Os queixos do Xurés elaborados por Antonio Dacuña, únicos en Galicia feitos con leite cru de cabra criada en liberdade, terán etiqueta de produto ecolóxico a partir de xullo de 2010, tras o seguimento da súa explotación e pastos a cargo de técnicos do Consello Regulador dá Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega).
Dacuña construíu a súa granxa hai cinco anos coa axuda dos compañeiros e adestrador do seu equipo de fútbol entón, o Lobios C.F e nunha entrevista de GG explicou todas as dificultades e axudas que precisou.
"Empecei con cen cabras que fun a buscar a Francia logo de convencerme de que era posible vivir ben tras coñecer a un pastor de Zamora, que vivía doutro traballo pero eu non o sabía e todo empezou mal pois varias delas abortaron".
De tornero e soldador en montaxes de fábricas de penso, por toda España, Dacuña pasou a ser pastor e quesero nos montes do parque natural Baixa Limia-serra do Xurés, e empeñado en facer "historia en Lobios", o retorno á súa casa natal foi acompañado de ideas innovadoras como elaborar un queixo de cabra con leite cru obtida dunha res criada en liberdade.
Decidiu apostar pola calidade fronte á cantidade pois as cabras estabuladas poden chegar a dar sete litros de leite diarios mentres que aquelas que pastan en liberdade producen dúas ou tres litros ao día.
"Claro que a alimentación -engadiu- é a clave pois non é o mesmo comer herba seca ou penso que todo o que teñen as miñas no Xurés e que vai cambiando coas estacións, o que dá textura e acabado únicos a estes queixos que ademais son diferentes segundo estean elaborados con leite de primavera ou con leite do verán".
Empezou con cen cabras hai cinco anos, a súa primeira produción foi de 200 quilogramos de queixo, fai dous recibiu un premio da Axencia Galega de Desenvolvemento Rural; agora ten 170 cabras, produce 4000 kg de queixo ao ano, foi recoñecido como "experiencia exemplar de 2010" pola fundación Felix Rodríguez de la Fuente e forma parte do proxecto de investigación "Granxa familiar" impulsado pola Universidade de Santiago de Compostela (USC) xunto con varios produtores galegos.
A súa principal fonte de ingresos segue sendo o queixo, que elabora e mellora cada día intercambiando ideas "con imaxinación e paciencia" co quesero Leopoldo Martínez, do que aprendeu as diferenzas entre a elaboración de queixo de vaca e a baseada en leite cru de cabra.
Venda de queixos e outros produtos no Xurés
"Coa experiencia destes cinco anos, creo que xa podería escribir un libro sobre os inicios dunha empresa como esta e co relato das persoas que se poden coñecer e que che van botando unha man e todo iso atopeino aquí".
Así, desde os consellos de Leopoldo ata "a boca a boca" impulsado por veciños, e traballadores dos hoteis de Lobios e Entrimo, e do balneario de Riocaldo, Dacuña considera que a todos debe o 60 por cento das súas vendas aos que lle visitan na granxa, mentres que o resto repártese por igual entre as 30 tendas galegas que ofrecen o seu queixo, e a venda por internet.
Un novo impulso dos seus queixos irá da man do Craega pois a partir de xullo, o quesero do Xurés creará a nova marca coa etiqueta de Queixos "ecolóxicos Bandeira", en alusión ao sobrenome dado á súa familia.
De forma paralela, está a diversificar as fontes de ingresos e desde hai algunhas semanas, ofrece baixo a marca "Xurés verde" un triturado de residuos de cabra adecuado para abonar terras destinadas a produtos de horta e flores.
Ademais, completa mes a mes, o seu "ecomuseo" no que xa mostra elementos de uso e elaboración tradicional na zona do Xurés como zuecos, un coiro de vaca cachena utilizado para levar viño ou auga para os pastores, pesas "romanas" e outros produtos artesáns para a súa venda como mel e castañas, doutros produtores.
Con 30 anos e todas as frontes abertas, Dacuña expresou como desexo de futuro "que Lobios sexa coñecido en todas partes polos queixos do Xurés".
