que nos pasados tres anos empezaron a comprar "uvas de provedores que levaban as uvas a adegas que deixaron de collelas".
Para esta colleita "seguiremos comprando igual que en campañas anteriores" e "contando sempre cos viticultores que cada ano confían en nós".
"As vendimas anteriores das tres denominacións" nas que ten presenza o grupo "xa están pagadas e fixémolo a prezo de mercado", abundan.
Regular a produción ou recibir apoio institucional para modernizar explotacións e reducir gastos configúranse como solucións ás que apuntan as partes implicadas na produción.
Desde Unións Agrarias, sindicato que recoñece as achegas feitas pola Consellería de Medio Rural, van máis aló e propón que se condicionen as axudas públicas á firma de contratos homologados que establezan prezos.
Están dispostos, sinala González, a pór todo do seu parte para negociar e alcanzar solucións, xa que consideran que a situación está a influír no abandono do rural.
"O Ribeiro de fai 15 anos xa non se parece ao de hoxe" porque deixar de cultivar unha parcela exerce "un efecto dominó nas próximas".
Logo de 365 días de traballo duras xornadas, os agricultores desexan dar saída á súa colleita. Desde o Consello Regulador, aínda que apuntan que estes 40 días son decisivos, aventuran que se a climatoloxía segue o seu curso normal O Ribeiro terá "unha uva moi sa e unha produción media, equilibrada coa planta e agroclimatología do entrono e, consecuentemente, de gran calidade".
