O enxeñeiro informático Jaume Rodón Lluis e o químico galego Juan Prados Tizón pasaron parte da infancia xuntos en Cataluña e, tras xubilarse nas súas respectivas ocupacións, afrontaron xuntos a afección de indagar e recompilar información sobre os temas que máis lles interesan.
Os últimos 400 millóns de anos da lamprea
O libro "Biografía da lamprea" baséase na información recompilada polos autores sobre toda a historia deste animal acuático inclasificable, polo que é o único integrante coñecido do grupo dos "ciclóstomos".
Os indicios amosan unha historia que comeza fai 400 millóns de anos, tal como indica un fósil atopado no sur de China, que se suma a outros achados en América e África.
Segundo explicou Prados a GG a primeira cita escrita sobre a lamprea atribúese a Aristóteles e dende el, varios gastronómos como o romano Apicio, literatos, científicos e historiadores, ata o galego Álvaro Cunqueiro, cítana nas súas obras.
A súa presenza era normal en ríos e mares pois nace en augas doces, logo viaxa ao mar onde medra e alcanza a madurez, e volta ás augas da infancia para desovar e morrer. Na actualidade é frecuente e apreciada nos ríos galegos Miño e Ulla, cunha fama semellante á que tamén se pesca no río francés Loira.
O libro, presentado hai unhas semanas publicamente, percorre en 200 páxinas a historia documentada a través dos fósiles, estudos científicos realizados en Francia e na universidade de Santiago de Compostela, explica como se pesca nos ríos galegos, o seu papel no medicamento en determinadas épocas, a súa presenza na gastronomía mundial e na vida de personaxes históricos como santo Tomás ou o rei Enrique I de Inglaterra, un recetario e unha listaxe de restaurantes que ofrecen pratos con lamprea na súa carta, en toda España.
Galicia, lugar de peregrinación para os devotos da lamprea
Ademais de 80 restaurantes galegos con receitas de lamprea, o animal tamén protagoniza, segundo Prados, debates pola súa presenza ou non nuns voladizos pétreos do comedor real do Pazo de Xelmírez, en Santiago de Compostela.
"Entre os seguidores do tema hai discusións encendidas pois esas ménsulas de pedra reproducen unha escena con xente xantando e outra servindo os pratos entre os que parece atoparse unha empanada que no interior ten rolos concéntricos de algo que parece lamprea envolta", explicou.
Tamén aludiu ao ritual que supón para moitas persoas de toda España, a organización de viaxes a Galicia entre xaneiro e abril -únicos meses nos que a lamprea non está en veda- para degustala "sobre todo nesa preparación única no mundo culinario que é a elaborada con sangue do propio animal e chámase lamprea á bordelesa", agregou.
O nome desa receita única aparece por primeira vez escrita da man do asistente papal Bartolomeu Sacci, que en 1542 escribiu unha receita de lamprea con viño tinto e sangue.
"Os galegos achegaron a esta receita o arroz branco e os anacos de pan fritido que é unha elaboración común nos restaurantes e estes súmanse ao Pazo de Xelmírez para converterse nos templos informais de adoración para os devotos", agregou Prados.
Ademais dos "peregrinos" culinarios de fora de Galicia, tamén hai "devotos" agrupados en Iramandades e Confrarías, igual que ocorre na Francia atlántica.
O percorrido para todos eles comeza en Padrón, xunto cos autores, e segundo Prados, podería terminar no río Loira de Francia, onde enlatan a lamprea logo de guisarla con cebola, allo porro, viño, sangue e froitos secos ou fariña de millo.
Omnipresente lamprea
O libro ten un prólogo da cociñeira Carme Ruscalleda (única de España con cinco "estrelas" Michelín e tres "soles" Repsol) e dedica o seu último capítulo a recapitular sobre o prezo da lamprea na historia, a súa presenza na arte galega, en escudos e bandeiras, na música, no deporte e incluso na heráldica, con nomes e apelidos relacionados con este animal primitivo.
O lector tamén descubrirá as Irmandades, Confrarías, refráns, contos, xogos de rol, carreiras de coches e deportes relacionados coa protagonista.
O seguinte libro seguirá a senda da historia gastronómica
Recentemente rematado o libro "Biografía da lamprea", Prados xa ten medio terminado o seguinte que será unha novela histórica sobre a gastronomía entre os séculos XI e XII, cuxo punto de partida é a viaxe dun cociñeiro que saíu do mosteiro francés de Cluny para pasar á Corte de Raimundo de Borgoña, na que cociñou cando Raimundo casou con dona Urraca e cando faleceu, o que permitiu o seu paso ao servizo do seu fillo, na Casa galega de Traba.
Na nova casa do cociñeiro de Cluny, celebráronse banquetes que Prados describe seguindo a documentación da época ata culminar co da coroación do rei Afonso VII no Pazo de Xelmírez.
Para a súa novela, o autor contou cos estudos de Antonio Rise Melis, Juan Miguel Cernada e Xavier Castro, entre outros, e o texto estará ilustrado con obras do pintor catalán Francesc Artigau, experto en temas medievais.
Colección A comida da vida
Outros libros da editorial Nigra Trea sobre produtos gastronómicos galegos forman parte da colección "A comida da vida" e entre os seus títulos están "á sombra exemplar dos parrales. Cultura do viño en Galicia e outros espazos peninsulares" de Xavier Castro, "O capón de vilalba e a súa cociña" de Matilde Felpeto, "Eloxio do ourizo de mar" de Juana Varría e "Comer como un rei" de Joan Sela.
Outros títulos son "A cociña do mar en Galicia" de Francisco J. Gil e "Receitas da cociña familiar galega" de Matilde Felpeto.
A lamprea goza de boa saúde a pesar da idade
