CHICHO érguese cedo e esperta tarde. Aproveita ese tempo en que o seu corpo se levanta da cama e o seu cerebro acorda para limpar a casa. Non lle gusta pasar a aspiradora, así que prefire facelo en trance. Executa as obrigas e move a fregona sen pensalo. Pero na mañá na que o chamo todos os reloxos de Galicia deron as once e non descolga. Volvo chamalo aos dez minutos. Colle. Contesta con lingua de trapo, coa voz pastosa dunha estrela fugaz.
Estivera bailando no Portamérica. Chegara de madrugada á casa. Vive en Fontiñas, o seu barrio compostelán de sempre, aínda que xa non comparte piso cos pais. Do programa do festival gustoulle Bizarrap. Vén de Arxentina. Dime Antón, na miña casa, que hai unha escena interesante no país austral. O meu fillo non ten nin idea de quen é Calamaro, xa non tiraremos atrás ata Piazzola ou Gardel. Fálame de rapeiros e trapeiros arxentinos de hoxe. Tratarei de ir escoitándoos dun xeito ordeado: Ca7riel, Paco Amoroso, Cazzu,... Gústame Trueno, a súa peza con Nathy Peluso, Argentina: "Los wachos de la esquina/ son soldados caminando por arena y lodo/ Circula adrenalina por un pueblo destrozado con los sueños de oro". Hai unha chea de poesía nesas rimas. Samplean Me llaman abandonao de Atahualpa Yupanqui. Atentos un respecto á tradición.
Chicho cóntame tamén que lle prestou Muchachito Bombo Infierno. Ben os coñezo. A outra tarde Antón volvía tarde a casa. Pregunteille onde carallo estaba e largoume no Whatsapp a letra de Caraguapa: "¿Donde vas caraguapa?/ Que se te ha estropeado el pelo/ Tienes los ojos de llorar y yo así no los recuerdo/ Recuerdo de tu mirar, de tus lindos ojos negros/ Esa mirada es imposible de olvidar". Aínda non entendín o que trataba de dicirme respondendo con esa letra. Cando publicaron esa canción, en 2010, Antón tiña 4 anos.
Acordando de Yupanqui, das lendas, pregunto a Chicho se coñeceron a Boyanka Kostova, a atleta que dá nome ao dúo que ten con Cibrán.
Chicho revela:
—Boyanka compite coa federación de halterofilia de Azerbaián. Eles puxéronse en contacto con nós. Mandáronos unha dirección de correo por se queríamos coñecela. Non foi posible polas relacións con Azerbaián,... polo tema dos dereitos humanos. Azerbaián é un Estado xenocida con Armenia e non quixemos.
Chicho confesa:
—Non sabemos que opina Boyanka Kostova da música que facemos co nome de Boyanka Kostova, pero tampouco nos quita o soño sabelo.
Chicho recorda:
—O nome chegou un día no que estaba facendo zapping vendo Teledeporte. Apareceu Boyanka arrasando en halterofilia, gañou unha medalla de ouro olímpica. O nome soaba ben, enchía a boca para ser o nome do grupo.
A eles deulles para catro discos. Ranaeira. O tema que abre e titula o álbum vén dunha actuación que fixeron en Ribeira. Unhas vellas achegáronse para darlles a súa versión do que era unha canción sexual e picante. Chicho e Cibrán graváronas co móbil. Pareceulles que lles podía servir para unha canción.
—Ranaeira vén de facer a rá na eira, de facer sexo nunha eira. Gravámolas en 2018 e tivemos o audio gardado ata o ano pasado. Escoitabámolo de cando en vez. Esperamos a que se nos ocorrese algo. Non temos présa para compoñer. A mediados de 2021 gravamos os disco, non había nome e pensamos no audio gardado. Ranaeira soaba ben para intentar facer unha peza e para o disco.
A maiores desa cancións, o álbum ten outras referencias ao sexo, como Duro ou Toto.
— A ver... Somos seres humanos e os seres humanos pensan bastante niso. Nós falamos da realidade. Eu teño 27 anos e Cibrán, 30. Os rapaces pensamos nesas cousas. Son temas que van xurdindo e nos permiten explorar outras cousas.
