En decembro dese mesmo ano, celebrouse o Altamont Speedway Free Festival, un multitudinario concerto organizado polos Rolling Stones e no que xuntaron máis de 400.000 persoas. A seguridade reforzouse con 200 anxos do Inferno, e os Rolling Stones tiveron que suspender o show porque un dos vixilantes apuñalou a un mozo negro de 17 anos que tropezara coa súa moto e, na refrega, sacou unha pistola. O Altamont Speedway Free Festival quería ser o Woodstock da Costa Oeste e reproducir as escenas contraculturais que permaneceron como símbolo de toda unha década. Con todo, nunca se volveu a celebrar un concerto en Altamont, e aquilo quedou como peche dunha época na que a mocidade loitou abertamente contra os valores dos seus maiores. As instrucións de Manson foron destruíde “a todo o mundo da maneira máis arrepiante que poidades”, e os asasinos escribiron con sangue Pig (Cocho) na porta da casa. Segundo Peter Biskind, o cronista de Hollywood dos anos 70, cando se publicou a novela O exorcista en 1971, “os americanos estaban máis que preparados para unha arrepiante historia de posesión diabólica sobre o Mal con maiúscula”.
Antes de escribir O exorcista, William Peter Blatty (Nova York, 1928-2017), era levemente coñecido en Hollywood como escritor de comedia. Fora guionista de varias películas de Blake Edwards (Que fixeches na guerra, papi?, Gunn, Darling Lili), das que non se sentía especialmente orgulloso pero ensináranlle o oficio. Moi afectado pola morte da súa nai, e cunha forte crise creativa, en 1969 refuxiouse nun hotel de Los Ángeles para escribir unha novela sobre unha noticia do Washington Post que lera en 1949, cando era estudante na Universidade de Georgetown.
Blatty, profundamente católico, gardaba desde entón o recorte do xornal onde se relataba a secuencia de exorcismos que un sacerdote xesuíta practicara a un mozo de 14 anos, e nas súas parénteses entre guións e proxectos, profundaba na historia carteándose con xesuítas, sacerdotes católicos que sabían de exorcismos, psiquiatras expertos en consumo de drogas alucinóxenas e trastorno de personalidade, e teólogos con ganas de conversación sobre o tema. William Peter Blatty conta todo isto con detalle en O exorcista, da novela á película (1974), un libro confuso polo estilo de Blatty. Cunha escritura compulsiva e unha necesidade de relacionarse con outra xente a través de cartas, Blatty petisca de entre toda esta correspondencia para construír unha historia de terror que se converteu nun best seller instantáneo.
Cando considerou que a novela estaba rematada, en agosto de 1970, pasoulle un manuscrito á súa amiga Shirley McLaine, cunha das súas extensas notas acompañando o libro, entre as que lle dicía que se inspirou nela para a nai protagonista, unha actriz famosa que se traslada a Georgetown para rodar unha película. McLaine propúxolle que escribise o guión e, en novembro, poderían empezar coa produción da película. Con todo, o produtor asociado de McLaine, Lew Grade, chocou con Blatty, e o proxecto caeu. Mentres tanto, coa novela aínda editándose, o manuscrito xa circulaba entre as grandes de Hollywood.
Blatty non comprendía como se malinterpretara, por parte dalgúns, a súa "carta de amor de 350 páxinas aos xesuítas"
O exorcista publicouse finalmente, tras varias modificacións e recortes propostos polos editores, en 1971. Blatty, mentres xa traballaba no guión da película, comezou a recibir innumerables cartas de lectores entusiasmados co libro. Tamén de católicos manifestando o seu desprezo ao autor e o seu enfado por un texto que consideraron blasfemo. Outros, pedíanlle axuda porque crían que estaban posuídos polo Demo. O humorista Jack Douglas díxolle que desexaría que o Pai Karras estivese vivo. "Teño un par de rapaces aos que me gustaría que botase unha ollada". Blatty tomouse toda esta correspondencia moi en serio durante un tempo. Non comprendía como se malinterpretara, por parte dalgúns, a súa "carta de amor de 350 páxinas aos xesuítas".
