Bielorrusia acala os temores a un novo Chernóbil

Minsk constrúe unha central nuclear moi preto da planta ucraína que sufriu a catástrofe en 1986 e tamén da fronteira coa UE
La planta de Ostrovéts. EFE
photo_camera La planta de Ostrovéts. EFE

A pouco máis de 500 quilómetros de Chernóbil e moi preto da fronteira coa Unión Europea (UE), Bielorrusia construíu a súa primeira central nuclear. Minsk nega que represente unha ameaza, pero veciños como Lituania a consideran un risco para a seguridade do continente como o foi a planta ucraína que sufriu en 1986 a maior catástrofe atómica da historia.

"Tanto en Chernóbil (Ucraína, URSS, 1986) como en Fukushima (Xapón, 2011) a maior responsabilidade do accidente correspondeu ao home. En concreto, en Chernóbil o culpable foi claramente o factor humano. Por iso, para nós o máis importante é a preparación do persoal que xestionará a planta", explicou a Efe Mijaíl Mijadiuk, o viceministro de Enerxía bielorruso.

A central nuclear bielorrusa entrará en funcionamento en xullo, data que xa foi confirmada polo Goberno, aínda que a conexión á rede eléctrica non se producirá ata a segunda metade deste ano. "Non temos ningunha présa e non seguimos ningún prazo predeterminado. A nosa máxima prioridade é a seguridade", subliñou Mijadiuk.

UNHA AMEAZA PARA EUROPA, SEGÚN LITUANIA. O principal adversario da central, cuxa construción corre a cargo dunha corporación rusa (Atomstroyexport), é Lituania, xa que a nova central se atopa na localidade de Ostrovéts, a uns 50 quilómetros da capital da república báltica.

Ademais da proximidade da planta, Vilna considera que esta non é segura -os políticos lituanos chámana "a bomba atómica"- e acusan o construtor, Rusia, de pór en risco a toda a rexión coas súas ansias de expansión enerxética.

"O combustible nuclear xa foi transportado ao lugar co fin de proceder en breve á súa descarga sen resolver os graves problemas de seguridade na central", alertou o presidente lituano, Gitanas Nauseda.

Por iso, dirixiuse a pasada semana á Comisión Europea para que garanta a súa seguridade antes da inauguración e chamou a prohibir a importación de electricidade de países con centrais nucleares que non sexan seguras.

"A central de Ostrovéts é un problema de seguridade nuclear para toda a UE (...). Debemos garantir a seguridade de todos os europeos", afirmou, aínda que este mesmo luns ambos os países asinaron un acordo de alerta temperá en caso de accidente atómico.

En resposta, Bielorrusia asegura que desde o inicio do proxecto hai unha década existe un "estrito" sistema de control sobre a calidade do proxecto, da construción, dos materiais -desde a fábrica ata a montaxe- e a tecnoloxía utilizada.

Todo baixo a guía do Organismo Internacional de Enerxía Atómica (OIEA), co que Minsk asinou recentemente un programa de cooperación técnica por dous anos para a explotación segura da planta.

"Este ano recibimos unha misión internacional integrada por máis dunha vintena de expertos estranxeiros para analizar a preparación da central para a súa explotación. Recibimos unha valoración positiva", asegurou o viceministro bielorruso.

A central tamén se someteu "voluntariamente" a un stress test (proba de seguridade) sobre a base dos resultados do accidente en Fukushima segundo os estándares da UE.

"Fixémolo sen ser membros da UE. Estamos a cooperar con reguladores da Unión. Estamos abertos a calquera inspección. Non ocultamos nada. Somos transparentes", subliñou.

UN PROXECTO RUSO. As esixencias de seguridade son tamén as que guiaron a elección do proxecto do reactor ruso de auga presurizada VVER, aínda que só logo de estudar como traballaban as compañías estadounidenses, francesas e chinesas.
"Estudamos toda a enerxía nuclear que existe no mundo. O VVER ruso demostrou ser o máis fiable. Tamén debía ser o máis moderno, xeración 3+, e que respondese a todas as esixencias de seguridade", sinalou.

