Blog |

Para que te metes

Ultimamente padezo do síndrome da oportunidade perdida. Moito do que leo e vexo paréceme cartucho malgastado, historias que merecían bastante máis do que se fai con elas. Xa non só é que os cartos para levalas adiante sexan limitados. É que comezo a pensar que tamén o son as ideas.

OÍDO
E nos queixamos de que inxerimos audiovisual coma quen come patacas fritidas grazas ás plataformas, que me dirán da música. Confeso o meu empacho musical, co Spotify vomitando melodía tras melodía, supostamente personalizadas para min. Despois de varias horas reproducíndose (diría que non só figuradamente) no meu estudo, o software acaba devolvéndome unha caricatura grotesca de min mesmo a través das miñas teimas musicais e do consumo reiterativo de estilos e música que me inxecto no tímpano para acompañar longas horas diante do ordenador. Variantes infames de easy listening, lounge e elevator music (música de vestíbulo de hotel e de ascensor), melodías de curva plana con vocalistas narcóticos. O caso é que acabo por me sentir tan culpable como despois dunha enchenta de bolos industriais e xeado de supermercado. Un obxectivo do vindeiro ano debera ser, aos meus anos, labrarme un mínimo de criterio musical. Ben sei que será unha promesa incumprida.

VISTA
Non lles direi nada novo ao afirmar que por estas páxinas somos amantes da literatura de Éric Vuillard. A súa última novela, La guerra de los pobres (Taurus, 2020) narra o alzamento dos labregos alemáns encabezados por un predicador protestante alemán a principios do século XVI. E unha noveliña de tamaño minúsculo, non chega ás 100 páxinas, como a nova de Don De Lillo, El silencio (Seix Barral, 2020), que as supera por pouco. Abro de novo a de Vuillard, para repasala antes de escribir sobre ela. Ía falarlles do argumento, pero será para outra ocasión. O que me impactou foi  máis ben o esguello. De Lillo falaba de como nalgunha novela comezou a pensar na arquitectura visual das novelas: concibíaas en función da disposición das palabras nas páxinas, calculaba os parágrafos para que entraran dun xeito determinado na maqueta dos libros.

 Pensarán que é un capricho, pero nada diso. Esa disposición apréciase sobre todo no esguello, na mirada atravesada, casual, diagonal. Cada palabra de ‘La guerra de los pobres’ está seleccionada a conciencia: "A súa traza pérdese no torrente dos destinos anodinos". É prosa milimétrica, precisa, directa para servir con economía ao escritor na súa narrativa. "Unha sede de pureza atravesaba o país, enardecendo ás masas, interrompendo brutalmente o vello discurso. De súpeto, a conciencia entrou nos fogares. Polas noites, as ras croaban unha verdade innomeable, e eles iban a nomeala. O pico do voitre roía a carne dos cadáveres, e eles faríano falar. De aquela semellaba que a Biblia tiña que facerse por fin accesible á razón humana". Non precisan parar a ler isto para saber que é bo. Proben a miralo de reollo. Nada máis fiable que explorar na libraría os libros de esguello, para ver a arquitectura oculta, intuír a selección de vocabulario, deixar agromar esa memoria desordeada que é o instinto.

Un exército de fungófilos percorre prantacións forestais nas que no resto do ano só se usan para cometer accións ilegais

GUSTO
As estradas solitarias do rural están cheas, polas tardes, de coches solitarios deitados nas gabias. Un exército de fungófilos percorre prantacións forestais nas que no resto do ano só se usan para cometer accións ilegais. Pensándoo ben, en canto saes da casa no rural é posible que xa esteas cometendo algunha ilegalidade.

OLFACTO
Vou escribir algo que é unha pura contradición, pero para que estamos aquí se non. A miña posición é que as historias do país están para seren usadas. As historias e a Historia, claro. Non deben agardar ao grande escritor, a gran realizadora, o orzamento perfecto. Pero logo vexo os resultados: en tantos casos frustrantes, pretenciosos, un querer e non poder. Sinto rabia vicaria. Porque nun país con recursos económicos limitados, cando alguén decide meterlle man a algunha das nosas grandes historias, debería ser consciente de que a está esgotando xa para toda unha xeración de creadores. "Iso xa o fixeron hai uns anos", vai ser a excusa que obteña o seguinte aventureiro, con independencia do éxito ou fracaso daquela proposta anterior. Cumprirá agardar dez ou quince anos para que os que reparten os cartos esquezan o experimento fallido. Así que ultimamente, cando vexo algunha aventura editorial ou audiovisual que machaca unha gran historia non tocada ata hoxe, o que penso é: "Pero para que te metes!".

TACTO
Vou pensando que a verdadeira mestría do creador non está na orixinalidade, ou na innovación. Está sobre todo no cálculo, en ser consciente dos propios límites. Con diferencia é o máis difícil de aprender nunha traxectoria profesional. Miro o espléndido filme A portuguesa (2018), da realizadora Rita Azevedo. Querían facer un filme histórico do Renacemento, pero non tiñan un can. Perfecto. Unha soa cámara en gran angular, ruínas e naturaleza abandonada, deliberada rixidez actoral que permite encubrir carencias; iso si, preciosismo na composición visual, fino deseño de vestiario, texto coidado. O que se di traer a historia para o rego e non soñar co que un non é. Adaptar a linguaxe a un mesmo, non pretender falar coma outros.

REALISMO
Se cadra Vuillard será un escritor que saiba que a súa prosa non carbura nos textos longos. Nunha entrevista que concedeu a Anton Castro en El Heraldo evádese da pregunta de por que escribe novelas curtas cunha vaguedade: "En libros como El orden del día, onde hai narración e pensamento e unha ollada social, creo que non está mal que sexan lexibles e curtos". Tamén, se cadra. Pero eu penso que el intúe (ou sabe) que a súa prosa pode fraquear máis alá da páxina 150. Que os deuses nos concedan as mesmas clarividencias (secretas) que lle outorgan a Éric Vuillard.

Comentarios