Warner fíxose cos dereitos e empezou a meterlle présa a Blatty para que elixise un director. Hollywood non quería deixar escapar a onda de entusiasmo que estaba a xerar unha novela onde unha nena de doce anos maldicía, rotaba a cabeza 360 graos e se masturbaba cun crucifixo. Dez anos máis tarde, Stephen King explicou, en Danza macabra —o seu ensaio sobre a atracción que sentimos polas novelas e películas de terror—, por que O exorcista se converteu nun fenómeno social. Os proxenitores americanos, aterrorizados, identificábanse cunha nai que estaba a perder á filla, e non podía entender por que e como estaba a pasar nos seus fociños. É a faciana do Home Lobo outra vez, un conto de Jekyll e Hyde onde una doce e adorable Regan se transforma nun monstro blasfemo atada á súa cama e craiando homilías como Dille a Xesús que te foda. Para King, o éxito do O exorcista descansa sobre a fractura xeracional que supuxo a década dos sesenta. "Máis que un terremoto, foi un cronomoto. Dúas xeracións separadas cultural e simbolicamente e que non facían nada por entenderse. Algo que, posteriormente, representou á novela de Philip Roth American Pastoral (1998), onde os fillos dos anos 60 en Estados Unidos se afastan todo o que poden dos sendeiros marcados polos pais. "Canto tempo pensas quedar no corpo de Regan?", pregúntalle Karras ao Demo.
A finais de 1971, Blatty confeccionou unha lista de nomes cos que quería contar para quitar adiante a súa película. Porque O exorcista ía ser "a súa" película. El escribiría o guión e ía participar activamente na produción. Mike Nichols, o director favorito por Blatty e a Warner, rexeitou a oferta porque non quería que o seu futuro dependese da interpretación dunha nena de doce anos. Arthur Penn e John Boorman, foron detrás. Blatty, pola súa conta, escribiulle unha carta a Peter Bogdanovich, ofrecéndolle o traballo: "Se ti non fas esta película, ninguén a fará". Enviou a mesma nota a William Friedkin, un director que hoxe sería cancelado polo seu comportamento dentro e fóra do estudio. Friedkin, que acababa de triunfar con Contra o imperio da droga (1971), trataba igual de mal a actores e actrices, a iluminadores e mecánicos, a produtores e directivos. Blatty pensou que ese era o comportamento axeitado para sacar adiante un proxecto así. A el mesmo, facía uns anos, rexeitáralle un guión para televisión cun "esta é a peor merda que lin na miña vida". Friedkin aceptou, leu o primeiro borrador de Blatty, infestado de flashbacks e explicacións redundantes, e devolveullo dándolle un consello: "Conta unha historia tradicional, de principio a fin. Sen leiras".
A recepción foi, efectivamente, esaxerada, con ataques de histeria, mareos, colapsos, desmaios e todo ese tipo de excesos que tanto gusta á prensa.
A rodaxe foi un inferno para todos. A película demandaba uns efectos especiais para os que a industria aínda non estaba preparada. E Blatty e Friedkin querían realismo. Con moito atraso, o orzamento disparado e o medo na Warner por que O exorcista lles levase á bancarrota, en decembro de 1973 —un ano despois das pretensións do estudo—, estreouse cunha estratexia conservadora, sen preestrea e só en trinta salas. "Se chega a haber preestrea, nunca se tería estreado. O público escribiría en pancartas: Pos a unha nena masturbándose cun crucifixo. Porco, xudeo!". A recepción foi, efectivamente, esaxerada, con ataques de histeria, mareos, colapsos, desmaios e todo ese tipo de excesos que tanto gusta á prensa. Pola súa banda, o catolicismo oficial mostrouse encantando coa proposta. O New Christian Herald expresouno sen reparos: "O exorcista é, sen dúbida, unha película explicitamente cristiá, na que o ministerio se presenta con dignidade como unha vocación honorable. Una loita sen límites e até o final entre os representantes de Deus na Terra e Satanás".
O exorcista foi unha mina de ouro e, como fixera o ano anterior O Padriño (F. F. Coppola, 1972), cambiou a industria e iniciou a nova década. Os estudos empezaron a pensar ao grande outra vez. O Novo Hollywood estivera ben para manter vivo ao enfermo, pero agora estaba san e preparado para inxectarse una boa dose de anabolizantes. Estados Unidos -e o mundo occidental- estaba preparada para Tiburón (Steven Spielberg, 1975) e Star Wars (George Lucas, 1977).