O VVER ten tanto un sistema de seguridade activo -require a participación do home- como pasivo, explicou. "En caso de avaría, grazas ao sistema pasivo, o reactor deixa de funcionar e pode ser arrefriado sen a participación do ser humano, aínda que non haxa subministración eléctrica", apuntou.

Ademais, agregou: "Se se produce un accidente, a estrutura non permite fugas nin escapes. Se ocorrese hoxe mesmo, o corpus do reactor non permitiría a fuga de sustancias nucleares activas no aire".

"O proxecto ruso ten o certificado da UE. Países europeos como Hungría e Finlandia, o país máis estrito en materia de seguridade nuclear, tamén elixiron ese proxecto", resaltou.

PREPARACIÓN DO PERSOAL, PRIORIDADE NÚMERO UN. Ademais de aprobar en 2008 un programa estatal de preparación de cadros, que inclúe prácticas en centrais nucleares rusas, Minsk contratou aos mellores especialistas da rexión, segundo o funcionario.

"Invitamos a especialistas de países con gran experiencia no ámbito nuclear en Ucraína, Rusia e Lituania. En cada quenda haberá, polo menos, un especialista con experiencia en plantas atómicas", destacou.

O enxeñeiro xefe e o seu segundo, e todos os xefes dos departamentos máis importantes terán experiencia no traballo en plantas dese tipo.

Bielorrusia incluso construíu un centro de adestramento cunha réplica case exacta da central para instruír aos especialistas a reaccionar en caso de avaría, que foi recomendado polo operador internacional de instalacións nucleares.

"Todo o persoal do primeiro bloque xa está preparado e ten licenza para traballar nunha central nuclear", insistiu.

Ademais, cifrou en máis de 1.700 ao persoal que traballará na planta, especialistas que se instalarán non nunha "atomgrad" (cidade atómica), como ocorreu con Prípiat no caso de Chernóbil, senón nun novo barrio con todas as comodidades en Ostrovéts.

A 50 KILÓMETROS DE VILNA. En canto ás críticas pola elección da sede, o viceministro sostén que Lituania participou nas consultas públicas e que nunca chegou a presentar "pretensións concretas".

"Ningunha normativa do OIEA reglamenta a distancia que hai que manter con grandes cidades. De feito, no noso centro de información temos un mapa de Europa onde se poden ver plantas que están moito máis preto de grandes cidades que os 50 quilómetros ata Vilna", indicou.

E recorda que a central que Lituania planeaba construír tras o peche da de antiga soviética de Ignalina -condición para ingresar na UE en 2004- estaba a só "tres quilómetros da fronteira bielorrusa".

Mijadiuk recorda que Minsk descartou varios lugares, incluído un na rexión de Moguiliov, preto da fronteira rusa, porque o seu substrato terrestre non garantía a solidez da construción.

"Chegamos perforar a 120 metros de profundidade con equipos adquiridos en Holanda. Chegamos á conclusión de que todo o leste bielorruso non é apto. No norte tamén atopamos zonas con terra demasiado branda", explicou.

Finalmente, o Goberno optou pola rexión de Grodno, aínda que devandita opción "era máis cara" en materia de infraestrutura.

"Pero o importante é a seguridade. Nese lugar non hai contraindicaciones para a instalación dunha central nuclear", insistiu.

O ÁTOMO SUBSTITúE Ao GAS NATURAL. Bielorrusia xustifica a construción da central pola necesidade de diversificar as fontes de enerxía. "O 96 % da nosa industria traballa con gas natural. Esa é unha gran dependencia dun só hidrocarburo. E os prezos do gas non deixan de aumentar. Por iso, decidimos apostar pola enerxía nuclear", explicou.

Mijadiuk cifra en 5.000 millóns de metros cúbicos o gas que permitirá suplantar anualmente a central, que cubrirá, segundo os seus cálculos, "entre un 40 % e un 42 % da demanda nacional".

"Outra vantaxe é a ecoloxía. Unha central nuclear non produce verteduras nin contamina. Estimamos nuns 8-10 millóns de toneladas as emisións que reduciremos anualmente", aseverou.

A central deberá agora descargar o combustible nuclear, realizar unha serie de probas de seguridade no reactor e elevar a potencia da instalación antes de conectar a planta á rede eléctrica xeral, operación prevista para setembro-outubro. 

Comentarios