Tamén cantan sobre comida.
—Mólanos a festa, comer e o sexo; é o que lle gusta a todo o mundo. Sobre todo, procuramos pasalo ben, pasar un tempo agradable cando compoñemos e cando actuamos en directo. Non temos interese en ensinar nada nin en revitalizar a cultura.
O marisco aparece na peza Ázido úriko, que se complementa con OG (Orgullo galego) de Dios Ke Te Crew (DKTC), a banda de Ordes.
—Este ano estamos tendo moitos concertos. Quedamos sen restricións. A xente ten actitude de recuperar os anos que perdemos. Ao escenario subiremos Cibrán e máis eu. Tamén subirán Dios Ke Te Crew. Cantos? Ou todos, ou todos ou ningún. Coñecímonos nos festivais que organizan eles, o Rexenera e o Desordes Creativas; sempre nos chamaban. Dios Ke Te Crew son unha referencia para nós, son unha influencia na forma e no fondo. Eles fan rap; nós, trap. Non deixamos de ser rapaces falando sobre unha base. Eles fano máis rapido e Cibran más lento, pero é o mesmo.
A colaboración con Dios Ke Te Criu é máis ampla. O seu integrante Mou é asemade o autor da portada de Ranaeira. Chicho e Cibrán aparecen debuxados con trazos de cómic coma dous superheroes. Chicho leva unha gravadora na man; Cibrán, un micro. Son as armas coas que combaten contra unhas nécoras asasinas.
—Admiramos a DKTC en todos os terreos nos que se moven, tamén nese. Gústanos o que debuxa Mou. Pedímoslle a portada. Colaboramos na canción OG do seu novo disco En que ano estamos? e eles, en Ázido úriko, no noso. Pedimos a Mou que nos fisexe a portada, pero non lle pedimos nada en concreto. El venos coma superheroes. Cando pedimos unha colaboración a unha persoa esa persoa decide o que fai.
Pili Pampín é un exemplo. Participa con Boyanka Kostova na nova versión de Muiñeira de interior meténdolle unha coloración soul coa súa forma de cantar.
—Foi o mesmo, non lle dixemos nada, decidiu ela. Os que fan cousas connosco fan o que queren. Propuxémoslle cantar. Queriamos conservar parte da nosa letra e ela meteu o que quixo, o que lle se ocorreu. Chamamos a Pili Pampín porque é unha lenda. Somos fans. Pouco antes de gravar Ranaeira coincidíramos no Land Rober, e fixémonos amigos. Sabemos que para o noso público pode ser unha loucura, pero foi divertido.
A pesar desa actitude de buscar a liberdade creativa, non deixan de facerlles concesións. Unha canción chámase Zinedine Cibrán. Nela bromean nun paralelismo entre o deportista e o membro de BoyanKa Kostoya. Xa lle dedicaran un tema a Diego Tristán.
—O fútbol dános igual, pero dá para bromas. Confluíron ultimamente temas sobre Mourinho ou Cristiano, así que decidimos facer algo galaico con Tristán. Moloulles aos do Deportivo e os do Celta dicían que era un matado.
O dúo ten un asunto recorrente: a calva. "Teño calidade/ estoume quedando calvo/ Zinedine Cibrán". Hai outra alusión á alopecia de Carlos Núñez. Lonxe de reaccionar, o gaiteiro dedicoulles un agarimo: "Estades a facer a muiñeira do século XXI". Chicho agradece, pero manifesta a súa perplexidade:
—Carlos Núñez non é calquera, é o padrenuestro de cada día. Di que facemos a muiñeira do século XXI, pero muiñeiras temos dúas e discos, catro. É unha porcentaxe moi pequena. Temos máis que ver co trap clasico que coa música tradicional. Somos galegos e queremos que se note a idiosincrasia, pero non queremos entrar en saco ningún. Facemos música para rir. Se rimos coa muiñeira está ben. En Madrid gústalles o exotismo. Se ven que tocamos cunha pandeireta di que somos música tradicional e nos menten no mesmo saco que Baiuca e As Tanxugueiras. Estamos encantados de estar nese saco con xente tan importante, pero facemos electrónica.
