Blogue | O Cabaret Voltaire

Un oído cheo de aforro e discrección

ESTOU LENDO un manual médico sobre o cerebro. O extravagante non é que eu, desertor da lingua dos vademecums, intente comprender ese libro. O singular é que o tratado non é do século XVII. Daquela podería alegar curiosidade pola historia da ciencia

EL CEREBRO  de C. U. M. Smith foi publicado por Alianza en 1970. É un manual de que supoño que usarían futuros neurólogos, psiquiatras e psicólogos, que son os que meten o dedo na chaga do órgano máis importante do noso corpo; a pesar que a fama a leve o corazón.

Como ben supoñen, ese libro fala do que se coñecía sobre o cerebro nun mundo no que os ordenadores eran aparellos en tamaño e torpeza funcional a unha estación de autobús. "O cerebro avantaxa ao ordenador. Cando falla, por exemplo, non o fai tan catastroficamente". C. U. M. Smith era un optimista. Quedaría horrorizado se soubese que un teléfono móbil nos resulta é tan humano e íntimo. C. U. M. Smith estaba impregnado de inocencia  escolástica: "Sinalouse que o paso seguinte na evolución é o ordenador. Talvez poidan ser deseñados cerebros ‘electrónicos’ que sexan capaces, non soamente de producir deseños para novos computadores, senón tamén que non teñan o egoísmo impregnado na conduta humana".

Estamos lonxe de ter ordenadores que non se usen para interese propio, pero iso non é necesariamente perverso. Paralelamente a El cerebro, leo El trap. Filosofía millennial para la crisis en España (Errata Naturae) de Ernesto Castro. Chegoume por agasallo da miña filla. Sara coñece o meu interese polas expresións culturais dos rapaces.

O trap camiña polos mesmos vieiros que atravesou rap. Debería ser a banda sonora nas escolas de formación dos partidos políticos. Eu incidiría nas xornadas que organizan os partidos de esquerdas para os seus cadros. Dou por perdidos os políticos de dereitas. Non imos quitalos agora da sauna hedonista na que se bañou o rock español dos 80 nin sequera do seu Sabina, ese simulacro de comunista. Pero a esquerda debería pasar esa pantalla enganosa  na que ve o trap como "fetichización de la pobreza" e como "erotización de la precariedad", segundo advirte Ernesto Castro.

Detrás deses cacareos sobre sexo, drogas e coches, detrás dos versos mal medidos e das rimas forzadas, detrás do autotune que camufla desafinamentos, hai mozos vestidos de tatuaxe  e chandal expoñendo que a crise bloqueou o seu futuro, apuntando os motivos. Volvo ao ensaio: "Si, según Public Enemy, el rap estadounidense era la CNN de los negros, en nuestro país el trap ha sido la TVE de los jóvenes empobrecidos y precarizados a finales de 2010".

O futuro chamábase punk, e facía crestas de cores e cancións de tres minutos sobre sexo e outras drogas baratas

Non se trata dun fenómeno novo. A finais dos 80, cando os estudantes de Medicina e Psicoloxía lían El cerebro (Alianza Universidad)  sabían que non terían futuro. O futuro chamábase punk, e facía crestas de cores e cancións de tres minutos sobre sexo e outras drogas baratas

Nunca souben se Eva estudara no manual de C. U. M. Smith, onde conta que os cientíticos do século XIX descubriron que oído era o centro do ser humano porque "o aforro estaba localizado por diante do oído; a discrección, enriba do oído, e a combatividade, detrás do oído". 

Coñecín a Eva polo seu oído. Caeulle un pendente na pista de baile do Black, recollinllo e o Íbex 35 se disparou. Lembro que era alta, morena e pontevedresa. Lembro que tiña 24 anos. Lembro que me levaba seis anos. Lembro que me parecía dun gótico flamíxero paralizante.

C. U. M. Smith explica por que ás veces somos incapaces de lembrar unha cousa e esa mesma cousa nos salta na cabeza integramente un par de horas máis tarde. O ensaísta argumenta que "seguramente, o rastro da memoria estaba presente durante todo o tempo no noso sistema nervioso e, por algunha razón, nos era inaccesible".

"Lémbrome de cando aínda estaba a salvo da vida". Nin imaxinas como boto de menos ese tempo, Xurxo

Estou lonxe de ser un experto en memoria. A autoridade neste campo no sistema literario galego é Xurxo Chapela, quen escribiu Lémbrome (Positivas). Cada un de vostedes debería ler esa crónica dos anos 80. "Lémbrome de cando aínda estaba a salvo da vida". Nin imaxinas como boto de menos ese tempo, Xurxo.

Estiven a resgardo de amarguras naquel Santiago de 1983, onde cheguei con 18 anos sendo un cándido volteriano e de onde marchei renegando do"tout est au mieux" ("todo sucede para ben") do Doutor Pangloss.

Pero antes de abandonar a cidade, sendo aínda inocente, perseguín a Eva ata un grupo de pop. O nome era máis ridículo que impostado: Tu Pálido Rubor. Seica llo puxera Manuel, que era de Ourense e nunca brillara na vida como brillaba o seu dente de ouro.

Manuel escapara da casa. O seu pai déralle a primeira malleira cando constatou que era torpe para a trompeta. A segunda, cando o sorprendeu no seu cuarto bicando outro rapaz. Así que Manuel nunca saía de Santiago. Estaba atrapado, resignado e murcho como unha planta de invenadoiro. Vivía refuxiado nunha Filoloxía Xermánica.

A través de Eva e por causa de Eva fixémonos amigos. Unha noite de marte Manuel e máis eu estabamos abrumados polo Diluvio Universal que leva caendo sobre Compostela dende o Ano Santo de 1954. Metémonos no Azul para tomar un café quente.

Eu logo retirei a man a unha distancia necesaria para indicarlle que non me atraen os homes e unha distancia precisa non incomodalo.

Na mesa, Manuel avanzou a súa man sobre a miña mentres me contaba algunha anécdota estritamente improvisada sobre Schiller. O camareiro mirounos temeroso. Eu logo retirei a man a unha distancia necesaria para indicarlle que non me atraen os homes e unha distancia precisa non incomodalo. El era o líder de Tu Pálido Rubor e eu necesitaba que me consentise facerlle os coros a Eva a pesar de que o meu oído está tan ocupado polo aforro, a discrección e a combatividade que non ten espazo para distinguir a música. Seguimos falando de Schiller coa aspesia coa que sobreviríamos a un tremor da terra.

O rastro da lembranza retrotraeume tres décadas porque falei con Miguel de Lira, actor e promotor de Chévere. A conversa marchounos por aqueles anos que nos cadrou en Santiago, aínda que non cheguei a coñecelo. Miguel contoume que tocaba nun grupo chamado Séptima Convocatoria.

A memoria empezou a choverme insistentemente sobre un recordo. Lémbrome de que  vestía en negro, cuns pantalóns, unha camisa e un abrigo como os de Robert Smith dos The Cure. Lémbrome de que levaba o pelo cardado e uns calcetíns de cores e uns zapatóns escuros cunha plataforma rimbombante. Lémbrome de que era un concurso. Lémbrome de que eu facía os coros e as beiras a Eva. Lémbrome de que Manuel me apuntara como membro de Tu Pálido Rubor. Non me tomara a mal a covardía da man. Creo lembrar que o certame se desenvolvía na discoteca Clangor. émbrome de que perdemos contra Séptima Convocatoria. Lémbrome de que, marchados uns días, deixei de saber de Eva. E nunca máis.

Comentarios