A pandemia sacou á luz moitas das nosas vergoñas. Emprego mergullado, un sistema sanitario fráxil tras ser abandonado durante anos e unhas residencias de maiores nas que demasiados anciáns pasan os seus últimos anos descoidados.
Os datos que manexan as comunidades autónomas cifran nunhas 24.000 as persoas que morrerían desde marzo nestes establecementos. Un modelo que agora se cuestiona e sobre o que xa o Defensor do Pobo, no seu informe anual de 2019, alertara, reclamando unha "revisión profunda para que as residencias presten unha atención de calidade centrada no individuo, a súa dignidade e os seus dereitos". 
PENSANDO NO FUTURO. Tamén fai algo máis dun ano, José David Igrexas, Pavís, facíase estas mesmas reflexións. O decorador lucense, un dos propietarios do estudo Un Interioristas, vive só e na súa mente cada vez foi cobrando máis forza unha pregunta: ¿Como me gustaría vivir cando sexa maior?
Pavís é novo aínda para exporse esas cuestións, pero un día atopouse co problema en casa e iso fixo saltar todas as súas alarmas. Ao quedar soa un familiar, o seu núcleo máis próximo empezou a buscar un centro residencial para ela, pero o que lles ofrecía o mercado non lles gustaba. Tanto lles desagradou que o interiorista tomou unha decisión insospeitada: levoulla a vivir con el.
Fixo oídos xordos á razón e escoitou o que lle ditaba o corazón. "¿Como a iamos a meter nun sitio así? Incluso vimos residencias novas e non hai diferenza entre as súas instalacións e a área de hospitalización do Hula. E iso falando só do seu aspecto, porque aínda é peor pensar que logo de toda unha vida traballando perdes a túa autonomía, a túa capacidade de decidir. Non ter opinión sobre a túa rutina diaria é moi duro", reflexiona Pavís.
O PROXECTO. Aos poucos, foi perfilándose na súa mente a idea de abrir un centro para persoas maiores. Pero algo distinto, acolledor, pequeno. Moi pequeno. Só así se podería garantir que fose un verdadeiro fogar. Que funcionase como unha familia. A última peza que encaixou todo o puzzle foi dispor dun lugar que albiscou como o perfecto para materializar o proxecto: un chalé a moi poucos quilómetros de Lugo, en Castelo, que fora a casa do decorador e da súa familia, pero que agora se infrautilizaba como segunda residencia.
De aí xurdiu Entre Bicos, unha vivenda comunitaria que ofrece sete prazas. A lei estipula que este tipo de establecementos poden acoller a persoas autónomas, cunha dependencia moderada e sen problemas graves de mobilidade. Por iso, a idea é que nos máis de 400 metros cadrados da casa, que tamén conta con espazosos xardíns e piscina, "os residentes poidan seguir coas súas rutinas —explica Pavís—, promovendo actividades acorde aos seus gustos e mantendo a súa vida social. Incluso nestes tempos de covid, as zonas exteriores, nas que se habilitaron distintos espazos de estar, permiten recibir visitas e gozar de encontros privados, pero minimizando riscos ao permanecer ao aire libre".
Para atender aos usuarios de Entre Bicos, Pavís confiou en Pilar Vázquez, unha sanitaria con experiencia na atención a maiores, e Susana Golpe, á fronte da cociña e encargada de apoiar aos residentes en todo o que necesiten.
Entre todos tratarán de lograr ese ambiente humanizado e individualizado que é a súa gran aposta. Como conta Pavís: "Se á miña avoa encántalle ver Sálvame, ¿por que a van a obrigar a irse á cama ás 20.00? Nun lugar pequeno pódense respectar este tipo de cousas. É certo que non é un modelo tan rendible economicamente como outros proxectos, pero esta non é unha aposta para enriquecerse". 
Tamén se coida especialmente a alimentación, con menús diarios elaborados por un nutricionista, tal e como marca a lei, pero tendo en conta as preferencias persoais. "E permitíndonos algunhas licenzas, como o facemos todos en casa —matiza Pavís—. ¿Por que non vai ter un capricho, unha vez ao mes, unha persoa que segue escrupulosamente unha dieta?".
A CASA. O inmoble que acolle este proxecto é, como di o seu propietario, "a mellor base". Unha casa familiar edificada na década dos 70 que sufriu unha rehabilitación integral hai só quince anos. Así que agora bastou cunha reforma máis pequena. "Renovouse toda a carpintería exterior e melloráronse os illamentos, para optimizala enerxéticamente, e cambiáronse outras cousas para axustarnos ao que marca a normativa e facela máis cómoda". Das súas dúas alturas, a planta baixa é a que usan os residentes —algúns dormitorios dispoñen de saída directa ao xardín—, mentres que a alta se reservou para cociña, lavandería e dormitorios do persoal.
En toda a vivenda respírase un ambiente fogareño, con estancias acolledoras e coidadas. Este era un reto que Pavís, como decorador profesional, superou con nota: "Por seguridade hai que evitar elementos como as alfombras e todos os baños han de ser adaptados, loxicamente, pero incluso iso se pode maquillar para lograr unha boa estética. Hai que ser máis rigorosos coa hixiene, pero nada esixe eliminar as cortinas ou as lámpadas auxiliares".
